Στο βορειοανατολικό τμήμα του σχεδόν ερειπωμένου μεσαιωνικού καστροχωριού της Βιτσιλιάς βρίσκεται ο ναός της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.
Πρόκειται για ένα, ανακαινισμένο εσωτερικά και εξωτερικά, κτίσμα του 14ου αιώνα, το παρελθόν του οποίου μαρτυρούν τα
σπαράγματα τοιχογραφιών που έχουν σωθεί κυρίως στο βόρειο τοίχο του και στο
Ιερό του.
Σε μελέτη που έκανε πάνω στη Βιτσιλιά ο Ιστορικός, Διευθυντής στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, Χαράλαμπος Γάσπαρης (δείτε εδώ) φαίνεται πως το οχυρωμένο αυτό χωριό ήταν μοιρασμένο στα δύο ανάμεσα στους κληρονόμους γιούς του Ιωάννη Dandulo, Νικόλαο και Φραγκίσκο.
Το δυτικό μερίδιο
παραχωρήθηκε, με έγγραφο που φέρει τη χρονολογία 1387, στο Φραγκίσκο Dandulo, ενώ το ανατολικό στο
Νικόλαο Dandulo. Οι δρόμοι του κάστρου, οι δύο είσοδοι του και η εκκλησία με το
κοιμητήριο της, έκτασης περίπου 50 τετραγωνικών μέτρων (4Χ4 βήματα), ωστόσο παρέμειναν
κοινά αγαθά για όλους τους κατοίκους του κάστρου.
Ο ναός του Τιμίου Σταυρού της Βιτσιλιάς είναι μονόκλιτος και
καμαροσκεπής. Είναι από τα πρώτα κτίσματα που φαίνεται να αναστυλώθηκε στο χωριό και μάλλον
πρέπει να ήταν σε κακή κατάσταση όπως και τα υπόλοιπα κτίρια, πύργοι και σπίτια
εντός του μεσαιωνικού οικισμού.
Τμήματα παραστάσεων που σώζονται από τις τοιχογραφίες που κοσμούσαν το ναό στο βόρειο τοίχο και στη βορειανατολική πλευρά του ιερού μαρτυρούν πως ήταν κατάγραφος αφού έχουν διακοσμηθεί μέχρι και οι πλαϊνές πλευρές παραστάδας που βλέπουμε στο βόρειο τοίχο.
Το τέμπλο και οι παλιές εικόνες του ναού είτε δεν έχουν διασωθεί είτε έχουν μεταφερθεί αλλού καθώς στην εκκλησία έχει φτιαχτεί νέο τέμπλο και εικόνες.
Κάθε χρόνο την παραμονή της γιορτής του Τιμίου Σταυρού, (13 Σεπτεμβρίου)
οργανώνεται μεγάλο πανηγύρι στη Βιτσιλιά, με επίκεντρο το μικρό ναό της που ένωνε διαχρονικά τους κατοίκους της.
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε site, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα
Η Ελένη Βασιλάκη είναι δημοσιογράφος. Έχει εργαστεί από το 1995 μέχρι σήμερα σε εφημερίδες και ραδιοφωνικούς σταθμούς του Ηρακλείου συνεργαζόμενη παράλληλα με ΜΜΕ στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης με master στη Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων ενώ μιλά Αγγλικά και Ιταλικά. Λατρεύει τα ταξίδια και τις εκδρομές, τις πεζοπορίες στη φύση και τη γνωριμία με τον τόπο της και τους ανθρώπους του.