Ο Πύργος του Τζεν Αλή στο μεσαιωνικό οικισμό της Βόιλας στη Σητεία

Ο πύργος του Τζεν Αλή δεσπόζει στον εγκαταλελειμμένο μεσαιωνικό οικισμό της Βόιλας, που βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη του ενός χιλιομέτρου από το Χανδρά Σητείας.

Πρόκειται για μια ισχυρή και επιμελημένη κατασκευή που λειτουργούσε ως πυργόσπιτο.

Αποτελείται από  δύο θολωτούς χώρους που επικοινωνούν μεταξύ τους, στο ισόγειο, με εσωτερική πέτρινη σκάλα ανόδου, από την οποία σώζεται μόνο το τελευταίο τμήμα.

Ο όροφος αποτελούνταν αντίστοιχα από δύο χώρους με ενδείξεις οντά στο νοτιοδυτικό τμήμα.

Η καταστροφή του δώματος και μεγάλου μέρους των τοίχων του ορόφου δεν επιτρέπει την ασφαλή αναπαράσταση των δωματίων και των ανοιγμάτων.

Το επιμελημένο πλακόστρωτο δάπεδο του ορόφου δίνει ωστόσο την εικόνα της πλούσιας και φροντισμένης κατασκευής του.

Η μορφολογία του πύργου- με την αντηριδωτή βάση, το διακοσμητικό λαξευτό κορδόνο μεταξύ ισογείου και ορόφου, τα ωραία εξωτερικά και εσωτερικά ανοίγματα και τα δάπεδα- ακολουθεί τα βενετσιάνικα πρότυπα του 16^ου και 17^ου αιώνα.

Το θύρωμα της εισόδου, ωστόσο, φέρει πλούσια διακόσμηση της οθωμανικής περιόδου με φυτικό διάκοσμο, γεωμετρικά σχήματα και ένα πέλεκυ ενώ μια επιγραφή στο κέντρο του θυρώματος παραπέμπει στη χρονολογία 1740-41.

Αυτή η επιγραφή ειναι ο λόγος για τον οποίο έχει θεωρηθεί από πολλούς μελετητές ως τουρκικός ο πύργος. Όμως δεν αποκλείεται να είναι βενετσιάνικης κατασκευής και να έγιναν επισκευές από τους τούρκους το 1740.

Δε γνωρίζουμε ποιός ήταν ο φεουδάρχης της Βόιλας. Γύρω από το πρόσωπο του έχουν γίνει υποθέσεις που θέλουν να ανήκε στην βενετσιάνικη οικογένεια των Ζένων. 

Η οικογένεια αυτή κατά την Τουρκοκρατία εξισλαμίστηκε και άλλαξε όνομα. Μάλιστα λέγεται πως ο διοικητής του τάγματος των γενιτσάρων, που έδρευε στην περιοχή της Βόιλας, ο περιβόητος Τζεν Αλή, προέρχονταν από αυτή την οικογένεια. 

Ο οικισμός όμως είχε σχέση και με την ευγενή οικογένεια των Salamon οι οποίοι έκτισαν την πρέκταση του παρακείμενου ναού του Αγίου Γεωργίου και μέλη της τάφηκαν στο εντυπωσιακό ταφικό μνημείο που τον κοσμεί (δείτε εδώ) 

Ε.Β