Στα Ερωντοχώρια της Βιάννου με την άλλοτε ανθηρή καλλιέργεια δίκταμου

Δεν υπάρχει περίπτωση να επισκεφθείτε το Ξενικάκο, το Κατωφύγι, την Έμπαρο, το Θωμαδιανό και το Μηλιαράδων, στην περιοχή της Βιάννου, και να μην δείτε καλλιέργεια δίκταμου ή έρωντα όπως συνήθως θα ακούσετε να αποκαλούν στην Κρήτη αυτό το θαυμάσιο και με πάρα πολλές ευεργετικές ιδιότητες βοτάνι.

Της Ελένης Βασιλάκη

Αυτά τα χωριά μάλιστα έχουν το χαρακτηρισμό Ερωντοχώρια αφού η καλλιέργεια του έρωντα έχει μακρά παράδοση μεταξύ των κατοίκων τους. Βέβαια στο παρελθόν οι εκτάσεις που καλλιεργούνταν ήταν σαφώς πολύ μεγαλύτερες ωστόσο ακόμα και σήμερα κάποιοι, σε πείσμα των δυσκολιών, συνεχίζουν να καλλιεργούν δίκταμο ο οποίος όπως μάθαμε πιάνει περίπου 10 ευρώ ανά κιλό στην αγορά.

Ένα κιλό όμως για να συγκεντρωθεί θέλει αρκετό κόπο και έξοδα, που αν το δούμε σε συνδυασμό με την ασταθή τιμή του, είναι ο παράγοντας εκείνος που έκανε την καλλιέργεια του να περιοριστεί έτσι ώστε να αποτελεί για τους περισσότερους κατοίκους στα Ερωντοχώρια πηγή συμπληρωματικού κι όχι κύριου εισοδήματος.

Όπως μας είπαν, με τον έρωντα βγάζουν το καλοκαίρι τα "στραβά" τους έξοδα, γι αυτό και δεν τον εγκαταλείπουν εντελώς. Η συγκομιδή του μπορεί να γίνει ακόμα και 4 φορές το χρόνο ώστε να αποξηρανθεί και να πωληθεί στην αγορά, όπου τυγχάνει ιδιαίτερης εκτίμησης, απ' όσους γνωρίζουν τις θαυματουργές ιδιότητες του.

Η σχέση του με το ιταλικό Campari

Κι αν ο χαρακτηρισμός θαυματουργό, ακούγεται κάπως υπερβολικός, όπως θα διαβάσετε παρακάτω, δεν είναι, γιατί έχει πάμπολλες χρήσεις από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα που έφτασε να αποτελεί βασικό συστατικό ακόμα και για το περίφημο ιταλικό Campari.

Το δίκταμο στην άγρια μορφή του φύεται σε ασβεστούχα πετρώματα και σχισμές βράχων, σε υψόμετρο από 300 μέχρι 1500μ. Λέγεται μάλιστα πως επειδή φυτρώνει σε απόκρημνα μέρη και οι άντρες σκαρφάλωναν με πολλούς κινδύνους για να το βρουν και να το προσφέρουν στην αγαπημένη τους, πήρε και το όνομα έρωντας.

 

Η καλλιέργεια δίκταμου, δεν είναι απλή υπόθεση, καθώς απαιτεί νερό και αρκετές φορές το χρόνο ξεχορτάριασμα.  Η συγκομιδή του  φυτού ξεκινά το Μάιο και είναι ενδιαφέρον πως πέρα από τις φαρμακευτικές και καλλυντικές του χρήσεις μεγάλο μέρος της παραγωγής από την Κρήτη καταλήγει στην Ιταλία. 

Εκεί η γνωστή βιομηχανία ποτών που παρασκευάζει το Campari κάνει ευρεία χρήση του στο συγκεκριμένο ποτό. Το δίκταμο εξάλλου αρωματίζει το λικέρ Βενεδικτίνη, διάφορα ηδύποτα, όπως το βερμούτ, αλλά και κρασιά.

Η χρήση του στην αρχαιότητα

Η επίσημη ονομασία του δίκταμου (dictamnus) έχει να κάνει με το όρος Δίκτη και τη λέξη θάμνος. Η χρήση του, κατά την αρχαιότητα, ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη. Κατά την μυθολογία το δίκταμο ήταν το φυτό της θεάς Αρτέμιδος, γιατί βοηθούσε, όπως κι εκείνη στον τοκετό. Για τον ίδιο λόγο οι αρχαίοι παρίσταναν το άγαλμα της στεφανωμένο με δίκταμο.

Ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε το φυτό ως ωκυτόκιον, για την επιτάχυνση του τοκετού. Οι επουλωτικές ιδιότητές του είχαν οδηγήσει τον Αριστοτέλη και το μαθητή του Θεόφραστο να περιγράψουν πως τα αγριοκάτσικα της Κρήτης έτρωγαν δίκταμο για να επουλωθούν οι πληγές τους, όταν λαβώνονταν από τα βέλη των κυνηγών. 

Ο Βιργίλιος έγραψε πως ο Αινείας σε μια μονομαχία πληγώθηκε βαριά. Η Αφροδίτη έσπευσε στην Κρήτη, έκοψε δίκταμο και με αυτό τον γιάτρεψε. O Πλίνιος σημειώνει γι αυτό το φυτό: «Tο φυτόν καλούμενον δίκταμον εις ουδέν άλλο μέρος φύεται ειμη εν τη νήσω Kρήτη».

 Λαϊκή παράδοση και δίκταμος

Η λαϊκή μας παράδοση θέλει τα αφεψήματα δίκταμου να είναι φάρμακο για την αμυγδαλίτιδα, το κρύωμα, το βήχα και τον ερεθισμένο λαιμό. Το δίκταμο έχει ακόμα χρήση κατά της ουλίτιδας και του πονόδοντου, είναι διουρητικό και σπασμολυτικό, ανακουφίζει από το στομαχόπονο, διάφορες ασθένειες του ήπατος ενώ το χρησιμοποιούν οι διαβητικοί και όσοι έχουν ρευματισμούς.Εξάλλου το κατάπλασμα από πολτό του φυτού είναι πολύ αποτελεσματικό κατά της δυσοσμίας του στόματος.

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος  σε οποιοδήποτε site, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του)