Τα Κατεργιανά του Βασιλείου της Αξού και ο χαμένος ναός της Αγίας Άννας

Στον οικισμό Κατεργιανά ή Κατεριανά, που πλέον έχει γίνει ένα με το Βενί Μυλοποτάμου, υπάρχει στο δρόμο ένα μικρό φορητό μεταλλικό εκκλησάκι, από εκείνα που συχνά πυκνά βλέπουμε στημένα στους δρόμους της Κρήτης.

 Όμως τούτο δω δε στήθηκε σε αυτό το σημείο για να μας δείξει ότι είχε συμβεί τροχαίο ή επειδή κάποιος κάτοικος είχε δει κάποιο σημάδι που τον οδήγησε στην εκπλήρωση τάματος.

Το εκκλησάκι των φωτογραφιών μας βρίσκεται στη θέση μιας παλιά εκκλησίας που σήμερα δυστυχώς δεν σώζεται. Το 1900 την είχε καταγράψει ο Gerola ως Αγία Άννα. 

Ήταν ήδη μισογκρεμισμένη και τα ερείπια της, όταν χρειάστηκε να περάσει δρόμος από τον οικισμό, ισοπεδώθηκαν κι έτσι χάθηκαν τα ίχνη της. 

Λέγεται μάλιστα πως ο γιος του τότε προέδρου της κοινότητας το είχε βάρος που ο πατέρας του δέχθηκε να γκρεμιστεί ότι είχε απομείνει από το ναό κι έτσι ο ίδιος έφτιαξε, λίγο μακρύτερα, ένα καινούργιο εκκλησάκι το οποίο αφιέρωσε στην Αγία Άννα και τον Άγιο Αντώνιο.

Τα Κατεργιανά, για τα οποία ο λόγος, δεν είναι ένας τυχαίος οικισμός. Το όνομα του, λέει η παράδοση, πως το πήρε από τις φυλακές που είχαν κτιστεί εκεί και λειτουργούσαν ως κάτεργα από το Βασίλειο της κοντινής Αξού.

Μάλιστα έχουν βρεθεί ειδώλια από την περιοχή των Κατεργιανών τα οποία δεν έχουν μεγάλη απόσταση από τη δυτική πύλη της αρχαίας Αξού και τη θέση Ελληνόσπιτα, όπου λειτουργούσε ένα από τα νεκροταφεία της.

Ο Μιχάλης Τρούλης, στο βιβλίο του για το Μυλοπόταμο, γράφει πως είναι πολύ πιθανή η αφετηρία του οικισμού των Κατεργιανών να βρίσκεται κάπου στον 14-15^ο αιώνα οπότε χρονολογείται ο ναός της Παναγίας που βρίσκεται εκεί. (δείτε τον εδώ).

Τα Κατεργιανά αναφέρονται, από το Μιχάλη Τρούλη,  και ως τόπος ενός θανατηφόρου επεισοδίου, το 1889, εξαιτίας ενός στρατιωτικού νόμου που επέβαλε ο Σεκήρ Αγάς, περί τρομοκρατίας και καταδίωξης των χριστιανών. 

Ήταν 12 Νοεμβρίου του 1889 όταν από το Ζού Λάκκο (Ζωνιανά) ξεκίνησε μια παρέα 15-20 ατόμων, μεταξύ αυτών δύο γυναίκες, ένας ιερέας κι ένας λυράρης, για να πάει στα Κατεργιανά για τον αρραβώνα του Γεωργίου Νικηφοράκη.

Όλοι τους ήσαν άοπλοι, πλην ενός 16χρονου που κρατούσε ένα μικρό πιστόλι. Στο δρόμο συνάντησαν τρεις χωροφύλακες κι ένας από την παρέα, που ήξερε τουρκικά, τους είπε πως πάνε σε αρραβώνα. 

Εκείνοι πείσθηκαν και τους άφησαν να συνεχίσουν όμως τους παρακολουθούσαν διακριτικά. Όταν η παρέα έφτασε στα Κατεργιανά ο 16χρονος πυροβόλησε στον αέρα. Οι Τούρκοι χωροφύλακες δεν έχασαν  χρόνο κι άρχισαν να ρίχνουν στο ψαχνό.

 Σκότωσαν επί τόπου το Γ. Μιχελιδάκη, με μια σφαίρα στο κεφάλι. Οι γυναίκες άρχισαν να φωνάζουν και ξεσηκώθηκαν οι κάτοικοι και από το Βενί και από την Αξό. 

Τότε ξεκίνησε μια άγρια καταδίωξη των χωροφυλάκων, οι οποίοι στην προσπάθεια τους να ξεφύγουν τραυμάτισαν άλλα δύο άτομα.

 Τελικά έπεσαν στα χέρια κατοίκων της Αξού που αφού τους αφόπλισαν τους "περιποιήθηκαν" για τα καλά και τους παρέδωσαν μετά στο δήμαρχο Γαράζου Γιώργο Πλουμή, για να τους παραδώσει κι εκείνος με τη σειρά του στους Τούρκους.

 (ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε site, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)