Πλουμί ή Κρητικός έβενος: Το φυτικό πούπουλο των Κρητικών

Όποιος δεν έχει κοιμηθεί καλοκαιρινό μεσημέρι σε μυρωδάτο μαξιλάρι από πλουμί δεν ξέρει τι θα πει γλυκός ύπνος.

Γιατί το πλουμί, ή όπως επιστημονικά λέγεται ο Κρητικός έβενος, αποτελούσε κατά το παρελθόν το φυτικό πούπουλο με το οποίο οι νοικοκυρές γέμιζαν κάθε καλοκαίρι τα μαξιλάρια τους, ανανεώνοντας το σε ετήσια βάση.

Της Ελένης Βασιλάκη

Πριν καν εμφανιστούν τα μαξιλάρια, όπως τα ξέρουμε σήμερα, το πλουμί ήταν η βασική πρώτη ύλη για το γέμισμα τους. Οι γυναίκες το μάζευαν τον Ιούνιο, όταν πια το ανθάκι του είχε χάσει τη ζωντάνια του και ήταν έτοιμο να πέσει.

Θυμάμαι αυτή τη διαδικασία να επαναλαμβάνεται στο πατρικό μου κάθε καλοκαίρι, καθώς ο πατέρας μου ήταν από τη γενιά αυτή την Κρητικών που είχαν μάθει να κοιμούνται σε πλουμένιο μαξιλάρι και αρνούνταν να κάνει χρήση των σύγχρονων. 

Έτσι η μαμά μου, όταν έφθανε η εποχή της συγκομιδής του πλουμιού, το οποίο να σημειώσουμε υπάρχει παντού στην Κρήτη και σε μεγάλες ποσότητες, πήγαινε στο Ρούμα, πολύ νωρίς το πρωί, μια και όσο ανεβαίνει ο ήλιος υπήρχε περίπτωση να έπιανε το λουλούδι και να σκόρπιζε τριγύρω της, και μάζευε σε λευκά υφασμάτινα τσουβαλάκια το πλουμί. 

Όταν είναι η εποχή του δεν χρειάζεται να κάνεις κάτι παραπάνω από το να το ακουμπήσεις κι αυτό θα διαλύσει και θα σου δώσει ακριβώς αυτό που χρειάζεσαι για το γέμισμα.

Πως είναι τώρα να κοιμάσαι σε τέτοιο μαξιλάρι; Η αίσθηση είναι πραγματικά όμορφη. Είναι βέβαια λίγο θορυβώδες, όπως το πούπουλο της χήνας και λίγο πιο βαρύ από αυτό. Ωστόσο όταν κοιμάσαι επάνω του βγάζει μια ανεπαίσθητη γλυκιά μυρωδιά που σε βοηθά να νανουριστείς κι επιπλέον είναι αρκετά δροσερό. 

Με τη χρήση, στη διάρκεια των μηνών, χάνει ωστόσο την ανάλαφρη αίσθηση που έχει στην αρχή και βαραίνει αρκετά γι αυτό και χρειάζεται το επόμενο καλοκαίρι να το ανανεώσεις.

Το πλουμί ως φυτό

Για την ιστορία να πούμε πως το πλουμί είναι ενδημικό φυτό της Κρήτης, ένας μικρός αειθαλής θάμνος, που την άνοιξη γεμίζει με πανέμορφα λουλούδια σε βαθύ ρόδινο χρώμα, αν και υπάρχουν μεμονωμένα σημεία στην Κρήτη όπου μπορείς να το βρεις και σε λευκό.

Φυτρώνει κυρίως σε πλαγιές, βραχώδεις και πετρώδεις, κι επειδή το ριζικό του σύστημα είναι πολύ βαθύ έχει την ιδιότητα να συγκρατεί το χώμα γι αυτό και είναι πρώτης τάξεως υλικό για τα  πρανή των δρόμων.

Είναι ένα φυτό χωρίς απαιτήσεις, δεν θέλει πότισμα, ευδοκιμεί σε άγονα εδάφη, δεν προσβάλλεται εύκολα από ασθένειες και το φύλλωμα του παραμένει ακέραιο όλο το χρόνο ενώ όταν ανθίζει η οπτική που δίνει στο χώρο είναι εντυπωσιακή.