Ο νάρθηκας (Ferula communis), ή άρτυκας, όπως τον αποκαλούμε στην Κρήτη, είναι ένα πολυετές φυτό που ανήκει στην οικογένεια Σεληνοειδών Σκιαδοφόρων,στην ίδια δηλαδή οικογένεια με το Σέλινο, το Γλυκάνισο, το Μαϊντανό και τον Άνηθο, με τη διαφορά πως αυτό δεν τρώγεται.
Είναι το φυτό που, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, χρησιμοποίησε ο Προμηθέας για να κλέψει τη φωτιά από τους Θεούς και να την μεταφέρει στους ανθρώπους.
Ο βλαστός του όταν ξεραθεί είναι κούφιος και εύφλεκτος οπότε αυτόν πήρε ο Προμηθέας και χωρίς να τον αντιληφθούν έδωσε το αγαθό της φωτιάς, που ως τότε κατείχαν μόνοι οι θεοί, στους ανθρώπους.
Κατά την αρχαιότητα ο νάρθηκας ήταν αφιερωμένος στο Διόνυσο και επειδή ήταν ελαφρύς τον χρησιμοποιούταν στις τελετές για να φτιάξουν θυρσούς.
Επειδή οι ξεροί βλαστοί ήταν αρκετά ανθεκτικοί για να χρησιμοποιηθούν ως μπαστούνια αλλά δεν μπορούσαν να βλάψουν κάποιο άνθρωπο, ο Διόνυσος είχε διατάξει όσοι πίνουν κρασί να έχουν μόνο μπαστούνια από νάρθηκα ώστε σε περίπτωση που μεθύσουν να μην προκαλέσουν ζημιά ο ένας στον άλλο.
Το μαλακό εσωτερικό του και η ευλυγισία του ξερού βλαστού ενός νάρθηκα αξιοποιήθηκε εξάλλου από τους αρχαίους Έλληνες στην ορθοπεδική. Άνοιγαν κατά μήκος το βλαστό και τον τοποθετούσαν για να να ακινητοποιήσουν ανθρώπινο μέλος που είχε υποστεί κάταγμα.
Για το λόγο ακόμα και σήμερα κάθε προστατευτικό που ακινητοποιεί ένα μέλος, εκτός από το γύψο, ονομάζεται "νάρθηκας".
Στην Κρήτη οι άρτυκες είναι γνωστοί και για ένα ακόμα λόγο καθώς κοντά τους φυτρώνουν τα υπέροχα βρώσιμα μανιτάρια που ονομάζονται αρτυκήτες.
Η Ελένη Βασιλάκη είναι δημοσιογράφος. Έχει εργαστεί από το 1995 μέχρι σήμερα σε εφημερίδες και ραδιοφωνικούς σταθμούς του Ηρακλείου συνεργαζόμενη παράλληλα με ΜΜΕ στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης με master στη Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων ενώ μιλά Αγγλικά και Ιταλικά. Λατρεύει τα ταξίδια και τις εκδρομές, τις πεζοπορίες στη φύση και τη γνωριμία με τον τόπο της και τους ανθρώπους του.