Το κουτί λουκουμιών που μας ταξίδεψε στο παρελθόν

Σε μια ολόκληρη εποχή αλλά και σε μια διαφορετική νοοτροπία και κουλτούρα ανάπτυξης μας πάει πίσω ένα κουτί λουκουμιών…Ναι καλά διαβάσατε ένα κουτί λουκουμιών, που βρήκαμε στο παλαιοπωλείο του Βαγγέλη Κρασαγάκη στο Ηράκλειο, μας ταξίδεψε πολλές δεκαετίες πίσω, δείχνοντας μας το διαφορετικό δρόμο που ακολουθούσαν τότε οι συμπολίτες μας, και μάλλον τον ορθό, για την επιβίωση και την εξέλιξη τους.

Το κουτί προέρχεται, όπως βλέπετε και στη σχετική φωτογραφία, από το ατομοκίνητον εργοστάσιο λουκουμιών ζαχαροπλαστικής και χαλβαδοποιίας «Η Ωραία Κρήτη».

Λειτουργούσε στο Ηράκλειο, δυστυχώς δε γνωρίζουμε πού και πότε ακριβώς,  και ήταν ιδιοκτησία των αδελφών Μαλαβάκη και Γ. Ταλτάκη.

Η σημαία της Κρητικής Πολιτείας (1896-1913), που το κοσμεί στην αριστερή πλευρά ,μας τοποθετεί χρονικά σε ότι αφορά στη λειτουργία του μέσα σ’ εκείνα τα δύσκολα χρόνια. Το ίδιο και ο ατμός ως η κινητήρια δύναμη του, ο οποίος γνώρισε ευρεία βιομηχανική χρήση τέλη 19ου με αρχές 20ου αιώνα, πριν ο ηλεκτρισμός μπεί στη ζωή μας.

Δεξιά του, μέσα σε πλαίσιο, διαβάζουμε τα είδη λουκουμιών που παρήγαγε και ήταν φιστικιού, μανδαρινιού, βανίλιας, αμυγδάλου, μαστίχης, ροδοζαχάρεως, λεμονιού και σοκολάτας.

Αγαπημένο γλυκό το λουκούμι και βασικό είδος για κέρασμα σε αλλοτινούς καιρούς, σίγουρα αυτό το εργοστάσιο θα έκανε χρυσές δουλειές την περίοδο ακμής του.

Αυτό το κουτί των λουκουμιών όμως αναπόφευκτα μας προκάλεσε κι έντονο προβληματισμό. Κάναμε τη σύγκριση με το σήμερα που δυστυχώς οι μικρές και μεσαίας κλίμακας επιχειρήσεις, κάθε είδους, βρίσκονται υπό διωγμό στη χώρα μας. Και οι μεγάλες ενίοτε, αν δεν έχουν πίσω τους ισχυρές επιχειρηματικές οικογένειες.

Τα κίνητρα που τους παρέχονται για να μπορούν να επιβιώνουν είναι σχεδόν ανύπαρκτα, αφού γραφειοκρατία και φορολογία τις γονατίζουν. Την ίδια ώρα έρχονται αντιμέτωποι με τον αδυσώπητο ανταγωνισμό χωρών με φθηνά εργατικά χέρια και μαζικές παραγωγές, όπως η Κίνα, ενώ δεν διαθέτουν ίχνος προστασίας για να μπορούν τα προϊόντα τους να κυκλοφορήσουν και να σταθούν στην αγορά.

Κι από την άλλη είναι η κουλτούρα που καλλιεργήθηκε στον Έλληνα και εξακολουθεί να καλλιεργείται σπρώχνοντας τον προς το να είναι υπάλληλος κι όχι εργοδότης, γραφιάς κι όχι επιχειρηματίας, επιδοτούμενος άνεργος κι όχι παραγωγικός πολίτης.

Σκεφτείτε την εποχή που λειτούργησε το εργοστάσιο λουκουμιών στο Ηράκλειο πόσες δυσκολίες υπήρχαν, όμως τότε ο καθένας βασιζόταν στις δικές του δυνάμεις δεν είχε το υποτιθέμενο δίχτυ προστασίας της Πολιτείας, που εντέλει μόνο τροχοπέδη μπορεί να γίνει στη δημιουργικότητα και την ανάπτυξη. Δεν είχε τα λουκούμια Τουρκίας να ανταγωνίζονται τα δικά του στην αγορά του Ηρακλείου και δεν είχε φορολογία που το γονάτιζε.

Εχθρός του στάθηκε η «εξέλιξη» κι αυτή ως φαίνεται ήταν που το έσβησε από το χάρτη.

Και δεν ήταν μόνο το εργοστάσιο λουκουμιών που σας παρουσιάζουμε, θυμηθείτε πόσα εργοστάσια λειτουργούσαν στο Ηράκλειο, παράγοντας σαπούνια, αλεύρι, επεξεργαζόμενα το δέρμα, φτιάχνοντας ξύλινα κιβώτια, κι ένα σωρό άλλα που χάθηκαν όταν ήλθε η «ανάπτυξη». Δείτε όσα ερείπια τους επιβιώνουν ακόμα εντός και εκτός του Ηρακλείου και θα αναρωτηθείτε όπως εμείς: «τελικά βαδίζουμε στο σωστό δρόμο ή μήπως στην πορεία χαθήκαμε;»

Ελένη Βασιλάκη