Καγκελαρία των Σφακίων: Το κτίριο της όπου οργανώθηκε η Επανάσταση το 1821 στην Κρήτη

 

Ήταν 7 Απριλίου του 1821 όταν η είδηση της εκδήλωσης επανάστασης ενάντια στους Τούρκους στην Πελοπόννησο έφθασε στα Σφακιά. Χωρίς να χάσουν χρόνο οι πλέον φωτισμένοι και μπροστάρηδες άνδρες της επαρχίας συγκεντρώνονται στα Γλυκά Νερά και αποφασίζουν πως η Κρήτη δεν μπορεί να μείνει αμέτοχη σε αυτό τον αγώνα.

Ακολούθησε στο Λουτρό Σφακίων μια ακόμα συνέλευση, με μεγαλύτερη συμμετοχή, καθώς προσήλθαν  καπεταναίοι απ όλη την Κρήτη. Τότε ορίστηκε και η περίφημη «Καγκελαρία των Σφακίων», η επίσημη δηλαδή αρχή του αγώνα, κάτι σαν άτυπη κυβέρνηση. Το Λουτρό χαρακτηρίστηκε ως η Πρωτεύουσα της ελεύθερης Κρήτης.

Το έργο της «Καγκελαρίας των Σφακίων» , παρά τις δυσκολίες που υπήρξαν, ήταν αξιόλογο. Δεν είχε μόνο ευθύνη στα διοικητικά ζητήματα του αγώνα αλλά και ρόλο πρακτικό σε θέματα όπως ο ανεφοδιασμός με όπλα και πολεμοφόδια των οπλαρχηγών, η διενέργεια εράνου και η ίδρυση νοσοκομείου στην περιοχή.

Την Καγκελαρία απάρτιζαν οι Ανδρέας Κριαράς, ο πρωτόπαπας των Σφακίων Γεώργιος, ο Χατζής Ιωάννης Πωλιουδάκης, ο Γεώργιος Κουλέτος, ο Νικόλαος Ανδρουλακάκης, ο Ιωσήφ Παπαδάκης, ο Στρατής Βουρδούμπας, ο Ιωσήφ Παπαδάκης και ο Αναγνώστης Ψαρουδάκης.

Το κτίριο που συνεδρίαζαν το βλέπουμε ακόμα και σήμερα στην παραλία του Λουτρού. Φέρει μαρμάρινη επιγραφή που ενημερώνει τον επισκέπτη για το ποια ήταν η χρήση του, κατά την Επανάσταση του 1921, πέρα από σχολείο.

Η κήρυξη της Επανάστασης στην Κρήτη ακολουθώντας τα βήματα άλλων περιοχών της χώρας έγινε στις 27 Μαΐου 1821 (άλλοι την προσδιορίζουν στις 29). Τότε συνήλθε στην Παναγία τη Θυμιανή συνέλευση όλων των Κρητικών Αρχηγών αλλά και απλών πολιτών που με θέρμη και μεγάλο ενθουσιασμό είπε ναι στην απόφαση να ξεκινήσει και στην Κρήτη οργανωμένος αγώνας ενάντια στους Τούρκους.