Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης μας μιλά για τους παραδείσους και τα "Γ" της ζωής του

Παρότι το επίθετο του παραπέμπει σε Κρήτη ο Γιάννης Μακριδάκης δεν είναι Κρητικός, ή τουλάχιστον δεν είναι γεννημένος στο νησί μας καθώς έχει μια σχέση μακρινή, από τον παππού του, με τα Σφακιά.

Βέβαια αν τον προσέξει κανείς καλά θα δει κάτι από το ξανθό στην κόμη και το γαλάζιο στα μάτια των Σφακιανών ενώ αν του μιλήσει θα καταλάβει πως αγαπά το νησί μας και νιώθει εδώ σαν στο σπίτι του.

Πρόκειται για έναν ξεχωριστό, ευφυή και χαλαρό άνθρωπο που μοιάζει να έχει βρει το νόημα της ζωής, όταν πια συνειδητοποίησε  πως τα καλούπια που θέτει η κοινωνία μας στους νέους ανθρώπους σ’ εκείνον δεν ταίριαζαν.

Γεννημένος το 1971 στη Χίο σπούδασε μαθηματικά όμως στα 27 του τα παράτησε όλα, γύρισε στον τόπο του, κι ασχολήθηκε με τη συγγραφή και τη φυσική καλλιέργεια. Μοιράζει τη ζωή του μεταξύ Χίου και Ικαρίας, όπου διατηρεί δύο κτήματα, ενώ κάποιους μήνες τον βρίσκουμε σε άλλες πόλεις της χώρας, όπου μοιράζεται την προσωπική λογοτεχνική του εμπειρία με "ανήσυχους" ανθρώπους.

Αυτό το διάστημα βρίσκεται στο Ηράκλειο και είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε μαζί του και να τον γνωρίσουμε καλύτερα, έχοντας μάθει για την αξιόλογη λογοτεχνική του πορεία, που πλέον αριθμεί πάνω από δέκα βιβλία, και μια επιτυχημένη έκδοση,για δεκαπέντε χρόνια περίπου,του περιοδικού «Πελινναίο».

Του ζητήσαμε να αυτοπροσδιοριστεί επαγγελματικά και μας απάντησε πως κάνει άσκηση στη ζωή. «Η εφορία με ξέρει ως συγγραφέα αλλά εγώ νιώθω ασκούμενος», μας είπε, και εξήγησε πως ασκείται σε όλα: στη φυσική καλλιέργεια, στη συγγραφή, στην ίδια τη ζωή.

Ανάλογα με τις εποχές και τη διάθεση ασχολείται περισσότερο ή λιγότερο με το ένα ή το άλλο. «Το παιγνίδι παίζεται με τα Γ» μας λέει, με μια δόση χιούμορ, και διευκρινίζει πως αναφέρεται στη Γραφή, τη Γη και τη Γυναίκα.

Ο ίδιος πάντως δεν θεωρεί πως η συγγραφή, έτσι όπως εκείνος την ασκεί είναι επάγγελμα, κι ας το προσδιορίζουν οι άλλοι ως τέτοιο. Είναι, κατά την άποψη του, μια καλλιτεχνική ιδιότητα κι ένας τίτλος τιμής πάνω στον οποίο ασκείται καθημερινά, μια δραστηριότητα που μπήκε στη ζωή του, απροσδόκητα, χωρίς να το περιμένει ή να έχει κάνει όνειρα γι αυτήν.

Ως μαθητή στο σχολείο η λογοτεχνία δεν τον είχε κερδίσει. Όταν όμως μεγάλωσε κι άρχισε να κυκλοφορεί και να ακούει να του διηγούνται συναρπαστικές ιστορίες μπήκε σε διαδικασία να τις ηχογραφεί κι από κάποιο σημείο κι έπειτα ήλθε από μόνη της η ανάγκη να τις αποτυπώσει στο χαρτί.

Ένιωθε πως όλο αυτό ήταν ένα είδος ανθρωπολογικής έρευνας και του άρεσε πολύ. Έβρισκε ενδιαφέρουσες τις προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων, όσα του έλεγαν για την ιστορία του τόπου του, παρατηρούσε τις συμπεριφορές ακόμα και τις γκριμάτσες τους.

Έτσι συγκέντρωσε πλούσιο υλικό για το προσφυγικό, για τη Μέση Ανατολή, βιώματα από ψαράδες, από τσομπάνηδες από τεχνίτες, ναυτικούς, γυναίκες και άντρες.

Όλα αυτά έδεσαν όμορφα με την αγάπη που ένιωθε για τις ίδιες τις ελληνικές λέξεις και προέκυψε η λογοτεχνική ενασχόληση με τη συγγραφή μυθιστορημάτων, νουβελών και ιστορικών βιβλίων.

Στο ξεκίνημα της συγγραφικής του δραστηριότητας στάθηκε αρκετά τυχερός.Άνθρωπος εκτός συστήματος, χωρίς τις μεγάλες γνωριμίες, πήγε σ' ένα βιβλιοπωλείο και εντόπισε τέσσερα βιβλία που τον ενδιέφερε το περιεχόμενο τους. Πήρε τις διευθύνσεις των εκδοτικών οίκων που τα είχαν τυπώσει κι έστειλε σε αυτούς να αξιολογήσουν το πρώτο του συγγραφικό πόνημα. Το απέρριψαν οι τρείς αλλά το βρήκε καλό η «Εστία», το εξέδωσε κι έκτοτε υπάρχει συνεργασία μεταξύ τους.

Εκείνο το πρώτο βιβλίο άρεσε και στο αναγνωστικό κοινό και σταδιακά κάθε νέα έκδοση της δουλειάς του αγκαλιάζονταν από τον κόσμο και ο ίδιος γινόταν όλο και πιο γνωστός.

Ο Γιάννης Μακριδάκης δεν αρνείται προσκλήσεις να μιλήσει για τα θέματα που πραγματεύεται στα βιβλία του αλλά και γενικότερα για ζητήματα που αφορούν στην κοινωνία μας. Όχι γιατί θέλει να κάνει δημόσιες σχέσεις αλλά γιατί αυτό το αλισβερίσι με τον κόσμο τον ενθουσιάζει.

Στο Ηράκλειο,  όπου βρίσκεται το τελευταίο διάστημα, μίλησε ήδη σε μαθητές στο 5^ο Λύκειο, στο Καπετανάκειο, στο 10ο Λύκειο, πήγε σε εκδήλωση στον Άγιο Νικόλαο ενώ στο πρόγραμμα βρίσκονται ακόμα τα Χανιά , μια παρουσίαση στο Ηράκλειο στο βιβλιοπωλείο Αναλόγιο αλλά και μια παρουσίαση κινηματογραφικής μεταφοράς βιβλίου του στο Αστόρια, την ερχόμενη εβδομάδα. Παράλληλα συμμετέχει σε συναντήσεις, κάθε Σάββατο, σε λέσχη ανάγνωσης στην πόλη μας.

Η συνδιαχείριση

Ένθερμος οπαδός της συνδιαχείρισης των φυσικών πόρων ο Γιάννης Μακριδάκης πιστεύει πως δεν πρέπει να τους αφήνουμε στα χέρια ισχυρών επιχειρηματιών αλλά οι τοπικές κοινωνίες να τους διαχειρίζονται προς όφελος τους, χωρίς να βλάπτουν το περιβάλλον.

Οι άνθρωποι, αναφέρει, πρέπει να αποκτήσουν την κουλτούρα της συνύπαρξης και συνδιαχείρισης γιατί οι φυσικοί πόροι ανήκουν σε όλους κι όχι σε λίγους. Το κέρδος μας απ αυτή τη διαδικασία, μας λέει, είναι πως έτσι θα ζούμε αρμονικά με τη φύση, ευημερώντας , πράγμα που σήμερα δεν κάνουμε και το πληρώνουμε ακριβά σε πολλά επίπεδα (ψυχικές και σωματικές ασθένειες).

Πως όμως με τη φόρα που έχουμε πάρει στη σύγχρονη κοινωνία που ζούμε μπορούμε να ασπαστούμε μια τέτοια λογική και να ακολουθήσουμε ένα διαφορετικό βηματισμό;

Ο ίδιος θεωρεί πως αυτό θα συμβεί μετά από ένα ισχυρό σοκ. «Θα συμβεί κάτι στην ανθρωπότητα και θα κατανοήσουμε πως η ευημερία, που νομίζουμε πως έχουμε, είναι πλαστή κι έτσι θα αναζητήσουμε άλλους δρόμους».

Είναι δύσκολες οι αλλαγές, υποστηρίζει, όμως όταν έρχεται η ώρα τις κάνουμε γιατί δεν έχουμε άλλη επιλογή. Είναι αυτό που συμβαίνει σε έναν άνθρωπο όταν αρρωστήσει που βλέπει τη ζωή με άλλο μάτι. Η ανθρωπότητα δεν είναι τίποτα διαφορετικό από πολλούς τέτοιους ανθρώπους που συνειδητοποιούν πως η πορεία που έχουν χαράξει μέχρι τη στιγμή του σοκ, δεν ήταν η σωστή.

Το δικό του σημείο καμπής, το δικό του προσωπικό σοκ, όμως ποιο ήταν, τι τον έκανε να αλλάξει τρόπο ζωής;

Μας λέει, πως στα 27 του ενώ είχε εργαστεί ως μαθηματικός για  τρία χρόνια κατάλαβε πως δεν συμφέρει να δουλεύεις με αυτό τον τρόπο για να ζήσεις, γιατί στην πραγματικότητα δε ζεις. Τα χρήματα που βγάζεις δεν μπορούν να αγοράσουν τη ζωή που χάνεις.

Έτσι σταμάτησε να εργάζεται με ωράρια και υποχρεώσεις που τον κρατούσαν δέσμιο και αφουγκράστηκε τις ανάγκες και τα θέλω του. Κι εκείνο που ήθελε ήταν να ασχοληθεί με τις ιστορίες των ανθρώπων και του τόπου του.

Αρχικά αυτό το πέτυχε εκδίδοντας ένα τριμηνιαίο περιοδικό, το "Πελινναίο", κάτι σαν μικρή εγκυκλοπαίδεια της Χίου, με πρωτότυπα μελετήματα και έρευνες από τη φύση, τους ανθρώπους και τα δημιουργήματα τους.

Αυτό έγινε το 1997, κι έκτοτε άλλαξε η ζωή του και δε σκοπεύει, ότι κι αν συμβεί, να επιστρέψει πίσω. Προτιμά αν κάποια στιγμή η έμπνευση σταματήσει να γυρίσει στη γη του να καλλιεργεί ντομάτες και κολοκυθάκια μέχρι, όπως χαρακτηριστικά λέει, να γίνει και ο ίδιος λίπασμα της.

Η φυσική καλλιέργεια

Η φυσική καλλιέργεια με την οποία ασχολήθηκε για χρόνια, και τώρα έχει αφήσει λίγο στην άκρη, είναι η καλλιέργεια της γης με όσο γίνεται λιγότερη ανθρώπινη παρέμβαση.

Στη φυσική καλλιέργεια δεν υπάρχουν τρακτέρ, φυτοφάρμακα και μεγάλης κλίμακας φυτεύσεις. Η λίπανση του εδάφους γίνεται με τα ίδια τα υπολείμματα των καλλιεργειών που σαπίζουν και γίνονται τροφή για το χώμα ενώ φυτεύονται πολλά και διαφορετικά φυτά έτσι ώστε να υπάρχει μεγάλη βιοποικιλότητα.

Τα λογοτεχνικά εργαστήρια και τα βιβλία του

Πέρα από τη γη υπάρχουν γι’ αυτόν και τα λογοτεχνικά εργαστήρια που κάνει την άνοιξη και το καλοκαίρι στη Χίο και την Ικαρία και το φθινόπωρο σε άλλα μέρη της Ελλάδας, όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και το Ηράκλειο, αυτό το μήνα.

 Σε αυτά τα εργαστήρια,που είναι μικρές σχολές λογοτεχνίας, γίνονται σε εβδομαδιαία βάση συναντήσεις των 15 ατόμων, όπου συζητούν για τη θεωρία της λογοτεχνίας αλλά και τη λογοτεχνία στην πράξη. Γράφουν κείμενα, μιλούν γι αυτά και ο Γιάννης Μακριδάκης  μεταφέρει στην ομάδα τη δική του εμπειρία πάνω στο αντικείμενο της συγγραφής.

Όσο για τα βιβλία που έχει εκδώσει, βασίζονται πάνω στην ίδια τη ζωή κι όχι τη φαντασία, την οποία χρησιμοποιεί καμιά φορά για να συνδέσει μόνο ιστορίες μεταξύ τους. 

Πηγή τους είναι τα βιώματα πραγματικών ανθρώπων που έχει γνωρίσει, τα χαρακτηριστικά τους, οι συμπεριφορές τους, πράγματα που δένονται μεταξύ τους και δημιουργούν μεγαλύτερες ιστορίες.

Παρουσίαση βιβλίου και ταινίας του στο Ηράκλειο

Στις 29 Νοεμβρίου, στις 6.30 το απόγευμα,  ο Γιάννης Μακριδάκης θα παρουσιάσει στο βιβλιοπωλείο Αναλόγιο το νέο του βιβλίο «Οι βάρδιες των πουλιών», καθώς και το προηγούμενο βιβλίο του ενώ θα μιλήσει με τους συμμετέχοντες για το προσφυγικό, πάνω στο οποίο είναι βασισμένα τρία από τα βιβλία του.

Στις 5 Δεκεμβρίου εξάλλου θα παραστεί, στις 9 το βράδυ, στο κινηματοθέατρο Αστόρια στην προβολή, από την Κινηματογραφική Λέσχη, της ταινίας «Η δεξιά τσέπη του ράσου», που είναι βασισμένη σε δικό του έργο. Μετά την προβολή θα έχει την ευκαιρία να μιλήσει και να παρουσιάσει σε όσους βρεθούν εκεί στοιχεία για το πώς γράφτηκε το βιβλίο και πως έγινε ταινία.

 Για την ιστορία να πούμε πως πολιτικά και φιλοσοφικά κείμενα του Γιάννη Μακριδάκη, έχουν δημοσιευτεί στον διεθνή τύπο, έντυπο και ηλεκτρονικό στα γαλλικά, ισπανικά, ολλανδικά, σουηδικά, γερμανικά, αγγλικά.

Μεταξύ των εκδόσεων του:

"Οι βάρδιες των πουλιών", 

"Όλα για καλό", 

"Η πρώτη φλέβα", 

"Αντί στεφάνου", 

"Του Θεού το μάτι", 

"Το ζουμί του πετεινού",

 "Η άλωση της Κωσταντίας", 

"Ήλιος με δόντια",

"Λαγού μαλλί", 

"Συρματένιοι, ξεσυρματένιοι· όλοι",

 "Η δεξιά τσέπη του ράσου", 

"Ανάμισης ντενεκές",

 "10.516 μέρες"

Ελένη Βασιλάκη