Οι Μυθοκρουσμένοι του Εσπερινού Γυμνασίου Ηρακλείου σε Μύρθιο, Ονιθέ και Ρέθυμνο

Μια όμορφη εξόρμηση πραγματοποίησαν την Κυριακή 15 Δεκεμβρίου, την τελευταία του 2019, τα μέλη της περιβαλλοντικής ομάδας του Εσπερινού Γυμνασίου Ηρακλείου, οι "Μυθοκρουσμένοι" παρέα με τους φίλους τους.

Αυτή τη φορά επισκέφθηκαν τα χωριά Μύρθιος, Γουλεδιανά αλλά και την πόλη του Ρεθύμνου, όπου εντυπωσιάστηκαν από το Μουσείο Εκπαίδευσης που λειτουργεί από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, στην παραλιακή λεωφόρο της πόλης.

Η περιήγηση ξεκίνησε από αγροτική τοποθεσία Γρε Μπαμπακιά, έξω από το χωριό Μύρθιος, όπου σε περίοπτη θέση, με θέα το εντυπωσιακό κάθε εποχή φράγμα των Ποταμών, είδαν δυο λαξευτά αρχαία πατητήρια.

Στην περιοχή αυτή, όπου σήμερα το τοπίο είναι γεμάτο άγριους θάμνους και είναι ακαλλιέργητο, κάποτε τα αμπέλια κάλυπταν κάθε σπιθαμή. Περιφραγμένα από τράφους φαίνεται να έδιναν, λόγω καταλληλότητας του εδάφους και της θέσης τους, εξαιρετικό κρασί. 

Και βέβαια, όπως εξήγησε ο γεωλόγος και ερευνητής Στέλιος Μανωλιούδης, ο τρύγος και το πάτημα των σταφυλιών εκείνες τις εποχές (μιλάμε για τουλάχιστον 2.500-3.000 χρόνια πριν) ήταν γιορτή. Γι αυτό και βλέπουμε τα λαξευμένα στους βράχους πατητήρια να βρίσκονται στις καλύτερες θέσεις, με όμορφη θέα, αντί να είναι φτιαγμένα μέσα σε οικισμούς και σε κλειστούς χώρους.

Το χωριό Μύρθιος, όπως αργότερα ανέφερε στους Μυθοκρουσμένους η ψυχή του πολιτιστικού Συλλόγου του Λένα Κοκολάκη, έχει ιστορία τουλάχιστον 2.500 χρόνων καθώς βρίσκεται στους πρόποδες του Βρύσινα, όπου όλοι γνωρίζουμε την αρχαιολογική σημασία και αξία.

Ένα μικρό χωριό από την αρχή κτίσης του φαίνεται να ήταν η Μύρθιος όμως αυτό δεν στέρησε ποτέ από τους κατοίκους του τη ζωντάνια και τη δημιουργικότητα και αυτό το κατάλαβαν καλά οι Μυθοκρουσμένοι από την ζεστή και όμορφη φιλοξενία που τους επιφυλάχθηκε στο χώρο εκδηλώσεων και πολιτισμού που έχει δημιουργηθεί στον οικισμό, με δαπάνες των κατοίκων του.

Εκεί είχε στηθεί το χριστουγεννιάτικο μπαζάρ του χωριού με χειροτεχνίες δικές τους και προϊόντα του τόπου, αλλά κι ένας πλούσιος μπουφές με κάθε είδους καλούδια. Η κ Κοκολάκη καλωσόρισε την Ομάδα και έκανε μια συνοπτική παρουσίαση του παρελθόντος της Μύρθιου. 

Σε μικρή απόσταση η ομάδα, στη συνέχεια, επισκέφθηκε τα Γουλεδιανά και ειδικότερα τον αρχαιολογικό χώρο του Ονιθέ. Ο καταγόμενος από την περιοχή αρχαιολόγος και προτεργάτης της ανασκαφής Κυριάκος Ψαρουδάκης ανέλαβε το έργο της ξενάγησης, ερχόμενος από την Αθήνα όπου ζει και εργάζεται επί τούτου.

Ο αρχαιολογικός χώρος του Ονιθέ άφησε άφωνα τα μέλη της Περιβαλλοντικής Ομάδας του Εσπερινού Γυμνασίου. Σε μια τεράστια έκταση, πάνω από 600 στρέμματα, με θέα τον ιερό Βρύσινα, απλώνεται μια ολόκληρη πολιτεία, της οποίας έχει ανασκαφεί μόνο ένα μικρό τμήμα.

 Οι πρώτες ανασκαφές έγιναν από το Νικόλαο Πλάτωνα χαρακτηρίζοντας τα ευρήματα του ως αρχαϊκές κατοικίες. Ωστόσο με τις ανασκαφές που γίνονται τα τελευταία χρόνια διαπιστώνεται πως μάλλον δεν πρόκειται για τυπικές κατοικίες αλλά για δημόσια κτίρια, χωρίς να αποκλείεται στη συνέχεια και η αποκάλυψη οικιστικών ενοτήτων αμιγώς για κατοικία.

Ο κ Ψαρουδάκης εξέφρασε την θέση πως μπορεί αυτή τη στιγμή τα ευρήματα να τοποθετούνται χρονικά γύρω στο 700 π. Χ όμως όταν προχωρήσουν οι ανασκαφές στην Ακρόπολη του Ονιθέ ίσως βρεθούν ενώπιον ευρημάτων πολύ αρχαιότερων.

Ευδιάκριτο, λίγο πιο κάτω από το σημείο όπου ανασκάπτεται, ένα λαξευμένο πατητήρι πάνω σε βράχο με υπολείμματα κτιρίων να το περιβάλλουν, που ίσως να παραπέμπουν και σε βιοτεχνική μονάδα.

 Το σίγουρο είναι πως αυτός ο τόπος έχει πολλά και θαυμάσια πράγματα ακόμα να μας αποκαλύψει στην τεράστια έκταση του και θα πρέπει η Εφορία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου, που βρίσκεται πίσω από το σπουδαίο αυτό ανασκαφικό έργο, να δώσει αγώνα για να προχωρήσει απρόσκοπτα.

Τελευταίος σταθμός των Μυθοκρουσμένων το Μουσείο Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης στην πόλη του Ρεθύμνου. Ένα ξεχωριστό μουσείο που στα εκθέματα του παρουσιάζει όλες τις παθογένειες του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, με τρόπο άκρως εμπνευσμένο και μοναδικό, κέντρισε το ενδιαφέρον όλων.

Οι καθηγητές Γιάννης Ιερωνυμάκης και Μαρίνα Σούκα ξενάγησαν τα μέλη και τους φίλους της ομάδας στους χώρους του μουσείου δημιουργώντας τους εύλογο προβληματισμό για το πως ο τρόπος παροχής της παιδείας στη νεώτερη Ελλάδα, εγκλωβίζει τη φαντασία των μαθητών, τοποθετεί σε καλούπια τους εκπαιδευτικούς και τελικά αποτυγχάνει να πετύχει το στόχο του.

Να σημειώσουμε πως τα λεωφορεία για την συγκεκριμένη εξόρμηση διέθεσε για μια ακόμα φορά η Περιφέρεια Κρήτης, την οποία οι διοργανωτές της ευχαρίστησαν θερμά.