Διήμερο εκδηλώσεων για το άγνωστο λάβαρο της Αγκαράθου-Θα παρουσιαστεί πρώτη φορά

Η ανάδειξη ενός άγνωστου λαβάρου της Μονής Αγκαράθου και η πρώτη επίσημη παρουσίαση της σύγχρονης αναπαράστασης του έγινε αφορμή ώστε η Ιερά Αρχιεπισκοπή Κρήτης και η Περιφέρεια να συνδιοργανώσουν ένα ενδιαφέρον  διήμερο εκδηλώσεων.To εν λόγω λάβαρο συνδέεται με την μάχη για την ανακατάληψη του Καστελλίου Τεμένους από τους Βενετούς το 1647 και δόθηκε η ευκαιριά φέτος, με τη συμπλήρωση 350 ετών από την επέτειο Άλωσης του Χάνδακα, να αναδειχθεί τόσο το ίδιο όσο και η ιστορία του.

Με βάση το πρόγραμμα που ανακοινώθηκε σημερα Σάββατο 12 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθεί Επιστημονική Ημερίδα με θέμα: «Η Μονὴ Αγκαράθου τὴν εποχὴ της βενετοκρατίας», στο Πολιτιστικό και Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου, από τις 10:00΄ έως 13:30΄ και από 17:00΄ έως 20:00΄.

Την Κυριακή 13 Οκτωβρίου, στην Ιερά Μονή Αγκαράθου, θα τελεσθεί Πανηγυρική Θεία Λειτουργία, επί τη μνήμη του Αγίου Μελετίου Πηγά, Πατριάρχου Αλεξανδρείας, μετά το πέρας της οποίας θα γίνει η παρουσίαση της σύγχρονης αναπαράστασης του ιστορικού λαβάρου της Μονής.

Το άγνωστο μέχρι τώρα λάβαρο, που αναδείχθηκε πρόσφατα έπειτα  από έρευνα στο  Ιστορικό Αρχείο Κυθήρων, πιστοποιήθηκε πως ανήκε στη Μονή Αγκαράθου και υψώθηκε από   τον Μελέτιο Καλλονά, ιερομόναχο της, καθώς και από μέλη της οικογένειάς του, κατά τη νικηφόρο για τους Βενετούς, ιστορικὴ μάχη ανακατάληψης του Καστελλίου Τεμένους το 1647.

Η σχέση Κυθήρων και Αγκαράθου

Η Μαρία Γ. Πατραμάνη, διδάκτωρ Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Διευθύντρια του Πειραματικού Γενικού Λυκείου Ηρακλείου, στην εισήγηση που θα παρουσιάσει στην ημερίδα με τίτλο «Ἡ μονὴ Ἀγκαράθου, τὸν καιρὸ τοῦ Κρητικοῦ Πολέμου» θα αναφερθεί σε λεπτομέρειες αναφορικά τη σχέση της Ακαράθου με τα Κύθηρα.

Να σημειώσουμε πως η Ακαδημαϊκός Χρύσα Μαλτέζου ήταν εκείνη που πρώτη ανέδειξε μαρτυρίες από το Ιστορικό Αρχείο Κυθήρων για τη Μονή Αγκαράθου και το κληροδότημα της στα Κύθηρα, στη διάρκεια του Κρητικού Πολέμου καθώς και για την προσφυγική οικογένεια Καλλονά στις μελέτες της.

Η κ Πατραμάνη θα θέσει το ιστορικό πλαίσιο της σχέσης Κυθήρων με την Αγκάραθο. Όπως αναφέρεται στην περίληψη της εισήγησης της, δύο χρόνια μετά την απόβαση των Οθωμανών στην Κρήτη, στα τέλη του 1647, η ενδοχώρα του Χάνδακα είχε περάσει υπό τον έλεγχο τους.

 Ωστόσο οι ιερωμένοι της Μονής Αγκαράθου είχαν πολεμήσει στο πλευρό των Βενετών την περίοδο του Κρητικού Πολέμου.

 Μάλιστα τον ηρωισμό του τελευταίου ηγουμένου της Αθανάσιου Χριστοφόρου αποθανατίζει η πένα του Μπουνιαλή στο έργο του  «Κρητικὸς Πόλεμος», ενώ την προσφυγή του, το 1648, στο Παλέρμο της Σικελίας και στο μοναστήρι του Μεσογιούτζο, με ένα ικανό αριθμό κειμηλίων από την Αγκάραθο έχουν αναδείξει ο  Petta (1961-62) και ο Τωμαδάκης (1978).

Ο Μελέτιος Καλλονάς, ιερομόναχος της Αγκαράθου ανέλαβε ως πρώτος εντεταλμένος από τις βενετικές αρχές, ηγούμενος της Μονής Αγκαράθου, όχι στη φυσική έδρα της, που είχε πλέον περάσει σε τουρκικά χέρια, αλλά στο υπό τη βενετική κυριαρχία νησί των Κυθήρων, όπου διατηρούσε μετόχι και κληροδότημα του βενετικού δημοσίου.

 Η ανάθεση έγινε με χαριστήριο ψήφισμα του έτους 1649, από το γενικό προνοητή θαλάσσης  Alvise Mocenigo, με διηνεκή ισχύ των θεσμικών προνομίων της πατρωνίας του αξιώματος του ηγουμένου της Αγκαράθου και της επικαρπίας των προσόδων του μετοχίου της, της Παναγίας Ορφανής, στο Μελέτιο και την επάξια ευεργεσίας οικογένεια του, που τον ακολούθησε στα Κύθηρα. 

Κι αυτό σε ανταμοιβή των καλών υπηρεσιών που προσέφεραν τόσο ο ιερομόναχος Μελέτιος όσο και τα μέλη της οικογένειας του στη νικηφόρα μάχη του Καστελλίου Τεμένους το 1947.

Το πρόγραμμα της σημερινής ημερίδας έχεις ως εξής:

10.00- 11.30

Χαιρετισμοί:

Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης, κ.κ. Εἰρηναίου.

Περιφερειάρχη Κρήτης, κ. Σταύρου Ἀρναουτάκη

Προεδρεῖο: Χρύσα Μαλτέζου, Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Χρύσα Μαλτέζου, Ἀντὶ εἰσαγωγῆς

Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, Ὁ ἀγκάραθος καὶ τὰ φυτωνύμια τῆς Κρήτης

Ἐμμανουὴλ Χαλκιαδάκης, Ἀγκάραθος: τὸ πρῶτο τῆ τάξει μοναστήρι τῆς Κρήτης

Συζήτηση - Διάλειμμα

12.00- 13.30

Προεδρεῖο: Μαρία Κωνσταντουδάκη, Θεοχάρης Δετοράκης

Μαρία Γ. Πατραμάνη, Ἡ μονὴ Ἀγκαράθου, τὸν καιρὸ τοῦ Κρητικοῦ Πολέμου

Γιάννης Μαυρομάτης, Ἡ διαθήκη τοῦ ἡγουμένου τῆς Ἀγκαράθου Μελετίου Καλλονᾶ

Νίκος Ψιλάκης, Ἡ μαρτυρία τοῦ τοπίου:Ἀναζητώντας τὴ θέση τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Σκαλωτοῦ

Συζήτηση - Τέλος Συνεδρίας

5.00- 6.00

Προεδρεῖο: Ἀναστασία Παπαδία-Λάλα, Χριστόφορος Χαραλαμπάκης

Θεοχάρης Δετοράκης, Τὰ φιλολογικά ἔργα τοῦ Μελετίου Πηγᾶ. Γενικές παρατηρήσεις

Πασχάλης Κιτρομηλίδης, ὁ Κύριλλος Λούκαρις ὡς ἐκκλησιαστικός ἡγέτης

Συζήτηση - Διάλειμμα

6.30-8.00

Προεδρεῖο: Μαρία Γ. Πατραμάνη, Γιάννης Μαυρομάτης

Μαρία Κωνσταντουδάκη-Κιτρομηλίδου, Εἰκόνες καὶ γλυπτὰ στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἀγκαράθου: ἡ σημασία τους γιὰ τὴν τέχνη τῆς Κρήτης τῆς βενετικῆς περιόδου

Ἀναστασία Παπαδία-Λάλα, Ἡ μονὴ Ἀγκαράθου (16ος-17ος αι.). Θεσμικὲς λειτουργίες καὶ κοινωνικὲς σχέσεις, μὲ βάση βενετικὲς πηγὲς

Νικόλαος Γιγουρτάκης, Τὸ κάστρο τοῦ Τεμένους στὰ χρόνια τοῦ Κρητικοῦ Πολέμου

Ἔφη Ψιλάκη, Μιὰ ἀπεικόνιση τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἀγκαράθου σὲ ἀργυρὸ δίσκο τοῦ 1765