Οχυρωματικά έργα της Γερμανικής Ναυτικής Βάσης της Ιεράπετρας στη θέση Περιστεράς

Σημαντικό ρόλο εξαιτίας της γεωπολιτικής της θέσης διαδραμάτισε η Ιεράπετρα στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Η ναυτική βάση που δημιούργησαν εκεί οι Γερμανοί διασφάλιζε το θαλάσσιο έλεγχο στις επιχειρήσεις στο νότιο Κρητικό Πέλαγος.

Τα γερμανικά φυλάκια που κατασκευάστηκαν στην Ιεράπετρα, εκτός από το γενικό πολεμικό στόχος τους στον τομέα της οχύρωσης της Κρήτης, είχαν και ειδικό ρόλο, αυτό της παρακολούθησης της κίνησης των πλοίων και υποβρυχίων στα νότια παράλια του νησιού.

Το λιμάνι της ναυτικής βάσης της Ιεράπετρας κατ' αυτό τον τρόπο έπαιζε κεντρικό ρόλο. Από εκεί γινόταν ο έλεγχος των ανατολικών και νότιων παραλίων της Κρήτης για τυχόν απόβαση των συμμάχων της Ελλάδας. Και αμυντικά όμως η σημασία του ήταν σπουδαία.

Για τους παραπάνω λόγους το λιμάνι της Ιεράπετρας ενισχύθηκε ώστε να έχει τον πλήρη θαλάσσιο έλεγχο της νότιας Κρήτης σε περίπτωση απόβασης από την Αφρική.

Ανατολικά της Ιεράπετρας, στη Μεγάλη Παραλία, είχαν κατασκευάσει το αεροδρόμιο τους. Η κύρια βάση τους είχε χωροθετηθεί στην περιοχή Καλλιθέα στα δυτικά (δείτε εδώ). Ωστόσο τμήματα της, επίσης πολύ ισχυρό, βρισκόταν και στη θέση Περιστεράς, ανατολικά της Ιεράπετρας.

Οι Ιταλικές δυνάμεις και οι οχυρώσεις τους είχαν εγκατασταθεί ανάμεσα στην παραλία και τη βάση της Καλλιθέας ώστε αν γινόταν απόβαση των συμμάχων να είναι οι Ιταλοί οι πρώτοι που θα τους αντιμετώπιζαν.

Οι Γερμανοί εμπιστεύονταν ελάχιστα τους συμμάχους τους Ιταλούς και γι αυτό τους έβαλαν στην πρώτη γραμμή άμυνας. Περίμεναν πως θα αποτύγχαναν να σταματήσουν τον εχθρό και έτσι εκείνοι θα αναλάμβαναν δράση να τον αποτελειώσουν.

Στη ναυτική βάση της Καλλιθέας είχαν κατασκευάσει τσιμεντένιες βάσεις πυροβόλων όπλων με τα πυροβόλα στραμμένα προς τον κόλπο της Ιεράπετρας. Εκεί υπήρχαν υπόγεια και υπέργεια οχυρά, αποθήκες, μαγειρεία, κοιτώνες, χώροι ψυχαγωγίας των στρατιωτών και άλλες δομές.

Λίγο πριν το τέλος του πολέμου οι Ιταλικές δυνάμεις τοποθετήθηκαν στην παραλία του κόλπου της Ιεράπετρας και οι Γερμανικές οργανώθηκαν αμυντικά στους μικρούς λόφους στο εσωτερικό του κόλπου, ενισχύοντας το παραλιακό μέτωπο με νάρκες θαλάσσης.

Στο τμήμα της βάσης που καλύπτει την περιοχή του Περιστερά συναντάμε επίσης τσιμεντένιες βάσεις πολυβόλων με θέα της θάλασσα της Ιεράπετρας. Επίσης μικρότερα ιταλικά φυλάκια και απομεινάρια κτιρίων.

Ότι σώζεται από τη ναυτική βάση της Ιεράπετρας αλλά και από το στρατόποδο των Γερμανών στον Ασφεντιλιά (δείτε εδώ) , στα νότια του νομού Ηρακλείου, σώζεται μόνο και μόνο επειδή δεν λειτούργησαν τα εκρηκτικά που είχαν τοποθετήσει οι Γερμανοί φεύγοντας από τα σημεία εκείνα. Δεν ήθελαν να πέσουν στα χέρια των συμμάχων κι έτσι τα παγίδευσαν όλα. Σε κάποια σημεία έγιναν εκρήξεις και σε άλλα όχι.

Βέβαια στο σύνολο τους οι οχυρώσεις αυτές που διασώθηκαν παραμένουν αναξιοποίητες να δοκιμάζονται από την εγκατάλειψη και τα καιρικά φαινόμενα ενώ θα μπορούσαν να μετατραπούν σε σύγχρονα μνημεία επισκέψιμα από Έλληνες και ξένους τουρίστες.

(Πληροφορίες αντλήθηκαν από το ερευνητικό έργο του ψηφιακού χαρτογράφου, ειδικού στα γεωχωρικά δεδομένα Μιχάλη Σπυριδάκη)