Πως περιγράφει τους χειμώνες στην Κρήτη του 17ου αιώνα ο Βενετοκρητικός Τζουάνες Παπαδόπουλος

 

Μπόλικο χιόνι περιγράφει πως έπεφτε στην Κρήτη το χειμώνα ο Τζουάνες Παπαδόπουλος, ο οποίος έζησε στο νησί μας την περίοδο της Ενετοκρατίας, και συγκεκριμένα τον 17^ο αιώνα.

Μετά την κατάκτηση της Κρήτης από του Οθωμανούς επέστρεψε στη Βενετία κι εκεί έγραψε τις αναμνήσεις από τη ζωή στον τόπο μας, οι οποίες μεταφράστηκαν και κυκλοφόρησαν σε βιβλίο από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης με τίτλο «Στον καιρό της σχόλης».

Σύμφωνα λοιπόν με την περιγραφή του Παπαδόπουλου: «Δεν έπεφτε χαλάζι από τον ουρανό ούτε έβλεπες σ’ εκείνους τους τόπους (Κρήτη) να παγώνει το νερό το χειμώνα, χιόνι μόνο μπόλικο, που μπορούσες να το πλάσεις σα να ταν ζύμη κι όσο περισσότερο έπεφτε, ήταν σημάδι για καλή σοδειά γενημάτων, κρασιών, λαδιού και φρούτων».

Όπως γράφει: «το χειμώνα έσκαβαν από πριν χαντάκια γύρω από τις ελιές και κάθε άλλο καρποφόρο δέντρο για να γουρνιάζει το χιόνι, που λιώνοντας θα έπινε η ρίζα, κι αυτή η υγρασία έδινε χρώμα και κρατούσε δροσερό το δέντρο το καλοκαίρι ώστε να μπορεί να βγάλει άφθονους καρπούς, και διατηρούνταν δροσερό σ’ εκείνες τις μεγάλες ζέστες».

Το ίδιο έκαναν και στα αμπέλια με τα χαμηλά κλήματα, όταν τα τσάπιζαν, έκαναν αυλάκια σε κάθε φυτό για τον ίδιο σκοπό.

Όσο για το κρύο ο Παπαδόπουλος θυμάται: «Δεν έκανε κρύα παρά για λίγο, όταν φυσούσε με μεγάλη μανία η τραμουντάνα. Ούτε μιλούσαν ποτέ στην Κρήτη για βορειοανατολικούς ανέμους ή borra, γιατί δεν έπιαναν σ' εκείνα τα μέρη».

Αφού δεν έκανε κρύο «λίγοι ήταν εκείνοι οι ηλικιωμένοι που φορούσαν γουναρικά το χειμώνα, εσωτερική επένδυση ή άλλο βαρύ ρούχο. Οι περισσότεροι άνθρωποι κυκλοφορούσαν το χειμώνα ντυμένοι με λεπτό ύφασμα, πολυτελές οι ευκατάστατοι.

Μπροστά στο μανδύα τους και το κολάρο μερικοί έβαζαν ορμιζί, ταμπί ή άλλο παρόμοιο μεταξωτό. Κάποιοι ακόμα ντύνονταν με βενετσιάνικο μάλλινο και το καλοκαίρι φορούσαν λιλά ή σαντάλι, που τα έφερναν όλα από τη Βενετία και κανεβατσέτες από το Ρέθυμνο.

Τέλος στην Κρήτη αναφέρει ο Παπαδόπουλος πως δεν  συνήθιζαν να χρησιμοποιούν κάρβουνο για να ζεστάνουν τα χέρια και τα πόδια, εκτός από κανένα γεροντάκι που ζέσταινε το κρεβάτι με το σκανταλέτο.