Η γιορτή του Αγίου Γεωργίου του Μεθυστή στην Κρήτη

Ο Άγιος Γεώργιος και η γιορτή της κατάθεσης των λειψάνων του στο ναό του στην Παλαιστίνη δεν έχει στην πραγματικότητα καμία σχέση με κρασί και μεθυστές, ωστόσο η συνήθεια να ανοίγονται εκείνη τη μέρα τα βαρέλια με το νέο κρασί της χρονιάς τον έκανε με το ζόρι...μεθυστή.

Όπως αναφέρει ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Νίκος Ψιλάκης στο βιβλίο του «Λαικές τελετουργίες στην Κρήτη» οι άνθρωποι κατά το παρελθόν απέδιδαν τις φυσικοχημικές διεργασίες, όπως το ζύμωμα του κρασίου, σε θαυματουργικές επεμβάσεις υπερφυσικών δυνάμεων.

Το κρασί, που είναι ευλογημένο από την Εκκλησία μας, μεταφέρει στην κοινωνία των ανθρώπων τον πιο σημαντικό συμβολισμό: τη μετουσίωση στο αίμα του ίδιου του Χριστού.

Το άνοιγμα των βαρελιών με το καινούργιο κρασί αποτελούσε από το παρελθόν σπουδαία γιορτή και γνωρίζουμε γι' αυτή ήδη από την αρχαιότητα. Στην Αθήνα γιόρταζαν τα Πιθοίγεια, το άνοιγμα των πιθαριών με το νέο κρασί, τα οποία είχαν εντάξει στην επίσημη γιορτή των Ανθεστηρίων, τη γιορτή της Άνοιξης που έφερνε χαρά και ευφορία μετά το χειμώνα. Εκείνη την ημέρα οι Αθηναίοι έκαναν σπονδές έξω από το ιερό του Διονύσου.

Αιώνες μετά, στη χριστιανική θρησκεία, το κρασί παρέμεινε συνδεδεμένο με τη θεότητα αλλά και με τη χαρά της ζωής. Έτσι ο Άη Γιώργης έγινε μεθυστής για να εκφράσει την πανάρχαια σύνδεση του οίνου με το ιερό και το θείον.

Ο Άγιος Γεώργιος του Νοεμβρίου, περιγράφει ο Νίκος Ψιλάκης, είναι αγροτικός άγιος και κυρίως αμπελουργικός. Στη γιορτή του βλέπει κανείς, ή τουλάχιστον έβλεπε παλιότερα, στάμνες γεμάτες κρασί αλλά και αμπελουργούς να γιορτάζουν προσφέροντας τις νενομισμένες απαρχές στον Άγιο τους.

Σε όλη την κεντρική, νότια Κρήτη ο εορτασμός του Αγίου Γεωργίου ξεκινούσε από τις 2 Νοεμβρίου. Το απόγευμα οι παραγωγοί κρασιού πήγαιναν στους ναούς στάμνες με κρασί ενώ κάποιοι άλλοι το έκαναν ανήμερα της γιορτής.

Το άνοιγμα των βαρελιών, συνήθως, αποκτούσε στην Κρήτη πανηγυρικό χαρακτήρα. Από το πρωί δημιουργούνταν παρέες δοκιμαστών ενώ στα σπίτια ετοίμαζαν μεζέδες που προσέφεραν στους επισκέπτες τους. Συχνά υπήρχε και λυράρης να κορυφώνει τη διασκέδαση με τις μελωδίες του.

Μετά τη δεκαετία του 1960 η μεγάλη γιορτή του Νοεμβρίου υποχώρησε. Ωστόσο στη συνέχεια και σποραδικά είχαμε αναβιώσεις των εθίμων που σχετίζονται με το άνοιγμα των βαρελιών κυρίως σε μέρη όπου υπάρχουν ναοί αφιερωμένοι στον Άγιο Γεώργιο.