Σαν σήμερα 9 Ιανουαρίου του 1876 άφησε την τελευταία του πνοή ο φιλέλληνας Σάμιουελ Γκρίντλεϊ Χάου (Samuel Gridley Howe), ένας σπουδαίος Αμερικανός γιατρός, πολέμιος της δουλείας στις ΗΠΑ, υποστηρικτής των επαναστατικών κινημάτων σε Ελλάδα, Γαλλία και Πολωνία και πρωτοπόρος στην εκπαίδευση των τυφλών καθώς και των ατόμων με ψυχική αναπηρία.
Όποιος βρεθεί στη συνοικία της Αγίας Τριάδας στο Ηράκλειο θα διαπιστώσει πως ένας από τους δρόμους της φέρει το όνομα του, με μια μικρή βέβαια παραλλαγή στο επώνυμο του. Ίσως για να είναι πιο εύηχο, (ελπίζουμε όχι από λάθος) στην πινακίδα ονοματοδοσίας αναγράφεται ως Χάουζ.
Επειδή τις περισσότερες φορές βλέπουμε ονόματα δρόμων που μας ξενίζουν και αγνοούμε την ιστορία των προσώπων που έγιναν αιτία για την ονοματοδοσία τους, και ο Σάμιουελ Χάου είναι ένα απ αυτά, είπαμε να αναζητήσουμε λίγα στοιχεία για τη ζωή του.
Ο Χάου γεννήθηκε στην Βοστώνη της Μασαχουσέτης στις 10 Νοεμβρίου του 1801.Ο πατέρας του ήταν πλοιοκτήτης και κατασκευαστής καραβόσχοινων ενώ η μητέρα του είχε την φήμη ιδιαίτερα όμορφης γυναίκας.
Μετά την αποφοίτηση του από το πανεπιστήμιου Μπράουν εγγράφηκε στην ιατρική σχολή του Χάρβαρντ όπου και απέκτησε το πτυχίο του 3 χρόνια αργότερα .
Το 1863, αγωνιζόμενος για την κατάργηση της δουλείας, υπήρξε μέλος της τριμελούς επιτροπής για την διερεύνηση των συνθηκών διαβίωσης των απελεύθερων σκλάβων στον αμερικανικό Νότο.
Πέρα από τις νότιες αμερικανικές πολιτείες, ο Χάου ταξίδεψε και στην τότε βρετανική επαρχία του Καναδά όπου ζούσαν χιλιάδες πρώην σκλάβοι που είχαν δραπετεύσει από τις ΗΠΑ προς τα βρετανικά εδάφη μετά την κατάργηση της δουλείας από το Ηνωμένο Βασίλειο το 1833, και πήρε συνεντεύξεις από τους πρώην σκλάβους καθώς και τους αξιωματούχους της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Η συμβολή του στην Ελληνική Επανάσταση
Μετά την απόκτηση του ιατρικού του πτυχίου το 1824, ο Χάου παρακολουθώντας τα νέα για την εξέλιξη της ελληνικής επανάστασης στην Ευρώπη εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ενθουσιάστηκε με την ιδέα του απελευθερωτικού αγώνα, ενώ θαύμαζε τον Λόρδο Βύρωνα που είχε δραστηριοποιηθεί υπέρ των Ελλήνων.
Μετά από μια ερωτική απογοήτευση που είχε στις ΗΠΑ, ο Χάου πήρε το πλοίο για την Ελλάδα και με την άφιξη του εκεί εντάχθηκε στις δυνάμεις των Ελλήνων επαναστατών, ως χειρουργός.
Κατά την παραμονή του στη χώρα μας, τα καθήκοντα του δεν περιορίστηκαν μόνο στην ιατρική, αλλά ανέλαβε και διοικητικές υποχρεώσεις στρατιωτικής φύσεως.
Η γενναιότητα, ενθουσιασμός και ικανότητα του ως διοικητή, του προσέδωσαν τον τίτλο Λαφαγιέτ της Ελληνικής Επαναστάσεως, κατά τον διάσημο Γάλλο στρατηγό της εποχής.
Ο Χάου επέστρεψε στις ΗΠΑ το 1827 για να συγκεντρώσει χρήματα και προμήθειες για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης στην Ελλάδα, η οποία πλήττονταν από λιμό.
Μαζί του έφερε και μικρό αριθμό ορφανών παιδιών από την Ελλάδα.Οι πυρετώδεις προσπάθειες του Χάου απέφεραν τελικά το ποσό των 60.000 δολαρίων τα οποία κατανεμήθηκαν στην αγορά τροφίμων, ρουχισμού και την ίδρυση καταφυγίου για τους πρόσφυγες στην περιοχή της Αίγινας.
Αργότερα ίδρυσε ακόμα ένα καταφύγιο στην περιοχή του Ισθμού του Κορίνθου, και κατόπιν έγραψε τα απομνημονεύματα του από την επανάσταση στο βιβλίο με τίτλο Historical Sketch of the Greek Revolution (ιστορικό σκιαγράφημα της ελληνικής επανάστασης) το οποίο εκδόθηκε το 1828.
Μετά την αναχώρηση του από την Ελλάδα, ο Χάου συνέχισε τις ιατρικές σπουδές του στο Παρίσι. Εκεί συμμετείχε εν τέλει στην Ιουλιανή επανάσταση, ως ενθουσιώδης υποστηρικτής του ρεπουμπλικανισμού.
Το 1831 επέστρεψε στις ΗΠΑ και συνέδραμε στις προσπάθειες που κατέληξαν στην ίδρυση σχολής τυφλών στην Βοστώνη. Εκτός από τις δραστηριότητες του για την υποστήριξη των τυφλών, ο Χάου δραστηριοποιήθηκε και για την χρηματοδότηση των Πολωνών επαναστατών οι οποίοι την εποχή εκείνη αγωνίζονταν για την αυτοδιάθεση τους από την Πρωσία και την Ρωσία.
Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στις ΗΠΑ, ο Χάου υπήρξε ένας από τους διευθυντές της Υγειονομικής Επιτροπής του Βορρά, οργανισμό του οποίου σκοπός ήταν η συγκέντρωση χρημάτων για την βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και τον περιορισμό της εμφάνισης λοιμών στα στρατόπεδα, όπως δυσεντερία, τύφο και ελονοσία. Γενικότερα αγωνίστηκε εναντίον της δουλείας και επέδειξε πλούσια δράση και σε αυτό τον τομέα.
Η Ελένη Βασιλάκη είναι δημοσιογράφος. Έχει εργαστεί από το 1995 μέχρι σήμερα σε εφημερίδες και ραδιοφωνικούς σταθμούς του Ηρακλείου συνεργαζόμενη παράλληλα με ΜΜΕ στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης με master στη Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων ενώ μιλά Αγγλικά και Ιταλικά. Λατρεύει τα ταξίδια και τις εκδρομές, τις πεζοπορίες στη φύση και τη γνωριμία με τον τόπο της και τους ανθρώπους του.