Κωνσταντίνος Βρεττάκης: Ο αγωνιστής γιατρός από την Πυργού-Το σπίτι και η κλινική του στο Ηράκλειο

Η οικογένεια Βρεττάκη από την Πυργού αξιώθηκε να έχει στις τάξεις της ξεχωριστές προσωπικότητες που άφησαν το στίγμα τους στη ζωή και την ιστορία του τόπου μας.

Από το Μάρκο Βρεττάκη, φίλο και συμπολεμιστή του Μιχαήλ Κόρακα ως το γιο του Μάρκου, Γεώργιο Βρεττάκη, φίλο και υποστηρικτή του Ελευθερίου Βενιζέλου, και το γιο του Γεωργίου, Κωνσταντίνο, αντιστασιακό και ιδρυτικό μέλος της ΕΟΚ, όλοι τους αντί να διάγουν έναν ήρεμο βίο μπήκαν μπροστά και με το δικό τους τρόπο αγωνίστηκαν για να υπάρξουν καλύτερες ημέρες για την πατρίδα.

Σε προηγούμενο δημοσίευμα σας είχαμε παρουσιάσει το σπίτι του Γεωργίου Βρεττάκη και των κληρονόμων του στην Πυργού (δείτε εδώ), όπου φιλοξενήθηκε, σε μια δεδομένη στιγμή που κινδύνευσε, ο Ελευθέριος Βενιζέλος.

Στο παρών δημοσίευμα θα μάθουμε, με αφορμή την οικία και κλινική του Κωνσταντίνου Βρεττάκη, στην καρδιά του Ηρακλείου, περισσότερα για τη ζωή και τη δράση του ιδιοκτήτη της, που υπήρξε εξέχουσα μορφή στον αγώνα ενάντια στους Γερμανούς.

Στην είσοδο της οικίας Βρεττάκη. Φωτογραφία του 1950 ή 1951 όπου διακρίνεται, ο Κωνσταντίνος Βρεττάκης με τη σύζυγο του , ο Σοφοκλής Βενιζέλος, ο Πλαστήρας, ο Μπαντουβάς και ο Πετρακογιώργης. Πηγή: Γιώργος Σερπετσιδάκης (εγγονός του γιατρού)

Ποιός ήταν ο Κωνσταντίνος Βρεττάκης

Ο Κωνσταντίνος Βρεττάκης γεννήθηκε στην Πυργού Μαλεβιζίου το 1893. Ήταν γιός του δικηγόρου Γεωργίου Βρεττάκη, φίλου και συμφοιτητή του Ελευθερίου Βενιζέλου, τον οποίο μετά τα έντονα γεγονότα της συνέλευσης των Αρχανών το 1897, συνόδευσε και φιλοξένησε στο σπίτι του στην Πυργού ώστε να γλυτώσει από άσχημα απρόοπτα.

Ο Κωνσταντίνος Βρεττάκης, αφότου αποφοίτησε από το Λύκειο "Κοραής", δεν ακολούθησε τη δικηγορία, όπως ο πατέρας του, αλλά σπούδασε ιατρική στην Αθήνα, με ειδικότητα στην αφροδισιολογία. Συνέχισε τις σπουδές του το 1930 στο Παρίσι.

Επιστρέφοντας στο Ηράκλειο εξάσκησε το επάγγελμα του, αρχικά στην πρώτη κλινική Γιαμαλάκη, στη Λεωφόρο Πλαστήρα, και μετά στην ιδιόκτητη κλινική του στην περιοχή του Αγίου Μηνά.

Το όμορφο και μεγάλο κτίσμα, με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, που βλέπουμε σήμερα, ακριβώς απέναντι από το Μητροπολιτικό Ναό του Ηρακλείου, ήταν η κατοικία του ενώ στην προέκταση του, επί της οδού Ροδαμάνθους, λειτούργησε την κλινική του.

Από τη φύση του ο Κωνσταντίνος Βρεττάκης ήταν φιλελεύθερο άτομο. Φίλος της Βενιζελικής παράταξης, λόγω του παρελθόντος της οικογένειας του αλλά και λόγω της προσωπικής φιλίας του με τον Σοφοκλή Βενιζέλο.Έτσι όταν ήλθε η δύσκολη ώρα, για τον τόπο του και την πατρίδα του συνολικά, ένιωσε την ανάγκη να αντισταθεί στη Γερμανική Κατοχή και να προσφέρει στον αντιστασιακό αγώνα ως οργανωτικό μέλος. Εξάλλου έφερε την οικογενειακή παράδοση από τον τουρκομάχο παππού του, Μάρκο Βρεττάκη.

Μετά τη σύλληψη και την εκτέλεση του Αλέξανδρου Ραπτόπουλου (αρχηγός της οργάνωσης «Κρητική Εθνική Επαναστατική Επιτροπή») ξεκίνησαν οι συνεννοήσεις για τη δημιουργία μιας καινούργιας αντιστασιακής οργάνωσης με τη σύμπραξη των Άγγλων και σε συνεννόηση με την Ελληνική Κυβέρνηση στην Αίγυπτο.

Ο γιατρός Βρεττάκης εκείνη την περίοδο μπήκε στην Υπηρεσία Πληροφοριών.

Ο Άγγλος λοχαγός Τομ Νταμπάμπιν οργάνωσε, στις 2 Οκτωβρίου 1942, μια πρώτη, διερευνητική θα λέγαμε, συνάντηση στον Άγιο Μύρωνα για τη δημιουργία της νέας αντιστασιακής οργάνωσης, που ονομάστηκε αργότερα ΕΟΚ.

Σε αυτή την προκαταρκτική συνάντηση, μεταξύ άλλων, μετείχαν οι συνταγματάρχες Ευάγγελος Χαιρέτης, Αντώνιος Μπετεινάκης και οι αδελφοί Καστρινογιάννη.

Η πρώτη ωστόσο ουσιαστική συνάντηση, για να πάρει σάρκα και οστά η οργάνωση, έγινε στην κλινική Βρεττάκη, απέναντι από τον Άγιο Μηνά, το Δεκέμβριο του 1942.Εκεί πάρθηκε οριστικά η απόφαση για την ίδρυση της Εθνικής Οργάνωσης Κρήτης (ΕΟΚ). Σκοπός της η ενίσχυση του συμμαχικού αγώνα με ελληνικό χαρακτήρα, υπό την έγκριση της Ελληνικής Κυβέρνησης.

Στη συνέχεια συγκροτήθηκε πενταμελής επιτροπή οργάνωσης της δράσης της ΕΟΚ, στην οποία συμμετείχε και ο Κωνσταντίνος Βρεττάκης. Στην επιτροπή αυτή μετείχαν, αρχικά, τρία πολιτικά μέλη και δυο στρατιωτικά.

Στις μετέπειτα συνεδριάσεις της καθορίστηκαν σκοποί, στόχοι και τρόπος δράσης σε όλη την Κρήτη. Αργότερα, που η επιτροπή αναγνωρίστηκε από την κυβέρνηση Τσουδερού, δόθηκαν στα μέλη της ψευδώνυμα. Ο Κωνσταντίνος Βρεττάκης ονομάστηκε «Αχιλλέας».

Ο πρωτοσύγκελος Ευγένιος Ψαλιδάκης, είχε στενή επαφή με τα μέλη της Επιτροπής, που στη συνέχεια ενισχύθηκε ως προς τα πρόσωπα της.

Η σχέση με τον Πάτρικ Λη Φέρμορ

Στην κλινική του Βρεττάκη διέμεναν, κατά καιρούς, ο Πάτρικ Λη Φέρμορ, ο Τομ Νταμπάμπιν, ο Ανδρέας Νάθενας κι άλλοι Έλληνες αντιστασιακοί, με την κάλυψη της νοσηλείας που παρείχε ο γιατρός από την Πυργού, με τη φροντίδα της συζύγου του Μαρίας.

Ιδιαίτερα ο Πάτρικ Λη Φέρμορ είχε αναπτύξει στενή φιλική σχέση με τον Κωνσταντίνο Βρεττάκη και μάλιστα είχαν δώσει τα χέρια ώστε ο πρώτος να βαπτίσει το νεογέννητο γιό του ζεύγους Βρεττάκη.

Αυτό δεν κατέστη ωστόσο δυνατό καθώς ο Φέρμορ βρισκόταν για καιρό πάνω στο βουνό και το βρέφος ασθένησε κι έπρεπε να βαπτιστεί εσπευσμένα ,πράγμα που έγινε από τον τότε πρωτοσύγκελο Ευγένιο Ψαλιδάκη. Μαρτυρείται μάλιστα πως η κίνηση αυτή στεναχώρησε πολύ τον Πάτρικ Λη Φέρμορ κι έγινε αιτία να διαταραχθούν οι σχέσεις των δυο ανδρών.

(Πηγή: Μάρκος Μαστρογιαννάκης και Κωστής Μαστρογιαννάκης, «Η συμβολή της Πυργούς Μαλεβιζίου στην Εθνική Αντίσταση», από τα πρακτικά του συνεδρίου «Η Μάχη της Κρήτης, η Κατοχή και η Αντίσταση στην Κρήτη και τα πολεμικά αεροδρόμια της Κρήτης στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο».

Ευχαριστίες στον κ. Μιχάλη Βρεττάκη που μας γνωστοποίησε το υλικό με τα ιστορικά στοιχεία)