Οι παστοφασούλες των παλιών Κρητικών-νοστιμιά απερίγραπτη

Ένα από τα νοστιμότερα φαγητά στην Κρήτη το χειμώνα ήταν, κατά το παρελθόν, οι παστοφασούλες ψημένες με πατάτες και κρέας, γιαχνί . 

Οι Κρητικοί της προηγούμενης γενιάς όταν είχαν υπερπαραγωγή στους κήπους τους μεριμνούσαν και για το χειμώνα. Κι επειδή τότε η κατάψυξη ήταν άγνωστη και άλλοι τρόποι συντήρησης όχι διαθέσιμοι, χρησιμοποιούσαν ευρέως το πάστωμα και την αποξήρανση στον ήλιο για αρκετές κατηγορίες λαχανικών.

Οι παστοφασούλες, αν και λέγονται παστές πράγμα που σημαίνει διατηρημένες με αλάτι, στην πραγματικότητα το μόνο που δεν είχαν ήταν αλάτι. 

Μιλάμε για εποχές που τα ψυγεία δεν υπήρχαν και ήταν καθήκον κάθε σωστής νοικοκυράς να κάνει τις προμήθειες της για το χειμώνα, αξιοποιώντας ότι έβγαζε το περβόλι της το καλοκαίρι, φασόλια, αγγουράκια, πιπεριές, ντομάτες, μπάμιες κ.α

Κάποιες γυναίκες έμαθαν τους παλιούς τρόπους συντήρησης λαχανικών από τις μανάδες τους και συνέχισαν να τους χρησιμοποιούν όσο υπήρχαν τα κλασικά, μέτριου μεγέθους, ψυγεία με τη μικρή κατάψυξη που δεν άφηνε χώρο για πολλά προϊόντα. Μετά βγήκαν οι καταψύκτες και οι παστοφασούλες, πέρασαν στην...αιωνιότητα. 

Επέλεγαν λοιπόν οι παλιές Κρητικές, φασόλια πράσινα, με λεπτό φλούδι, τα οποία καθάριζαν από ίνες, έπλεναν καλά και στέγνωναν σε σκιερό μέρος, κι όχι σε άμεση επαφή με τον ήλιο, επειδή τα κοκκίνιζε. 

Αφού αποξηραίνονταν καλά τα φασόλια και έπαιρναν ένα χρώμα κίτρινο μπεζ τα αποθήκευαν σε δοχεία που δεν επέτρεπαν στον αέρα να εισχωρήσει, ώστε να παραμείνουν τέλεια αποξηραμένα και να μην "ανεπαλιάσουν".

Όταν αποφάσιζαν να τα ψήσουν, τα μούλιαζαν λίγο στο νερό κι αυτά ανακτούσαν κάτι από το χρώμα της φρεσκάδας τους. Τα μαγείρευαν είτε με πατάτες κοκκινιστά είτε με κρέας, πατάτες και ντομάτα. Η γεύση και το ιδιαίτερο άρωμα που αποκτούσαν με αυτή τη διαδικασία είναι απερίγραπτα.

Δυστυχώς στην πορεία των ετών, η πρακτική της αποξήρανσης των φασολιών έχει περιοριστεί δραματικά καθώς εμφανίστηκαν οι καταψύκτες και οι νοικοκυρές προτιμούν να τα αποθηκεύουν στον πάγο αντί να κοπιάζουν για να τα αποξηράνουν.