To Φαράγγι του Ορεινού κοντά στην Ιεράπετρα- Παράδεισος αισθήσεων

Το Φαράγγι Ορεινού αλλά και η ευρύτερη περιοχή του θεωρείται, από εκείνους που αγαπούν και βρίσκονται με κάθε ευκαιρία κοντά στη φύση, ως ένας φυσιολατρικός παράδεισος.

Πρόκειται για τη νότια πύλη των βουνών της Μαλαύρας, στη νοτιοανατολική Κρήτη, όπου τους χειμερινούς μήνες, αλλά και την άνοιξη, οι καταρράκτες που σχηματίζονται στο εσωτερικό της είναι πανέμορφοι, με κορυφαίο, στο μη τεχνικό κομμάτι του φαραγγιού, αυτό στη θέση Περιστερά που πέφτει από ύψος περίπου 15 μέτρων σχηματίζοντας μια λίμνη.

Πάνω από αυτόν υπάρχουν τουλάχιστον άλλοι δύο μεγάλοι καταρράκτες των δέκα μέτρων ο καθένας που όμως μπορεί κάποιος να προσεγγίσει μόνο με χρήση σχοινιού και ειδικό εξοπλισμό.

Το φαράγγι του Ορεινού, στο δεύτερο κομμάτι του, όπου μπορεί κάποιος να πεζοπορήσει, λέγεται επίσης και φαράγγι των Κόκκινων Πεταλούδων αν και είναι δύσκολο να συναντήσει ο περιπατητής πεταλούδες κατά μήκος της διαδρομής.

Η τυπική και πιο συνηθισμένη διαδρομή που ακολουθούν οι πεζοπόροι που επισκέπτονται το φαράγγι ξεκινά λίγο πιο κάτω από το χωριό, από χωματόδρομο που καταλήγει στο δασάκι του Κουτσουρά ή ακολουθώντας την αντίθετη και πιο ανηφορική πορεία από τον Κουτσουρά προς το μεγάλο καταρράκτη που είναι και η ενδεδειγμένη, μια και οι πινακίδες σήμανσης έχουν τοποθετηθεί γι αυτή την πορεία.

Η διαδρομή ακολουθεί, κατά βάσην, την κοίτη του ποταμού όμως σε κάποια απότομα σημεία αποκλίνει από αυτήν με το μονοπάτι να διαμορφώνεται ανάμεσα σε ελαιοκαλλιέργειες, συστάδες πεύκων, αγριελιάς, χαρουπιάς, σκίνους και φρύγανα για να επιστρέψει όμως γρήγορα δίπλα στο νερό, τους καταρράκτες και τις μικρές βάθρες («κολύμπες» ή «βρόντες» στην ντοπιολαλιά της περιοχής) που σχηματίζονται σε πολλά σημεία.

Όπως περιγράφει ο καταγόμενος από το Ορεινό εκπαιδευτικός και πεζοπόρος Γιώργος Σπυριδάκης, ο οποίος μάλιστα έχει καταρτίσει έναν πλήρη, αναλυτικό και πλούσιο οδηγό διαφορετικών διαδρομών για την περιοχή του, την άνοιξη, και όχι μόνο, το φαράγγι είναι ένα πανηγύρι των αισθήσεων: χρώματα, ήχοι, και μυρωδιές μπλέκονται αξεδιάλυτα πάνω σε έναν καμβά απόκοσμης, τραχιάς ομορφιάς.

Το συνολικό μήκος της διαδρομής είναι 6,5 χιλιόμετρα και καλό είναι να γίνεται σε περιόδους που δεν επικρατεί πολύ ζέστη, αν και υπάρχουν σημεία που προσφέρουν ίσκιο αλλά και πόσιμο νερό, όπως ο χώρος έξω από τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Δημητρίου.

Στη διαδρομή βλέπουμε δύο βυζαντινούς ναούς, δυστυχώς κλειδωμένους. Αυτόν του Χριστού και εκείνον του Αγίου Δημητρίου. Ο πρώτος είναι κατάγραφος με πολύ ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες και λειτούργησε στο παρελθόν ως μοναστηράκι. Σωζόμενα απομεινάρια κελιών βλέπουμε ακριβώς δίπλα από το ναό. Στο χώρο εξωτερικά του είναι διαμορφωμένο σημείο ανάπαυσης, κάτω από τα δέντρα, με υπέροχη εποπτική θέα προς το φαράγγι.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάσει το μεσαιωνικό υδραγωγείο που λέγεται «Γέφυρα στ’ Αντριανού», το οποίο συναντάμε στη διαδρομή μας. Το αυλάκι της υδατογέφυρας είναι σήμερα επιχωματωμένο με το έργο να ήταν σε χρήση μέχρι και το πρώτο τρίτο του 20ου αιώνα.

Στα νεότερα χρόνια η «Γέφυρα στ’ Αντριανού», συνδέθηκε με τα λεγόμενα «δικαιώματα νερού» στην περιοχή, την άτυπη δηλαδή νομή μιας συγκεκριμένης πηγής ή ανάβλυσης από συγκεκριμένες οικογένειες για άρδευση καλλιεργειών και εκτροφή ζώων.

Το δίκτυο μεταφοράς νερού εκατέρωθεν της υδατογέφυρας δεν διασώζεται ή τουλάχιστον δεν είναι εμφανές.

Η γέφυρα, το ύψος της οποίας φθάνει τα 7 μέτρα περίπου, γεφυρώνει τα τοιχώματα ενός απότομου ρέματος, κάθετου στο φαράγγι του Ορεινού. Η καμάρα στη βάση του υδραγωγείου είναι μικρή αλλά επαρκής για τον περιορισμένο όγκο χειμαρρικών νερών. Λόγω τις μικρής καμάρας το υδραγωγείο μοιάζει περισσότερο με τοίχος ο οποίος εφάπτεται με τα τοιχώματα της ρεματιάς

Νεώτερες τσιμεντένιες κατασκευές ανοικτών αγωγών νερού είναι ευδιάκριτες στο τελευταίο τμήμα του φαραγγιού οι οποίες μάλιστα σήμερα λειτουργούν και ως τμήμα του μονοπατιού.

Σε άλλο σημείο βλέπουμε μια εντυπωσιακή τεχνητή ανύψωση της κοίτης του ποταμού για διοχέτευση νερού σε πλευρικούς αγωγούς. Πρόκειται για λάξευση πάνω σε βράχο που έγινε μέσα στον 20ο αιώνα για να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες της περιοχής με το πλούσιο νερό που κατεβάζει το φαράγγι.

Να σημειώσουμε πως το φαράγγι του Ορεινού διαθέτει τρεις σηματοδοτημένες εξόδους, όπως ανεβαίνουμε: α) πριν τη γέφυρα στ’ Αντριανού, η οποία οδηγεί σε αμαξωτό δρόμο, μέσα από αρκετά εκτεταμένο δίκτυο χωματόδρομων.

β) μετά τη γέφυρα στ’ Αντριανού, πολύ κοντά στην πρώτη έξοδο, πριν κατηφορίσουμε ξανά για την είσοδο στο ασβεστολιθικό τμήμα του φαραγγιού.

γ) απέναντι από την εκκλησία του Αφέντη Χριστού, λίγο πριν την ανηφόρα στον «καταπότη» και την παράκαμψή για τον καταρράκτη. Στα 300 μέτρα βρίσκεται ο αμαξωτός δρόμος Μαύρου Κόλυμπου – Ορεινού.