Ο μυρωδάτος βασιλικός στην γιορτή του Τιμίου Σταυρού

 

Τη γιορτή του Τιμίου Σταυρού, στις 14 Σεπτεμβρίου, την έχουμε συνδέσει με το βασιλικό, το μυρωδάτο φυτό που δε λείπει από κανένα σπίτι κι είναι η ανάπτυξη και η γενικότερη εικόνα του σημάδι νοικοκυροσύνης της γυναίκας που τον φροντίζει.

Σε κάποιες περιοχές οι νοικοκυρές προσφέρουν στις εκκλησίες αυτή την ημέρα ολόκληρες γλάστρες με βασιλικούς ενώ αλλού οι γυναίκες, προσερχόμενες στους ναούς, κρατούν μάτσα με βασιλικό που έχουν κόψει από τις αυλές τους για να στολίσουν την εικόνα και το σύμβολο του Σταυρού.

Κι όταν τελειώσει η λειτουργία και πάρει το αντίδωρο το εκκλησίασμα παίρνει μαζί του για ευλογία κι ένα κλαδάκι από το βασιλικό που έχει αγγίξει το Σταυρό κι έχει καθαγιαστεί.

Στο βιβλίο του «Λαϊκές Τελετουργίες στην Κρήτη-Έθιμα στον κύκλο του Χρόνου» ο Νίκος Ψιλάκης αναφέρει πως αυτό το κλαράκι το τοποθετούσαν παλιά στην Κρήτη, όχι μόνο στο εικονοστάσι, αλλά και στα κελάρια με τα γεννήματα ακόμα και μέσα στα πιθάρια που φύλαγαν τους καρπούς τους .

Ακόμα χρησιμοποιούσαν αυτό το βασιλικό για να θυμιάζουν αλλά και για το ανάπιασμα του προζυμιού.

Τη μέρα του Σταυρού στην Κρήτη, και όχι μόνο, οι νοικοκυρές έφτιαχναν προζύμι καθώς θεωρούσαν πως ο βασιλικός που έχουν φέρει από την εκκλησία διαθέτει θεικές δυνάμεις και μεταφέρει την ευλογία της γιορτής, κι έτσι το προζύμι τους θα φουσκώσει ευκολότερα.

Στα Λιβάδια, στο Μυλοπόταμο, συνήθιζαν να σταυρώνουν με το βασιλικό το προζύμι όμως ακόμα κι αν έκαναν με το χέρι το σχήμα του σταυρού επάνω του εκείνο φούσκωνε.