Ο περικαλλής ναός του θαυματουργού Αγίου Σπυρίδωνα-προστάτη της πόλης της Κισάμου

Στη βόρεια πλευρά της όμορφης πόλης της Κισάμου βρίσκεται ο ναός που τιμά τον προστάτη της και θαυματουργό Άγιο Σπυρίδωνα.

Πρόκειται για έναν άκρως εντυπωσιακό ναό, εσωτερικά και εξωτερικά, σε μια δραστήρια ενορία που έχει να επιδείξει σπουδαίο έργο.

Η ιστορία του ναού χάνεται μέσα στους αιώνες. Στο σημείο όπου βλέπουμε σήμερα το κτίσμα του υπήρχε, πριν την Τουρκοκρατία, μικρό εκκλησάκι, το οποίο αργότερα βεβηλώθηκε και μετατράπηκε σε στάνη από τους Οθωμανούς.

Το 1850 ο τότε ιερέας Ιωάννης Δ. Ανουσάκης, ο οποίος μετατέθηκε στην Κίσαμο από τα Μεσόγεια, με ομάδα χριστιανών αποφάσισε να δράσει. Δια της βίας κατάφεραν να πάρουν το ναό από τα χέρια του Τούρκου, που είχε μέσα τα ζώα του. Αν και η αντίδραση του οθωμανού ήταν έντονη και πυροβόλησε εναντίον των χριστιανών η μικρή εκκλησία έκτοτε παρέμεινε στα χέρια των Κισαμιτών.

Αργότερα με πρωτοβουλία του τότε Επισκόπου, κυρού Παναρέτου, και την συνδρομή του προέδρου της Κισάμου Δαρατσιανού και των κατοίκων γκρεμίστηκε ο μικρός ναός για να κτιστεί ο σημερινός, ιστορικός, ναός της Ενορίας.

Ο Γερμανός περιηγητής Λίχερ είχε περιγράψει « Περιοδεύοντας στην Κρήτη τον Μάιο του έτους 1865 συνάντησα στην Κίσαμο την οικοδομή περικαλέστατου Ορθόδοξου Χριστιανικού Ναού. Με εξέπληξε η μεγάλη προθυμία και επιμονή των κατοίκων για την σύντομη περάτωση του ».

Ο Ναός περατώθηκε σε τρία χρόνια, από την ημέρα που ξεκίνησε η ανέγερση του, από τον έμπειρο αρχιτεχνίτη Ιωάννη Καλόρουμο, και δόθηκε στην λατρεία των πιστών.

Είναι κατασκευασμένος από πέτρα, ασβέστη και ειδικό σαντορινιό χώμα, υλικά που αντέχουν στην φθορά του χρόνου, και διατηρούν το οικοδόμημα άφθαρτο και αιώνιο.

Από θαύμα σώθηκε η εικόνα του Αγίου

Στην Κρητική Επανάσταση του 1889 οι Οθωμανοί σε αντίποινα για τις απώλειες τους λεηλάτησαν το ναό, άρπαξαν ότι μπορούσε να τους φανεί χρήσιμο και μετά τον έκαψαν.

Όπως μας διηγήθηκε ο εφημέριος του Αγίου Σπυρίδωνα, π. Εμμανουήλ Μπαργωτάκης, τότε σημειώθηκε ένα θαύμα που, από στόμα σε στόμα, έφθασε ως τις μέρες μας. Πάνω στη μανία τους οι βέβηλοι κατέβασαν όλες τις εικόνες του ναού, τις έκαναν ένα σωρό και έβαλαν φωτιά. Κάηκαν όλες εκτός από τη θαυματουργή εικόνα του Αγίου Σπυρίδωνα, στον οποίο αποδίδονται έκτοτε πολλά θαύματα, ειδικά με παιδιά.

Εξάλλου αν δει κάποιος την εικόνα αυτή σήμερα θα διαπιστώσει πως είναι πλαισιωμένη από πάμπολλα κέρινα τάματα με μορφές παιδιών.

Επίσης μαρτυρείται η παρουσία του ίδιου του Αγίου μέσα στο ναό τον οποίο ξεκάθαρα είχαν δει δυο μοναχές να κινείται στο εσωτερικό του.

Αρχιτεκτονική του ναού

Το 1911 κατασκευάσθηκε στην δυτική πλευρά του κτίσματος ο γυναικωνίτης καθώς και το θαυμάσιο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο, στο οποίο βρίσκονται οι πέντε καμπάνες του. Η μεσαία και μεγαλύτερη, της οποίας ο ήχος ακούγεται απ’ όλη την Πόλη αλλά και τα τριγύρω χωριά, ζυγίζει ένα τόνο, και είναι αφιέρωμα του Γεωργίου Χουδαλάκη, κατασκευασμένη στη Ρωσία.

Ο Ναός είναι κτισμένος ως τρίκλιτη βασιλική με την οροφή του να στηρίζεται σε τέσσερις μαρμάρινες κολώνες, σε δεύτερη χρήση, προερχόμενες από το αρχαίο ρωμαϊκό θέατρο της πόλης.

Η αγιογράφιση του Αγίου Σπυρίδωνα ξεκίνησε το 1995 και ολοκληρώθηκε το 2005 με δωρεές ενοριτών και κατοίκων της πόλης. Η τοιχογραφίες του ακολουθούν το βυζαντινό πρότυπο και φιλοτεχνήθηκαν από τον αγιογράφο Ν. Γιαννακάκη. Να σημειώσουμε πως εκτός από τον Άγιο Σπυρίδωνα τιμά, στα άλλα δύο κλίτη του, τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος και τον Ευαγγελισμό.

Για περίπου 120 χρόνια ο ναός του Αγίου Σπυρίδωνα υπήρξε ο Μητροπολιτικός της Κισάμου και γνώρισε δόξα και μεγαλείο, αλλά και τον απόλυτο σεβασμό και την αγάπη των πιστών του τόπου, τα οποία βέβαια εξακολουθούν να τον περιβάλλουν και σήμερα.

Εκκλησιαστικό Μουσείο

Στην ίδια ενορία μπορεί να δει κανείς ένα ενδιαφέρον Εκκλησιαστικό Μουσείο στο οποίο παρουσιάζονται και φυλάσσονται τα Ιερά Κειμήλια και οι πνευματικοί θησαυροί που απέμειναν από τους ιερόσυλους του παρελθόντος.

Σε αυτό, ειδικότερα, φυλάσσονται εικόνες διαφόρων τεχνοτροπιών και εποχών, οι οποίες καλύπτουν μια περίοδο τουλάχιστον δυο αιώνων. Το μουσείο κοσμούν ακόμα, Ιερά Σκεύη και λειτουργικά βιβλία του 19ου και 20ου αιώνα, με πολυτιμότερο το Ιερό Ευαγγέλιο του 1818 γραμμένο στην παλαιά γραφή, τον Επιτάφιο θρήνο του 1850, καθώς και Ιερά Αρχιερατικά και Ιερατικά άμφια μακαριστών Αρχιερέων και Ιερέων της Μητροπόλεως και της Ενορίας.

(Αντλήθηκαν πληροφορίες από την ιστοσελίδα της Ενορίας Μεταμορφώσεως του Χριστού και Αγίου Σπυρίδωνος)