Ρούμα: Το χωριό που αφάνισε η πανούκλα και θεωρήθηκε καταραμένο

Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ιστορικός ή αρχαιολόγος για να νιώσει απογοήτευση και θλίψη αντικρίζοντας το Ρούμα. Πρόκειται για ένα χωριό που, παρότι κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει ψάξει σε βάθος αιώνων την ιστορία του, το γεγονός του ότι εγκαταλείφθηκε από τους τελευταίους κατοίκους του όταν η πανώλη αποδεκάτισε τον πληθυσμό του το καθιστά μνημείο και σημείο αναφοράς για την εξέλιξη της ευρύτερης περιοχής.

 Της Ελένης Βασιλάκη

Ιστορία, μύθοι, θρύλοι μπερδεύονται παράξενα στο Ρούμα, ένα χωριό που κάποιοι έχουν αποκαλέσει ακόμα και καταραμένο καθώς το χτύπημα της πανούκλας λέγεται πως ήταν τόσο ισχυρό που εγκαταλείφθηκαν όχι μόνο τα σπίτια αλλά και οι περιουσίες των κατοίκων του, οι οποίες εκτείνονταν σε μεγάλη απόσταση στη γύρω περιοχή.

   

Χτισμένο αμφιθεατρικά πάνω σ' ένα λόφο, στα διοικητικά όρια του Αλαγνίου, όπως μαρτυρά και το όνομα του, περιβάλλονταν από ρέματα με άφθονο νερό και μάλιστα ακόμα και σήμερα κάτω από λόφο όπου είναι κτισμένο υπάρχει αρκετό νερό και ένα δασάκι με δρύες και πλατάνια.

Οι απόψεις διίστανται ως προς το τι συνέβη αφότου, λόγω της θανατηφόρας ασθένειας, έπαψε το Ρούμα να έχει κατοίκους. Άλλοι λένε πως όσοι επέζησαν μετακινήθηκαν μερικές εκατοντάδες μέτρα ανατολικότερα και έζησαν στο χωριό Αλάγνι ενώ άλλοι κάνουν λόγο για ένα τελευταίο εναπομείναντα κάτοικο του χωριού που φρόντισε, φεύγοντας από τη ζωή, να κληροδοτήσει τις εκτάσεις του στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Επανωσήφη και στο ταμείο του Στρατού προκειμένου αυτές να μοιραστούν σε αξιωματικούς που πολέμησαν υπερασπιζόμενοι τον τόπο τους.

Μετοχάρηδες από τον Επανωσήφη αργότερα μετακινήθηκαν προς το Ρούμα όμως δεν έμειναν κοντά στο ρημαγμένο χωριό αλλά έφτιαξαν τα καταλύματα τους δίπλα στην Παναγία, στο Κάτω Ρούμα, που απέχει μερικές δεκάδες μέτρα.

Βλέποντας σήμερα τα ερείπια του δεν μπορεί κανείς να μην αναρωτηθεί πως ένας τόπος με τόσο φορτωμένο παρελθόν εγκαταλείπεται στην τύχη του και μετατρέπεται σε μαντρί. 

Τα πρόβατα  κινούνται ανάμεσα στα ερείπια και ο εντυπωσιακός (παρά την κακή κατάσταση του)  πύργος, που δεσπόζει στην είσοδο του, φέρει συρμάτινη περίφραξη που εμποδίζει κάθε πρόσβαση σε μια μεγάλη ακτίνα γύρω από το Ρούμα.

Μόνο το παρακείμενο ξωκλήσι της Παναγίας έχει μείνει εκτός περίφραξης ενώ πληροφορίες θέλουν στο σημείο εκείνο να έχουν εντοπιστεί και αντικείμενα αρχαιολογικής αξίας.

Μάλιστα προ ετών, στη διάρκεια εργασιών διαμόρφωσης δρόμου, στο χώρο πλησίον της εκκλησίας, βρέθηκε αγγείο το οποίο παραδόθηκε στον τότε Δήμο Αρχανών Αστερουσίων, με τη τύχη του σήμερα να αγνοείται, ενώ καμία περαιτέρω ενέργεια δεν έγινε για αναζήτηση, ενδεχομένως κι άλλων αντικειμένων σχετιζόμενων με την ιστορία του χωριού.

Οι αναφορές στο Ρούμα

Το ότι το Ρούμα έχει πίσω του ιστορία είναι αδιαμφισβήτητο. Στην εγκυκλοπαίδεια ιστορίας-αρχαιολογίας-διοίκησης και πληθυσμιακής ανάπτυξης του Στέργιου Γ. Σπανάκη, τόμος Β, βλέπουμε πως το Ρούμα ήταν οικισμός της επαρχίας Ρίζου ή Μπελβεντέρε. 

Η αρχαιότερη μνεία του οικισμού απαντάται σε έγγραφο του 1395, του Δουκικού Αρχείου του Χάντακα, όπου δίδεται άδεια στον Ιωάννη Καλόγνωμο, κάτοικο του χωριού Ruma, να χειροτονηθεί πρεσβύτερος ύστερα από αίτηση του στον Thoma Quirino.

 Μάλιστα εικάζεται πως ο πύργος, απομεινάρια του οποίου στέκουν ακόμα στο ερειπωμένο χωριό, αποτελούσαν την κατοικία του φεουδάρχη της περιοχής. Δεδομένου του οτι ο Thoma Quirino εμφανίζεται να υπογράφει την αίτηση του Καλόγνωμου δεν αποκλείει σε αυτή τη γνωστή φεουδαρχική οικογένεια να ανήκε και το Ρούμα. 

Επίσης αναφορές στο Ρούμα έχουμε από τον Καστροφύλακα, το 1583. Τότε καταγράφεται ως οικισμός με 71 κατοίκους, αργότερα το 1630 από το Βασιλικάτα αλλά και το 1671 σε τουρκική απογραφή, με 11 χαράτσια.

Το Ρούμα υπάρχει και στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 ως ακατοίκητο χωριό ενώ στην απογραφή που έγινε το 1881 δεν υπάρχει καμία αναφορά στο όνομα του.

Αναφορές για το Ρούμα έχουμε τέλος από τον Εμ. Λαμπρινάκη, στη Γεωγραφία της Κρήτης, όπου το εμφανίζει ως οικισμό του δήμου Αρκαλοχωρίου ενώ στο χάρτη του Γενικού Επιτελείου σημειώνεται ως οικισμός Ρούμας , στους βόρειους πρόποδες υψώματος 564 μέτρων, σε μικρή απόσταση βορειοδυτικά του χωριού Πατσίδερος, όπου και η εκκλησία της Παναγίας.

Στις μεταφράσεις των τουρκικών αρχείων αφορώντων εις την ιστορίαν της Κρήτης, υπό Νικολάου Σταυρινίδη, οι οποίες καλύπτουν την περίοδο 1672-1694, έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα στοιχεία που παρουσιάζονται για την επαρχία Ρίζου Διοικήσεως Σητείας, όπου το Ρούμα εμφανίζεται τελευταίο σε μια λίστα 62 χωριών, με καταγραφή σε αυτό: 7 πλουσίων, 4 πτωχών εργαζομένων, χωρίς κανένα κάτοικο ανήκοντα στη μεσαία τάξη.

Σύμφωνα πάντως με σχετικό δημοσίευμα του Κρητικού Πανοράματος, (2010), στην περιοχή έχει γίνει επιφανειακή έρευνα από τον αρχαιολόγο Νικόλαο Παναγιωτάκη που εντόπισε στο Πάνω Ρούμα εγκατάσταση που χρονολογείται από την εποχή των δεύτερων ανακτόρων ενώ στο Κάτω Ρούμα εντοπίστηκε εγκατάσταση των Μυκηναικών Χρόνων. 

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ  η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε site, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)