Η λαϊκή τελετουργία του πετρώματος της ελιάς στο Μαλεβίζι στη γιορτή του Προφήτη Ηλία

«Το σπερνό του Άι Λια μπαίνει το λάδι στην ελιά" και "Τ’  Άι Λια το βράδυ μπαίνει στην ελιά το λάδι». Αυτό έλεγαν παλιότερα και πίστευαν οι Κρητικοί και συγκεκριμένα οι ελαιοπαραγωγοί θεωρώντας σημαντική τη γιορτή του Προφήτη Ηλία για την παραγωγή τους.

 Πρακτικά το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου ο ελαιόκαρπος έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο ανάπτυξης ώστε αν τον τρίψει κανείς θα διαπιστώσει πως έχει αρχίσει να «λαδώνει».

Οι άνθρωποι εδώ και αιώνες είχαν την ανάγκη να αναζητούν και να βρίσκουν διάφορες υπερφυσικές δυνάμεις στις οποίες απέδιδαν πράγματα που κανονικά είναι αποτέλεσμα φυσικής διαδικασίας. Αυτό έκαναν και με τις ελιές. 

Η πιο συνηθισμένη πρακτική σε σχέση με τις ελιές με...υπερφυσικές διαστάσεις, όπως την περιγράφει ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Νίκος Ψιλάκης στο βιβλίο του «Λαϊκές Τελετουργίες στην Κρήτη», μας είναι γνωστή από την επαρχία Μαλεβιζίου. 

Τα ξημερώματα της 20^ης Ιουλίου οι ελαιοκαλλιεργητές πήγαιναν στα λιόφυτα τους και πριν ανατείλει ο ήλιος «πέτρωναν» το λάδι. 

Η τελετουργία αυτή δεν ήταν τίποτα άλλο από το να πάρουν πέτρες και να τις βάλουν στον κορμό των δέντρων τους. Σε κάθε κορμό τοποθετούσαν από μια πέτρα, συνήθως πάνω στη διχάλα η σε όποιο σημείο του κορμού μπορούσε να σταθεί. Έτσι πίστευαν με τρόπο μαγικό πως η πέτρα μπορούσε να κρατήσει το λάδι στον καρπό της ελιάς. 

Θεωρούσαν πως δημιουργούσαν ένα μαγικοθρησκευτικό πέπλο προστασίας στα δέντρα τους που μπορούσε να βοηθήσει να μην πάθουν ζημιά οι ελιές μέχρι να βγάλουν το λάδι τους.

Η εντυπωσιακή αυτή τελετουργία διατηρήθηκε στο Μαλεβίζι μέχρι το Β Παγκόσμιο Πόλεμο και δεν είναι λίγοι οι ηλικιωμένοι που τη θυμούνται ως παιδικό βίωμα, μας λέει ο Νίκος Ψιλάκης.

Σύμφωνα με προσωπική μαρτυρία του Αντώνη Ζαχαριουδάκη στο e-storieskritis κάτι ανάλογο γινόταν και στα χωριά της επαρχίας Πεδιάδας τις δεκαετίeς του 50 και 60. Ο ίδιος θυμάται τον πατέρα του να τον παίρνει μαζί του για να πετρώσουν τις ελιές τους και μάλιστα επιλέγοντας γι αυτό το σκοπό σιδερόπετρες, δηλαδή σκληρούς σκούρους ασβεστόλιθους 

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε SITE, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)