Στον οικισμό της Ζίντας ο μοναδικός ναός στην Κρήτη αφιερωμένος στον Άγιο Χρυσόστομο Σμύρνης

Ο Άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης είναι μια από εκείνες τις μορφές που πριν καν τον αναγνωρίσει η Εκκλησίας μας ως Άγιο είχε καταξιωθεί με αυτή την ιδιότητα στη συνείδηση του κόσμου.

Της Ελένης Βασιλάκη

Τα φρικτά βασανιστήρια που υπέστη από τους Τούρκους, αρνούμενος να εγκαταλείψει το ποίμνιο του στη Σμύρνη, στη διάρκεια της Μικρασιατικής Καταστροφής, αλλά και συνολικά η πατριωτική και εκκλησιαστική δράση του ήταν ικανά να του προσδώσουν μια θέση ανάμεσα στις μορφές που τιμά η Ορθόδοξη Εκκλησία και κυρίως οι Έλληνες πιστοί.

Όσο κι αν ακούγεται παράξενο ωστόσο ο μοναδικός ναός που είναι αφιερωμένος στη χάρη του στην Κρήτη βρίσκεται στο μικρό οικισμό της Ζίντας που ανήκει στο Δήμο Μινώα Πεδιάδος.

Ο ναός έχει κτιστεί σε μια αγροτική τοποθεσία όπου κατά το παρελθόν μαρτυρείται η ύπαρξη ναού αφιερωμένου στον Άγιο Χαράλαμπο.

Μάλιστα μέχρι πριν από σχεδόν 20 χρόνια, που ανεγέρθηκε ο ναός, υπήρχε ένα εικονοστάσι στο σημείο για να θυμίζει πως κάποτε εκεί οι πιστοί του χωριού τιμούσαν τον Άγιο Χαράλαμπο.

Ο ναός που βλέπουμε σήμερα, στην άλλοτε καλυμμένη από βάτους περιοχή, είναι δίκλιτος και το ένα κλίτος του πριν καν ανγνωριστεί ως Άγιος ο Χρυσόστομος Σμύρνης αφιερώθηκε σε αυτόν ενώ το δεύτερο στον Άγιο Χαράλαμπο μια και προυπήρχε εκεί ο ναός του.

Κάθε χρόνο την Κυριακή προ της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού οι πιστοί από τη Ζίντα και τα γύρω χωριά συγκεντρώνονται εκεί και τιμούν τον εθνομάρτυρα Χρυσόστομο Καλαφάτη, όπως ήταν το όνομα του εμπνευσμένου Μητροπολίτη Σμύρνης.

Να σημειώσουμε πως τα εγκαίνια του ναού έγιναν στις 5 Σεπτεμβρίου του 2015 ενώ το κόστος ανέγερσης του ανέλαβε ο μικρασιάτης στην καταγωγή Ξενοφώντας Μελικώνης μαζί με άλλους μικρασιάτες . Στην τελετή των εγκαινίων χωροστάτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου Καστελίου και Βιάννου κ Ανδρέας, στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται το χωριό Ζίντα. Τις φωτογραφίες των εγκαινίων μας διέθεσε ο Κώστας Καλυβάς, που έλκει την καταγωγή του από το Σεβδικόϊ της Σμύρνης και από τα Αλάτσατα, ο οποίος είχε την τιμή ν' ανάψει και το καντήλι του Αγίου εκείνη την γιορτινή ημέρα

Ποιός ήταν ο Χρυσόστομος Σμύρνης

Ο Άγιος Χρυσόστομος γεννήθηκε στην Τριγλία της Προποντίδας το 1867 μ.Χ.

Κατά την περίοδο της ελληνικής διοίκησης της Σμύρνης (1919 - 1922 μ.Χ.), λειτουργούσε ως αναμφισβήτητος εθνάρχης του μικρασιάτικου Ελληνισμού και ως ο εμπνευσμένος ηγέτης της «Μικρασιατικής Άμυνας» για την δημιουργία αυτόνομου κράτους, σε περίπτωση ήττας του ελληνικού στρατού.

Η κατάρρευση όμως του μικρασιάτικου μετώπου απογοήτευσε τον μεγαλόπνοο μητροπολίτη, ο όποιος αποδοκίμασε τα σχέδια των Μεγάλων Δυνάμεων για την απομάκρυνση του ελληνικού στοιχείου από την Μικρά Ασία. Η εισβολή των Τούρκων στην Σμύρνη υπήρξε η δοκιμασία των εθνικών του οραμάτων.

Αρνήθηκε να εγκαταλείψει τον λαό του, παρά την πίεση των προξένων της Αγγλίας και της Γαλλίας. Στις 27 Αυγούστου 1922 συνελήφθη από τον Τούρκο φρούραρχο της πόλης, Νουρεντίν πασά, μετά το τέλος της θείας Λειτουργίας στο ναό της Αγίας Φωτεινής, και παραδόθηκε στον εξαγριωμένο τουρκικό όχλο.

Έπειτα από φρικτά βασανιστήρια βρήκε μαρτυρικό θάνατο. Ο εκφραστής των εθνικών πόθων κατέστη πλέον το σύμβολο των τραγικών πεπραγμένων του Γένους. Στο μαρτύριο του μητροπολίτη παρευρέθηκαν 20 Γάλλοι ναύτες, την αντίδραση των οποίων περιέγραψε ο Γάλλος συγγραφέας Ρενέ Πουώ.

"Μία γαλλική περίπολος από είκοσι άνδρες, τους οποίους συνόδευα μαζί μ’ έναν άλλο πολιτοφύλακα, κατευθύνθηκε αμέσως στη Μητρόπολη, με σκοπό να πεισθεί ο μητροπολίτης να έλθει και να παραμείνει στην εκκλησία της Sacre-Coeur ή στο Γαλλικό Προξενείο.

Ο μητροπολίτης Χρυσόστομος δεν δέχθηκε, λέγοντας ότι σαν καλός ποιμένας είχε χρέος να μείνει κοντά στο ποίμνιό του. Όταν η περίπολος έβγαινε από τη Μητρόπολη, ένα αυτοκίνητο στο οποίο επέβαιναν ένας Τούρκος αξιωματικός και δύο στρατιώτες, με τις λόγχες πάνω στα όπλα, σταμάτησε μπροστά από το μητροπολιτικό κτίριο.

Ο αξιωματικός ανέβηκε επάνω και διέταξε τον μητροπολίτη να τον ακολουθήσει στον Νουρεντίν πασά, τον στρατιωτικό διοικητή. Βλέποντας ότι απάγεται ο μητροπολίτης, είπα στους άνδρες της περιπόλου να πάρουμε από πίσω το αυτοκίνητο.

Φθάσαμε μπροστά στον Μεγάλο Στρατώνα, όπου βρισκόταν ο στρατιωτικός διοικητής, ο στρατηγός Νουρεντίν. Ο αξιωματικός που συνόδευε τον Χρυσόστομο, τον οδήγησε μπροστά στον Νουρεντίν.

Σε δέκα λεπτά, και ενώ ο Χρυσόστομος κατέβαινε, βγήκε στο μπαλκόνι του κτιρίου ο Νουρεντίν πασάς, ο οποίος απευθύνθηκε στους χίλους με χίλιους πεντακόσιους μουσουλμάνους, άνδρες και γυναίκες, που βρίσκονταν στην πλατεία· τους είπε ότι τους παραδίδει, τον μητροπολίτη, προσθέτοντας χαρακτηριστικά τις φράσεις: «Αν σας έκανε καλό, να του το ανταποδώσετε· αν σας έκανε κακό, να του κάνετε και εσείς κακό!»

Ο όχλος άρπαξε χωρίς χρονοτριβή τον μητροπολίτη και τον οδήγησε πιο πέρα, μπροστά στο κομμωτήριο του Ismail, ενός Ιταλού προστατευόμενου. Εκεί σταμάτησαν και τον έντυσαν με μία άσπρη μπλούζα που πήραν από τον κομμωτή,άρχισαν αμέσως να τον χτυπούν λυσσασμένα με γροθιές και με ξύλα, και να τον φτύνουν στο πρόσωπο,του τρύπησαν με μαχαιριές το σώμα, του ξερίζωσαν τη γενειάδα,του έβγαλαν τα μάτια, του έκοψαν τη μύτη και τα αυτιά »

Πρέπει να σημειώσουμε, ότι η γαλλική περίπολος παρακολουθούσε τα γεγονότα μέχρι τη σκηνή που περιγράψαμε. Οι άνδρες που την αποτελούσαν (επρόκειτο για ναύτες), είχαν βγει έξω απ’ τα ρούχα τους, έτρεμαν χωρίς υπερβολή από την αγανάκτηση και ήθελαν να επέμβουν.

Ο επικεφαλής, όμως, αξιωματικός, με το περίστροφο στο χέρι ακολουθούσε τις διαταγές που του είχαν δοθεί και τους εμπόδισε να κάνουν οποιαδήποτε κίνηση.

Στη συνέχεια, δεν είδαμε πια το μητροπολίτη, που τον αποτελείωσαν σε μικρή απόσταση πιο πέρα».

(Rene Puaux, «Ο θάνατος της Σμύρνης», Αθήνα 1992, σσ. 57-58).

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε SITE, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)