Το εντυπωσιακό Καθολικό με το προσκύνημα του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη στο Ακρωτήρι Χανίων

Το Καθολικό είναι ένα ιδιαίτερο κτιριακό συγκρότημα όπου βρίσκουμε το ναό και το προσκύνημα του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη. Ο επισκέπτης που θα βρεθεί εκεί θα νιώσει δέος από το φυσικό ανάγλυφο αλλά και από τα εντυπωσιακά κτίσματα που θα αντικρίσει, κάποια χωμένα μέσα στους βράχους και σε σπηλαιώσεις κι άλλα να ακροβατούν σχεδόν στο κενό.

 Είναι κτισμένο στις απότομες άκρες του φαραγγιού Αυλάκι και κοντά στο σπήλαιο όπου κοιμήθηκε ο Άγιος, την εποχή που η λατρεία του στην ευρύτερη περιοχή είχε γνωρίσει μεγάλη διάδοση, δηλαδή στις αρχές του 17^ου αιώνα.

Τα έσοδα από τους προσκυνητές, που πήγαιναν στο σημείο αυτό, καταγράφονται μάλιστα ως τα μεγαλύτερα κατά την εκκλησιαστική απογραφή του 1637.

Στο ναό και τη Μονή του Καθολικού οδηγεί μονοπάτι με σκάλες , εν μέρει λαξευμένο στο βράχο κι εν μέρει κτισμένο με πέτρα, που ξεκινά από τη Μονή Γουβερνέτου.

Ο ναός που βλέπουμε εκεί είναι αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη και στην ουσία είναι μια μικρή σπηλαίωση στην οποία κτίστηκε τοίχος από λαξευτό πορόλιθο. 

Τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του ξεχωρίζουν για τις υστερογοτθικές επιδράσεις τους αλλά και για τις μανιερίστικες τάσεις τους, όπως έφθαναν εκείνη την εποχή στην Κρήτη από την Ιταλία, (η αισθητική του μανιερισμού παρεκκλίνει από τα αναγεννησιακά πρότυπα ενσωματώνοντας διαφορετική λιθοδομή και συνήθως βαρείς αρμούς ανάμεσα στις πέτρες των κτισμάτων).

Μπροστά από το ναό βλέπουμε μια αυλή, που στηρίζεται σε οξυκόρυφους θόλους, και η είσοδος της χαρακτηρίζεται από ένα μανιερίστικο θύρωμα με δίλοβο κωδωνστάσιο.

Γύρω στο 1620 ο Ιερεμίας Τζαγκαρόλος φρόντισε για την κατασκευή μιας εντυπωσιακής γέφυρας-πλατείας που ενώνει τις δύο απότομες πλαγιές του φαραγγιού μπροστά από το ναό.

Στα ψηλά ποδαρικά της γέφυρας υπάρχουν μεγάλοι θολωτοί αποθηκευτικοί χώροι ενώ στις δύο πλευρές της κτίστηκαν διώροφα κτίσματα και συνεχόμενοι θολωτοί χώροι για τη στέγαση των προσκυνητών που συνέρεαν στην περιοχή.

Η Μονή Καθολικού ερήμωσε εξαιτίας του φόβου των πειρατικών επιδρομών καθώς το φαράγγι πάνω στο οποίο είναι κτισμένη καταλήγει στη θάλασσα.

Στο μέσο περίπου της διαδρομής του μονοπατιού,από τη Μονή Γουβερνέτου ως το Καθολικό, βρίσκεται το μικρό κτηνοτροφικό μετόχι του Αγίου Αντωνίου με τον σπηλαιώδη ναό του. 

Λίγο πιο κάτω σώζονται τα ερείπια του μετοχιού της Παναγίας της Αρκουδιώτισσας (δείτε εδώ) και ο ναός της Υπαπαντής μέσα στο σπήλαιο, όπου καταγράφεται λατρεία από την αρχαιότητα.

(Με πληροφορίες από την έκδοση "Χριστιανικά Μνημεία της Κρήτης", Συνοδική Επιτροπή Θρησκευτικού Τουρισμού της Εκκλησίας Κρήτης: Μ.Κ.Ο. "Φιλοξενία")

Δείτε επίσης:

Η Μονή της Κυρίας των Αγγέλων Γουβερνέτου, στο Ακρωτήρι Χανίων