Η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Αγκαράθου-Η πρώτη στην τάξη Μονή της Κρήτης

Η Ιερά Μονή Αγκαράθου θεωρείται ως η «πρώτη στην τάξη Μονή της Κρήτης». Τη συναντάμε σε απόσταση 23 χιλιομέτρων νοτιοανατολικά του Ηρακλείου, κοντά στο Σγουροκεφάλι.

Σύμφωνα με την παράδοση η μονή ανεγέρθηκε τον 10o αιώνα από το Νικηφόρο Φωκά ενώ η παλαιότερη μνεία σ' αυτήν χρονολογείται από το 1503-4, όταν διαλυμένη πλέον παραχωρήθηκε από την οικογένεια Καλλέργη στον ιερομόναχο Νεόφυτο Νοταρά, ο οποίος και δημιούργησε εκεί ένα σημαντικό μοναστηριακό καθίδρυμα.

Στα μέσα του 16ου αιώνα άρχισε να οχυρώνεται και να αποκτά φρουριακή μορφή ενώ κατά την Ενετοκρατία υπήρξε φυτώριο παιδείας σπουδαίων εκκλησιαστικών ανδρών.

Όπως διαβάζουμε στην έκδοση «Χριστιανικά Μνημεία της Κρήτης», σημαντικές μορφές όπως, ο Άγιος Μελέτιος Πηγάς,  Πατριάρχης Αλεξανδρείας , ο Άγιος Κύριλλος Λούκαρης, Οικουμενικός Πατριάρχης, οι Σιλβέστρος και Θεόδωρος Β, Πατριάρες Αλεξανδρείας, ο Γεράσιμος Παλαιόκαπας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα, υπήρξαν μέλη της αδελφότητας την εν λόγω μονής.

Επί Τουρκουκρατίας η μονή Αγκράθου διατηρούσε και λειτουργούσε ελληνικό σχολείο ενώ ταυτόχρονα παρείχε προστασία στους επαναστατημένους ενάντια στον εχθρό. Ωστόσο το 1821 οι Τούρκοι έσφαξαν τους μοναχούς της και έβαλαν φωτιά στα κτίρια της.

Από το 1843 μέχρι και το 1990 οι χώροι της αποτέλεσαν έδρα του Επισκόπου Χερονήσου.

Παρά τις καταστροφές που υπέστησαν τα κτίσματα της, στη διάρκεια των αιώνων, διασώζει σήμερα ένα μεγάλο μέρος του παλαιού κτιριακού συγκροτήματος της, που αναπτύσσεται σε τρείς πλευρέςγύρω από το καθολικό, το οποίο κτίστηκε το 1940.

Ο ναός που βλέπουμε σήμερα στη μονή είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και  ανήκει στον τύπο του σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλλο ενώ αντικατέστησε την παλιά δίκλιτη εκκλησία που υπήρχε στο σημείο.

Από την Πατριαρχική Θεία Λειτουργία που τελέσθηκε στις 15 Αυγούστου 2019 στη Μονή Αγκαράθου από την Α.Θ.Π Πατριάρχη Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής Θεόδωρο ΙΙ με συλλειτουρό τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Νέας Ζήλανδίας, Υπέρτιμο και Έξαρχο Ωκεανίας Μύρωνα

Πίσω από το Ιερό του καθολικού της βρίσκεται η περίφημη «ρογδιά της Αγκαράθου». Σύμφωνα με την παράδοση, κάτω από το δέντρο αυτό βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας, εξαιτίας της οποίας χτίστηκε η μονή και γι’ αυτό το λόγο θεωρείται ιερό. Πρόκειται για  κατάλοιπο της δεντρολατρείας  που υπήρχε στην προχριστιανική Κρήτη, συχνό σε αρκετά σημεία του νησιού μας.

Παλιά σωζόμενα τμήματα της μονής είναι ορατά στον επισκέπτη της, ενώ αξίζει να δείτε τον φρουριακό περίβολο, τα κελλιά, τη λιθόστρωτη αυλή της, την πλούσια βιβλιοθήκη της και την έκθεση κειμηλίων που διατηρεί.

Διάφορες γλυπτές παραστάσεις που υπάρχουν σε σημεία του μοναστηριού χρονολογούνται επί ηγουμενίας του Μάξιμου Λουκάρεως (1619-1640-41), περίοδο κατά την οποία η μονή Αγκαράθου συμπεριλαμβάνονταν ανάμεσα στα πέντε πλουσιότερα που πολυπληθέστερα μοναστήρια της Κρήτης.

Στις μέρες μας η μονή Αγκαράθου παραμένει κέντρο προσευχής και ανάδειξης της πολιτιστικής και εκκλησιαστικής  κληρονομίας μας.

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε SITE, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)

(Με πληροφορίες από την έκδοση (Χριστιανικά Μνημεία της Κρήτης, της Συνοδικής Επιτροπής Θρησκευτικού Τουρισμού της Εκκλησίας της Κρήτης-ΜΚΟ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ, και της σελίδας orthodoxcrete )