Μαγκάλι: Προσέφερε θαλπωρή το χειμώνα αλλά εγκυμονούσε και μεγάλους κινδύνους

 

Το μαγκάλι αποτελούσε κατά το παρελθόν ένα ευρέως χρήσεως θερμαντικό σώμα. Ευτυχώς πλέον το συναντάμε μόνο ως αντικείμενο συλλεκτικής αξίας και αναμνήσεων, όπως αυτό της φωτογραφίας μας που βρήκαμε σε αποθήκη στο Χανδρά Σητείας.

Βέβαια για να είμαστε ακριβείς ακόμα και στις μέρες μας κάποιοι χρησιμοποιούν μαγκάλι κι έτσι δεν λείπουν τα θλιβερά περιστατικά θανάτων από τη χρήση του σε κλειστούς χώρους.

Η λέξη μαγκάλι είναι τουρκική ενώ η ελληνική, για τη συγκεκριμένη συσκευή, είναι "πύραυνος" από το πυρ και αύω, που σημαίνει ανάβω φωτιά. 

Μαγκάλια υπήρχαν από την αρχαιότητα και μάλιστα περίτεχνα και φτιαγμένα από πολυτελή για την εποχή τους υλικά.

Πριν από μερικές δεκαετίες οικογένειες φτωχές, που δεν είχαν τη δυνατότητα να αποκτήσουν σόμπα ή τζάκι, χρησιμοποιούσαν μαγκάλι για να ζεσταθούν τις κρύες νύχτες του χειμώνα.

Αλλά ακόμα κι αν είχαν τζάκι, στο οποίο μαγείρευαν κιόλας, επειδή δεν υπήρχαν τότε κατασκευές που να το καθιστούν ενεργειακό ώστε να μπορεί να ζεστάνει μεγάλους χώρους έπρεπε κάπως να θερμάνουν τα υπόλοιπα δωμάτια του σπιτιού κι έτσι επιστράτευαν το μαγκάλι.

Γύρω απ' αυτό συγκεντρώνονταν τα μέλη της οικογένειας, καμιά φορά μαζί με συγγενείς και γείτονες, βεγγερίζοντας για να περάσει η ώρα μέχρι να πάνε για ύπνο. Άπλωναν τα χέρια πάνω από τα κάρβουνα του για να τα ζεστάνουν γιατί για ζεσταθεί επαρκώς όλο το δωμάτιο ούτε λόγος.

Δυστυχώς παρότι η εξέλιξη σε όλους τους τομείς της ζωής έφερε και νέα θερμαντικά μέσα ακούμε κατά καιρούς άνθρωποι ακόμα και τώρα να κάνουν χρήση του μαγκαλιού, με θανατηφόρες συνέπειες όταν αγνοήσουν βασικούς κανόνες που αφορούν στη λειτουργία του.

Το μονοξείδιο του άνθρακα  που εκλύει το μαγκάλι είναι το προϊόν της ατελούς καύσης οργανικών ουσιών κι είναι αυτό που ευθύνεται για τη δηλητηρίαση όσων το χρησιμοποιούν.

Το μονοξείδιο του άνθρακα είναι ισχυρό δηλητήριο, που προκαλεί ζάλη, μετά πονοκέφαλο και χωρίς να το καταλάβει κανείς απώλεια αισθήσεων και στο τέλος θάνατο.