Κρυμμένη στην κυριολεξία μέσα στα δέντρα και μη ορατή από το δρόμο βρίσκεται, λίγες δεκάδες μέτρα μακριά από την είσοδο του φαραγγιού της Πατσού, η βυζαντινή εκκλησία του Αστράτηγου, του Μιχαήλ Αρχαγγέλου δηλαδή.
Στην πραγματικότητα πρόκειται για τα ερείπια του ναού του Μιχαήλ Αρχαγγέλου που όπως φαίνεται από το κτίσιμο και το μέγεθος του πρέπει να ήταν ένα μεγαλοπρεπές ξωκλήσι.
Η ιστορία του χάνεται πίσω στους αιώνες κι έτσι λίγα πράγματα γνωρίζουμε γι αυτόν.
Η Πατσός εκκλησιαστικά δεν ήταν ένα τυχαίο μέρος καθώς στον οικισμό της φτιάχτηκε και λειτούργησε από τον 11ο -12ο αιώνα ο λαμπρός ναός της Γεννήσεως της Παναγίας, ο οποίος μάλιστα φέρεται να ήταν έδρα Επισκόπου τον 14ο αιώνα και αποτελεί αρχιτεκτονικά, και όχι μόνο, έναν από τους σημαντικότερους παλιούς ναούς της Κρήτης.
Εξάλλου μέσα στο φαράγγι της Πατσού βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα του Αγίου Αντωνίου, σε χώρο όπου υπήρχε λατρεία από την αρχαιότητα (δείτε εδώ).
Ο εφημέριος του οικισμού π. Βαγγέλης Παντινάκης μας είπε πως εικάζει ότι ο Αστράτηγος ανήκε στο ναό της Παναγίας, που οι πληροφορίες θέλουν να λειτούργησε και ως μοναστήρι διαθέτοντας αρκετή περιουσία.
Έτσι χρονολογικά θα μπορούσαμε να τον τοποθετήσουμε κάπου στη β Βυζαντινή Περίοδο.
Παλιότερα που η κατάσταση του ήταν κάπως καλύτερη από τη σημερινή ήταν ευδιάκριτο πως ο ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου δεν έφερε τοιχογραφίες.
Πριν από 2-3 χρόνια ο ιερέας του χωριού ζήτησε από την αρχαιολογική υπηρεσία, με επιστολή του, να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες, ώστε με έξοδα της ενορίας να αναστυλωθεί και να μπορεί να λειτουργείται κανονικά.
Δυστυχώς παρότι πέρασαν από το σημείο αρχαιολόγοι και έκαναν αυτοψία το μόνο που έγινε ήταν να τοποθετήσουν περιμετρικά του κορδέλα με γραπτές ανακοινώσεις να μην πλησιάζει κανείς τον ερειπωμένο ναό γιατί υπάρχει κίνδυνος.
Είναι αξιοσημείωτο πάντως πως η ερειπώδης εικόνα του δεν κάμπτει την πίστη και την αγάπη των κατοίκων της περιοχής τόσο προς το ναό όσο και προς τον τιμώμενο άγιο του.
Ο π. Βαγγέλης θυμάται πως μέχρι και πριν από επτά χρόνια έκανε βαπτίσεις εκεί, ανθρώπων που προφανώς είχαν κάνει τάμα τα παιδιά τους και δεν τους ενοχλούσε το ότι η εκκλησία είναι ερειπωμένη. Τακτικά γυναίκες πήγαιναν και θύμιαζαν μη ξεχνώντας την ιερότητα του χώρου.
Η Ελένη Βασιλάκη είναι δημοσιογράφος. Έχει εργαστεί από το 1995 μέχρι σήμερα σε εφημερίδες και ραδιοφωνικούς σταθμούς του Ηρακλείου συνεργαζόμενη παράλληλα με ΜΜΕ στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης με master στη Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων ενώ μιλά Αγγλικά και Ιταλικά. Λατρεύει τα ταξίδια και τις εκδρομές, τις πεζοπορίες στη φύση και τη γνωριμία με τον τόπο της και τους ανθρώπους του.