Γλυκές μελωδίες του παρελθόντος από ένα γραμμόφωνο που πωλήθηκε στο Ηράκλειο το 1937 (βίντεο)

Κατηφορίζοντας την οδό Αγίου Τίτου για να πιώ τον καφέ μου ,όπως κάνω σχεδόν κάθε Παρασκευή στο Παλαιοπωλείο του φίλου Βαγγέλη Κρασαγάκη, περιτριγυρισμένη από αντικείμενα που διηγούνται ιστορίες, άκουσα, από μακριά, γλυκές μελωδίες να πλημμυρίζουν το πετρόκτιστο δίπατο μαγαζί του.

Και δεν ήταν μελωδίες σύγχρονες αλλά σαν αυτές που καμιά φορά διανθίζουν τις ασπρόμαυρες ελληνικές ταινίες, βγαλμένες από τα παλιά γραμμόφωνα και τις αψεγάδιαστες φωνές των καλλιτεχνών εκείνης της περιόδου, που δεν είχαν την τύχη να ζήσουν στην εποχή των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των social media για να τους γνωρίζουν ακόμα και οι πέτρες…κι όσοι τους ήξεραν τους ήξεραν μόνο για την τέχνη τους.

Πράγματι μπαίνοντας μέσα στο παλαιοπωλείο είδα το Βαγγέλη πάνω από ένα παλιό γραμμόφωνο κι ένα ζευγάρι πελατών να το περιεργάζεται, μη ξέροντας ταυτόχρονα που να πρωτοκοιτάξει μέσα στο παραφορτωμένο από κάθε λογής αντικείμενα μαγαζί.

Περίμενα να φύγουν οι πελάτες για να δω κι εγώ από κοντά αυτό το μαγικό κουτί μιας άλλης εποχής, το παλιό γραμμόφωνο που παραμένει λειτουργικό και συνοδεύεται ακόμα και με την απόδειξη αγοράς του, στις 30-12-1937 από την "Εμπορική Ένωσις Ηρακλείου" με τηλέφωνο 5-10.

Ο πελάτης τότε είχε αγοράσει το γραμμόφωνο και μαζί δίσκους, αν διαβάζω καλά στην απόδειξη, ένα βουρτσάκι ενώ δωρεάν είχε λάβει το κουτί και βελόνες,  πληρωτέο σύνολο, 1660 δραχμές.

Ακούγοντας το να παίξει ένα δίσκο της Columbia, που ήταν ήδη τοποθετημένος επάνω του, με τη γλυκιά φωνή της Ελένης Ντε Ροζέ, σκέφτηκα πόσο όμορφες και μελωδικές στιγμές πρέπει να έζησε ο κάτοχος του…Φαντάστηκα να ξεκινά τις Κυριακές του με μουσική και να γεμίζει τα βράδια του με όμορφα τραγούδια εποχής, να χορεύει με το ταίρι του υπό τους ήχους ρομαντικών ακουσμάτων και να σβήνει τον πόνο του πάλι με τραγούδια.

Έψαξα λίγο να βρω πληροφορίες για το συγκεκριμένο δίσκο και με έκπληξη διαπίστωσα πως επρόκειτο για το «La Paloma» ένα δημοφιλές ισπανικό τραγούδι, που έχει εκτελεσθεί και ηχογραφηθεί σε διάφορες γλώσσες και κουλτούρες, ενορχηστρώσεις και παραλλαγές τον τελευταίο 1,5 αιώνα.

Στην ελληνική γλώσσα το τραγούδι ηχογραφήθηκε αρχικά από την Ελβίρα ντε Ιντάλγο το 1930 και κατόπιν από τους Ελένη Ντε Ροζέ (Ελένη Κοκόρη) και Πάνο Βισβάρδη το 1937. Ήταν δηλαδή το δισκάκι αυτό η δεύτερη εκτέλεση του «La Paloma» στη χώρα μας.

Ο Βαγγέλης ήθελε να δοκιμάσουμε το γραμμόφωνο και με ένα δισκάκι κρητικής μουσικής κι έτσι τυχαία έπιασε ένα δεύτερο με τίτλο «Καστρινό» όπου έπαιζαν λύρα και λαούτο οι Παπαδάκης ή Καρεκλάς και Φουσταλιεράκης. Μεγάλα ονόματα κι αυτοί της κρητικής μουσικής κι ας μην τους γνωρίζουμε οι νεώτεροι. 

Κούρδισε χειροκίνητα το γραμμόφωνο και γέμισε ο τόπος αληθινά παραδοσιακή κρητική μουσική.

Δεν ξέρω αν φταίνε οι παλιές καλές ελληνικές ταινίες που μας σύστησαν αυτά τα τραγούδια ή το ύφος και οι εκτελέσεις τους όμως νομίζω εκπέμπουν μια μαγεία και θέλεις δε θέλεις σε ταξιδεύουν…Ακούστε κι εσείς τους ήχους από τα δυο βίντεο που συνοδεύουν το θέμα αυτό για να δείτε τι ακριβώς εννοώ.

Ελένη Βασιλάκη