Το πρώτο κτίσμα που συναντά κανείς ανεβαίνοντας το δρόμο από
τον οικισμό των Γουλεδιανών προς την αρχαία Ονιθέ είναι το ξωκλήσι της Παναγίας Ελεούσας ή Αγία Ελέσσας,όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι.
Χτισμένο στη δυτική πλευρά του δρόμου, στον αυχένα του οροπεδίου, το εκκλησάκι
καθαγιάζει και οριοθετεί με την παρουσία του την επικράτεια της Ονιθές.
Πρόκειται για ένα μικρό μονόχωρο και καμαροσκέπαστο ναό, με
δίρριχτη στέγη και ευρύ αύλειο χώρο, ο οποίος πλημμυρίζει από κόσμο τον
Δεκαπενταύγουστο, όταν η εκκλησία γιορτάζει (Κοίμηση της Θεοτόκου).
Η είσοδος του ναού βρίσκεται στη δυτική πλευρά και
σχηματίζει ημικυκλικό υπέρθυρο που φέρει διακοσμητικό βεργίο και δύο εγχάρακτες ταινίες. Πάνω από το υπέρθυρο υπάρχει
φωτιστικό άνοιγμα ημικυκλικού σχήματος.
Εσωτερικά του βλέπουμε δύο ενισχυτικά
σφενδόνια, με κιλλίβαντες απλού τύπου στη βάση τους, ενώ οι μακρές πλευρές του
τοίχου διατρέχονται από ένα οριζόντιο διακοσμητικό στοιχείο, που προεξέχει για
να τονίσει το σημείο μετάβασης προς την καμαρωτή οροφή. Η κόγχη του ιερού είναι
λαξευμένη στον φυσικό βράχο.
Χαμηλό ξυλόγλυπτο τέμπλο, που μοιάζει στα παλιά θωράκια των πρώτων ναών, διαχωρίζει το Ιερό Βήμα από τον υπόλοιπο χώρο.
Μια πρώιμη χρονολόγηση που έχει διατυπωθεί
τοποθετεί τη δημιουργία του ναού στον 15ο αιώνα.
(Πηγή πληροφοριών Κυριάκος Ψαρουδάκης, archaiologia.gr)
Η Ελένη Βασιλάκη είναι δημοσιογράφος. Έχει εργαστεί από το 1995 μέχρι σήμερα σε εφημερίδες και ραδιοφωνικούς σταθμούς του Ηρακλείου συνεργαζόμενη παράλληλα με ΜΜΕ στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης με master στη Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων ενώ μιλά Αγγλικά και Ιταλικά. Λατρεύει τα ταξίδια και τις εκδρομές, τις πεζοπορίες στη φύση και τη γνωριμία με τον τόπο της και τους ανθρώπους του.