Το άγνωστο Καθολικό Παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού στο Ηράκλειο και το κοιμητήριο του

Μέχρι πριν από λίγους μήνες ήταν καλά κρυμμένο πίσω από τους μεγάλους όγκους του κτιριακού συγκροτήματος "Αθηνά" και λίγοι Ηρακλειώτες γνώριζαν την ύπαρξη του.

Ωστόσο σήμερα, με τις εργασίες αποκατάστασης που έγιναν στο σημείο για να φιλοξενηθεί το ΚΤΕΛ Ηρακλείου-Λασιθίου, το καθολικό παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού "ανάσανε" και έγινε ορατό στον πολύ κόσμο.

Της Ελένης Βασιλάκη

Η φιλοξενία στον εξωτερικό χώρο του ναού έκθεσης φωτογραφίας του φεστιβάλ της «Αθέατης Πόλης» έγινε αφορμή να το γνωρίσει ακόμα περισσότερος κόσμος και να μάθει την ιστορία του, τόσο του ίδιου του ναού όσο και του παλαιότερου νεκροταφείου των Καθολικών που υπάρχει στον πίσω αύλειο χώρο του.

Με αφορμή δε τη γιορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, που γιορτάζουν με την ίδια λαμπρότητα και οι Καθολικοί του Ηρακλείου, επισκεφθήκαμε το παρεκκλήσι και μιλήσαμε με τον ιερέα των Καθολικών , το Γενικό Βικάριο της Καθολικής Επισκοπής Κρήτης, π. Daniel Stankiewicz.

Όπως μάθαμε το παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού κτίστηκε στο οικόπεδο του κοιμητηρίου το 1894. Σχετική αναφορά υπάρχει σε επιγραφή, λαξευμένη πάνω σε πέτρα, στην είσοδο του. 

Ο ναός των περίπου 80 τετραγωνικών μέτρων δεν διαθέτει ιδιαίτερη εκκλησιαστική αρχιτεκτονική  Είναι ένα απλό πετρόκτιστο κτίσμα που συντηρείται διαρκώς μέχρι σήμερα για να μπορεί να είναι λειτουργικό.

Όπως μας είπε ο π. Δανιήλ, εκεί λειτουργούν δύο φορές το χρόνο, κατά τη γιορτή του Τιμίου Σταυρού, στις 14 Σεπτεμβρίου, αλλά και στις 2 Νοεμβρίου, οπότε τιμούν τη μνήμη των νεκρών τους .

Ο ενοριακός ναός των Καθολικών του Ηρακλείου είναι ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, πίσω από την λεωφόρο 25^ης Αυγούστου, όπου και γίνονται οι περισσότερες λειτουργίες, όταν ο π. Δανιήλ δεν πρέπει να μεταβεί σε Άγιο Νικόλαο, Χερσόνησο και Ιεράπετρα, περιοχές τις οποίες ο ίδιος καλύπτει λειτουργικά.

Στην Κρήτη να σημειώσουμε ιερουργούν τέσσερις Καθολικοί ιερείς, εκ των οποίων δύο στα Χανιά κι από ένας σε Ηράκλειο και Ρέθυμνο. Συνολικά οι Καθολικοί στο θρήσκευμα στο νησί μας ανέρχονται σε περίπου 4.000-5.000, με την πλειοψηφία τους να είναι αλλοδαποί ενώ λιγότεροι είναι οι γνήσιοι Κρητικοί, καταγόμενοι από παλιές οικογένειες που είχαν ασπαστεί τον Καθολικισμό και παραμένουν πιστοί σε αυτόν όπως και Έλληνες από νησιά, όπως η Σύρος και η Τήνος που έχουν σημαντικό καθολικό στοιχείο, και μένουν μόνιμα στο νησί μας.

Το παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού στο Ηράκλειο χρησιμοποιούν επίσης, σε συγκεκριμένες γιορτές τους, οι Προτεστάντες του τόπου μας, κυρίως Γερμανοί υπήκοοι ενώ λειτουργίες γίνονται και από Φιλανδούς και Σουηδούς προτεστάντες της Κρήτης.

Οι λειτουργίες , μας εξήγησε ο π. Δανιήλ, γίνονται κατά κύριο λόγο στην Ελληνική γλώσσα  όμως ψάλλονται και ύμνοι στη λατινική, ακολουθώντας καθαρά το ρωμαϊκό τυπικό.

Επίσης είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως από την Ορθόδοξη Εκκλησία έχουν παραχωρηθεί για λειτουργίες των Καθολικών ναοί σε  Χερσόνησο και Άγιο Νικόλαο, όπου δεν υπάρχουν αμιγώς καθολικοί ναοί. 

Με ειδική άδεια, από τη δεκαετία του 70, οι Έλληνες Καθολικοί γιορτάζουν στις ίδιες ημερομηνίες το Πάσχα  με τους Ορθόδοξους ενώ έχουμε και πολλές άλλες κοινές γιορτές, όπως τα Χριστούγεννα, τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, τα Εισόδια της Θεοτόκου, την Κοίμηση κ.α.

Το Καθολικό Νεκροταφείο

Το πρώτο αμιγώς καθολικό κοιμητήριο του Ηρακλείου φέρεται να λειτούργησε το 1728, στην περιοχή της Τρυπητής. Κάπου γύρω στο 1856 αγοράστηκε ή παραχωρήθηκε, (οι απόψεις είναι αντικρουόμενες στο θέμα αυτό ) το ακίνητο όπου φτιάχτηκε το κοιμητήριο που βλέπουμε σήμερα. 

Το 1858 ξεκίνησε τη λειτουργία του ο κοιμητηριακός χώρος με την ταφή της ανήλικης Jose phina Rossi, ανιψιάς του Giovanni  Ittar.

Κατά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο το νεκροταφείο υπέστη σοβαρές καταστροφές . Αργότερα ένα μεγάλο μέρος του αρχικού ακινήτου των Καθολικών αγοράστηκε από την Αγροτική Τράπεζα κι έτσι απέμεινε ο χώρος που υπάρχει σήμερα και φιλοξενεί το παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού και το κοιμητήριο στην πίσω αυλή του.

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε site, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)