Τιμούν Μανιάτες και Κρητικούς αγωνιστές στη Μονή του Αγίου Πνεύματος στον Κισσό

Η επέτειος της συμπλήρωσης 150 χρόνων από τη δεύτερη μεγάλη κάθοδο στρατιωτικού σώματος 1.000 Μανιατών αγωνιστών στην Κρήτη, υπό τον οπλαρχηγό Δημήτριο Πετροπουλάκη, προς ενίσχυση του απελευθερωτικού αγώνα κατά του οθωμανικού ζυγού γιορτάζεται με επισημότητα στο Κισσό του Δήμου Αγίου Βασιλείου.

Στις 2 Νοεμβρίου ο χώρος της ιστορικής Ιεράς Μονής του Αγίου Πνεύματος στον Κισσό (διαβάστε εδώ) θα γίνει το επίκεντρο των εκδηλώσεων για να τιμηθούν οι Μανιάτες συναγωνιστές μας που πρωταγωνίστησαν στη μεγάλη μάχη που δόθηκε το 1868 στην περιοχή αυτή, η οποία μάλιστα καταγράφηκε ως η πλέον πολύνεκρη στην αναμέτρηση Ελλήνων και Τούρκων, μετά από την Εθελοθυσία του Αρκαδίου.

Στις εκδηλώσεις θα παραστεί, μεταξύ άλλων ο Δήμαρχος Ανατολικής Μάνης Πέτρος Ανδρεάκος συνοδευόμενος από πενηντακονταμελή ομάδα Μανιατών.

Τη διοργάνωση έχουν αναλάβει ο δήμος Αγίου Βασιλειου, ο οικισμός του Κισσού και του κοντινού Κεντροχωρίου και Πλατανέ όπως και η Μονή του Αγίου Πνεύματος.

Με βάση το πρόγραμμα που έχει ανακοινωθεί το Σάββατο 2 Νοεμβρίου, στις 7.30 το πρωί, θα τελεσθεί Θεία Λειτουργία και μνημόσυνο στη μνήμη των θυμάτων της μάχης του 1868.

Θα ακολουθήσει επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο που έχει στηθεί για τους Μανιάτες και Κρητικούς αγωνιστές, όπου θα μιλήσει για τα γεγονότα εκείνης της περιόδου ο δικηγόρος Ιωάννης Αλεξανδράκης, ενώ θα γίνει και κατάθεση στεφάνων.

Να σημειώσουμε πως τη δική τους ξεχωριστή παρουσία στις εκδηλώσεις θα έχουν τα "Πυρρίχια Δρώμενα" Ρεθύμνου και τμήμα του Συλλόγου Αλογατάρηδων Σπηλίου.

Τι συνέβη το 1868 στην περιοχή

Για την ιστορία ν αναφέρουμε πως το ισχυρό εθελοντικό σώμα των Μανιατών που βρέθηκε στον Κισσό είχε δημιουργηθεί στη Λακωνία και αποτελείτο από δύναμη 1.000 περίπου εθελοντών αγωνιστών . Έχοντας ως αρχηγό τον παλαίμαχο Μανιάτη αγωνιστή και απόστρατο Συνταγματάρχη Δημήτριο Πετροπουλάκη είχε κατέβει στην Κρήτη για την ενίσχυση του αγώνα στις 29 Νοεμβρίου 1868. 

Οι εθελοντές αυτοί διασκορπίστηκαν στις 5 Δεκεμβρίου 1868 για τροφή και νερό στα χωριά της νότιας πλευράς του Κέντρους, από Κρύα Βρύση μέχρι Κισσό και από Ακούμια μέχρι Βάτο.


Οι Τούρκοι γνώριζαν εξ αρχής την άφιξη των εθελοντών και σχεδίαζαν την εξόντωσή τους για να λήξει οριστικά η επανάσταση του 1866. 

Με βάση τα στοιχεία που συγκέντρωσε ο συνταξιούχος δάσκαλος Γεώργιος Γαραντωνάκης, η πρώτη συμπλοκή με τους Τούρκους έγινε πριν το Άγιο Πνεύμα στην θέση Λίμνη με νεκρό ένα Τούρκο.

 Το εθελοντικό σώμα εφοδιάστηκε στο μοναστήρι και παρατάχθηκε για μάχη στη θέση Εβγορίτες όπου δέχτηκε την επίθεση των Τούρκων. Αν και απέκρουσαν δύο φορές τις επιθέσεις των εχθρών την τρίτη υποχώρησαν ανατολικότερα ανάμεσα στο Κεντροχώρι και την Κρύα Βρύση. 

Τότε έπεσαν στην ενέδρα των Τούρκων στη θέση που σήμερα ονομάζεται «Λιαποκεφαλές» και αποδεκατίστηκαν. Όσοι σώθηκαν πήγαν νοτιοδυτικά κατευθυνόμενοι προς Άρδακτο.

 Δυστυχώς όμως παρασύρθηκαν από τον πλημμυρισμένο Ακουμιανό Ποταμό και ολοκληρώθηκε η καταστροφή που είχε σαν αποτέλεσμα το θάνατο 200 εθελοντών και τον τραυματισμό άλλων τόσων.