Οι ανεμόμυλοι στο Οροπέδιο των Αρμενοχαντράδων και ο ντόπιος Μαγκάιβερ που εφηύρε το φρένο τους

Ο Χανδράς Σητείας είναι μια από τις περιοχές της Κρήτης όπου ο άνεμος στάθηκε διαχρονικά σύμμαχος των κατοίκων στην προσπάθεια για επιβίωση και ανάπτυξη.

Σήμερα απέναντι από το Χανδρά, πάνω στο βουνό το εκτεθειμένο στους ανέμους, και σε υψόμετρο 660 μέτρων, λειτουργεί ένα από τα πολλά αιολικά πάρκα στο νομό Λασιθίου, το οποίο αδειοδοτήθηκε στις αρχές του 2000.

Οι ανεμογεννήτριες του εκμεταλλεύονται το υψηλό αιολικό δυναμικό της περιοχής, με ταχύτητες από 7,0-8,5 μέτρα ανά δευτερόλεπτο, και παράγουν ηλεκτρική ενέργεια.

Οι σύγχρονοι αυτοί ανεμόμυλοι διαδέχτηκαν ωστόσο τους πραγματικά οικολογικούς ανεμόμυλους που λειτουργούσαν στην ευρύτερη περιοχή πολλές δεκαετίες πριν, αξιοποιώντας τη δύναμη του ανέμου για την άντληση νερού.

Δεκάδες τέτοιοι μύλοι βρίσκονταν σε όλο το οροπέδιο των Αρμενοχαντράδων, ακόμα και σε μικρές αποστάσεις μεταξύ τους, και μάλιστα κάποιοι εξ αυτών επιβιώνουν και είναι σε χρήση ακόμα και στις μέρες μας.

Η πλειοψηφία ωστόσο σταδιακά, με την εγκατάλειψη και την απουσία συντήρησης, καταστρέφεται και καταρρέει μένοντας μια άμορφη μάζα σιδερικών.

Ο Νίκος Τσαγκαράκης από το Χανδρά διαθέτει μια πολύ μεγάλη συλλογή φωτογραφιών με τέτοιους μύλους από το χωριό του, την οποία είχε την καλοσύνη να μοιραστεί μαζί μας.

Προσπαθεί να διασώσει έστω και φωτογραφικά αυτή την τεράστια κληρονομιά του τόπου του, η ύπαρξη της οποίας στάθηκε πολύτιμη για όλους τους κατοίκους της απομακρυσμένης αλλά και συνάμα ευλογημένης αυτής γωνιάς της Κρήτης.

Όπως μας περιέγραψε, κατά το παρελθόν όλο το Οροπέδιο ήταν γεμάτο μύλους άντλησης νερού. Όπου κι αν κοιτούσες έβλεπες τέτοιους. Οι πάμπολλες φωτογραφίες του μαρτυρούν του λόγου το αληθές.

Κι επειδή η χρήση τους ήταν εκτεταμένη δεν έλειπαν και τα ατυχήματα, όταν φυσούσε πάρα πολύ και οι άνθρωποι προσπαθούσαν να σταματήσουν τη λειτουργία τους για να μην αντληθεί περισσότερο νερό απ όσο χρειαζόταν η καλλιέργεια ή το περβόλι τους.

Ένας πολυμήχανος Χανδριανός, «Μαγκάιβερ» εκείνα τα χρόνια, ο Εμμανουήλ Χρυσουλάκης ή Κουγιουμτζής, ήταν εκείνος που είχε βρει τη λύση στο πρόβλημα εφευρίσκοντας το φρένο για τους μύλους του νερού.

Βοηθός του στην κατασκευή των φρένων που απαιτούνταν ώστε να μπορεί εύκολα κάποιος να σταματήσει τη λειτουργία ενός μύλου, ήταν ο κουνιάδος του Ιωάννης Τσαγκαράκης. Μαζί είχαν φτιάξει φρένα σχεδόν για όλους τους μύλους της περιοχής.

Αν σήμερα οι δύο αυτοί άνθρωποι ζούσαν θα έβλεπαν με θλίψη τους μύλους ανενεργούς αφού η τεχνολογία έχει προχωρήσει και η άντληση νερού γίνεται με διαφορετικό και πιο εύκολο τρόπο.

 Ίσως όμως να ήθελαν έστω και ως μνημεία της τεχνολογίας μιας άλλης εποχής να τους βλέπουν στη θέση τους, με τα λευκά πανιά τους να ξεχωρίζουν και να ορθώνουν το ανάστημα απέναντι στις γιγαντιαίες ανεμογεννήτριες του Χανδρά.

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε site, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα