Ο Άγιος Ιωάννης Καβού στο Συκολόγο Βιάννου-Υπήρξε παλιά μονή με λεπροκομείο που καταστράφηκε

 

Σε αγροτική περιοχή του Συκολόγου Βιάννου, περίπου 4 χιλιόμετρα μακριά από τον οικισμό, στη θέση που ονομάζεται Καβού, βρίσκεται το ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου.

Σήμερα στο σημείο βλέπουμε μόνο το μονόχωρο καμαροσκεπή ναό που είναι αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη ωστόσο στο παρελθόν, στο ίδιο σημείο, υπήρχε μοναστήρι, του οποίου δεν γνωρίζουμε ούτε τη χρονολογία κτήσης ούτε πότε και πως καταστράφηκε. Μόνο λίγα απομεινάρια κελιών μαρτυρούν το παρελθόν του.

Από το 1870 ωστόσο γνωρίζουμε πως το συγκεκριμένο μοναστήρι είχε πολλά κτήματα τα οποία και ενοικίαζε η Δημογεροντία Λασιθίου, άρα η μονή προυπήρχε της κατάληψης της Κρήτης από τους Οθωμανούς το 1669 αφού η ίδρυση της μετά τη χρονολογία αυτή ήταν αδύνατη λόγω της σχετικής απαγόρευσης από τον ισλαμικό νόμο για την ίδρυση μονών ως το 1858.

Ο Νίκος Ψιλάκης στο βιβλίο του για το μοναστήρια και ερημητήρια της Κρήτης αναφέρει πως η τελευταία γνωστή αναφορά στη μονή γίνεται σε προκήρυξη δημοπρασίας για την ενοικίαση των μοναστηριακών κτημάτων  το 1887.

Η τότε μονή του Αγίου Ιωάννου απείχε λιγότερο από ένα χιλιόμετρο από την Μονή της Κεραλιμενιώτισσας κι είναι άγνωστο γιατί να κτιστούν δυο μοναστήρια τόσο κοντά το ένα με το άλλο, όπως επίσης δε γνωρίζουμε τη σχέση τους.

Η τοπική παράδοση ωστόσο αναφέρει πως και οι δυο μονές, εκτός από το καθαρά θρησκευτικό και εκκλησιαστικό έργο τους, είχαν αναπτύξει και πλούσια κοινωνική δράση αφού διατηρούσαν από κοινού λεπτοκομείο στη θέση Καβού για την περίθαλψη των κατοίκων των γύρω χωριών, που μαστίζονταν από τη φοβερή και ανιάτη, εκείνες τις εποχές, νόσο της λέπρας.

Στο εσωτερικό του λιτού ναού βλέπουμε ένα ξυλόγλυπτο τέμπλο με ωραίες λεπτομέρειες στο επάνω τμήμα του, όπου κυριαρχούν οι δράκοντες και φυτικές παραστάσεις. Φέρει τη χρονολογία 1910 και τα ονόματα των πιστών από το Συκολόγο που έκαναν δωρεές για τη φιλοτέχνηση του.

Το τέμπλο δεν διαθέτει δωδεκάορτο αλλά στη θέση του έχουν ζωγραφιστεί οι Ευγγελιστές. Όμως απουσιάζει ο Λουκάς πράγμα που δείχνει πως είτε καταστράφηκε, είτε ακόμα πως το τέπλο έχει μεταφερθεί από άλλο ναό κι ήταν μεγαλύτερο οπότε προσαρμόσθηκε στις διαστάσεις του νέου χώρου.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος στο Καβού θεωρούσαν οι κάτοικοι της περιοχής πως προστάτευε ιδιαίτερα τους νέους που σπουδάζουν κι έτσι συχνά επικαλούνταν τη χάρη του και έκαναν τάματα για να έχουν καλή πρόοδο τα παιδιά τους. 

Μάλιστα το πρώτο δημοτικό σχολείο του Συκολόγου κτίστηκε το 1879, δίπλα στην εκκλησία του Τιμίου Σταυρού, με επιχορήγηση της Δημογεροντίας Λασιθίου από τα έσοδα των μονυδρίων της Κεραλιμενιώτισσας, του Αγίου Ιωάννου στου Καβού και με τη συνδρομή των ίδιων των κατοίκων του οικισμού.

Ν’ αναφέρουμε τέλος πως η θέση όπου κτίστηκε το ξωκλήσι ονομάζεται Καβού καθώς εκεί βρίσκεται μια αστείρευτη πηγή (καβούσι) με καθαρό νερό.

Επιμέλεια Ελένη Βασιλάκη

 

(Πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο του Γεωργίου Ιωάννου Παπαδάκη "Βιάννος Διαχρονική Πορεία από τα Βάθη των αιώνων μέχρι σήμερα", απόσπασμα του οποίου είχε την ευγενή καλοσύνη να μας αποστείλει ο κ. Γιώργος Κοδυλάκης).