Ο Βυζαντινός ναός της Παναγίας στην Πυργού

Ένα αληθινό μνημείο είναι για τον οικισμό της Πυργούς ο βυζαντινός σταυρεπίστεγος ναός μετά τρούλου που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου.

Βρίσκεται μέσα στο χωριό κι είναι σημείο αναφοράς για τους κατοίκους του που τον γιορτάζουν τον Δεκαπενταύγουστο αλλά και σε όλες τις Θεομητορικές γιορτές.

Η ιστορία αυτού του ναού είναι μακρά και τη χρονολόγηση του πρέπει να την αναζητήσουμε πιθανότατα στην Β Βυζαντινή Περίοδο. 

Το σίγουρο είναι πως το κτίσμα κάηκε τουλάχιστον δύο φορές στις επαναστάσεις ενάντια στους Τούρκους κι έτσι από τον τοιχογραφικό του διάκοσμο σώθηκαν μόνο οι παραστάσεις των συλλειτουργούντων ιεραρχών μέσα στο ιερό, ο Άγιος Στέφανος δίπλα από το ντουλάπι του διακόνου και σπαράγματα τοιχογραφιών σε άλλα σημεία, όπως στη βάση του τρούλου.

Πριν από μερικά χρόνια ο ναός ανακαινίσθηκε και αποκαλύφθηκε το λιθόστρωτο πάτωμα του.

Στο εσωτερικό του ξεχωρίζει η μικρού μεγέθους φορητή εικόνα της Κοιμήσεως του 1879, η μεγάλου μεγέθους εικόνα της Παναγίας ρίζας του Ιεσσαί,  ο Άγιος Χαράλαμπος, ο Χριστός και η Κοίμηση της Θεοτόκου, όλες τοποθετημένες σε καλαίσθητες ξύλινες προθήκες μια και στο ναό δεν υπάρχει το κλασικό τέμπλο για να φιλοξενήσει δεσποτικές εικόνες.

Ο ναός στις αρχές του 20 αιώνα όπως τον αποτύπωσε φωτογραφικά ο Ιταλός αρχαιολόγος G. Gerola