Η Παναγία η Κοτοποδιανή ή Κοντοποδιανή στο Κατωφύγι και οι όρκοι μπροστά από την εικόνα της

 

Έξω από τον οικισμό Κατωφύγι στην περιοχή της Βιάννου, σε ένα καταπράσινο τοπίο γεμάτο πρίνους, βρίσκεται ο ναός της Παναγίας της Κοτοποδιανής ή Κοντοπιδιανής.

Πρόκειται για ένα μονόχωρο μικρό ναό με μια ενδιαφέρουσα ιστορία.

Σε ότι αφορά το προσωνύμιο της να πούμε πως ξεκάθαρη εικόνα από πού προέρχεται δεν υπάρχει. Κάποιοι ισχυρίζονται πως ονομάστηκε Κοντοποδιανή γιατί η εικόνα της Παναγίας είχε ζωγραφιστεί με τέτοιο τρόπο ώστε τα πόδια της να φαίνονται κοντά. Όμως αν κοιτάξει κανείς την εικόνα που υπάρχει σήμερα στο ναό δεν θα διαπιστώσει κάτι τέτοιο, εκτός κι αν βέβαια υπήρχε άλλη εικόνα που δεν υφίσταται πλέον στο χώρο.

Μια άλλη εκδοχή, και μάλλον περισσότερο κοντά στην πραγματικότητα, συσχετίζει το όνομα Κοτοποδιανή με έναν βυζαντινό οικισμό που υπήρχε στη συγκεκριμένη περιοχή και λεγόταν Κοτοπόδι ή Κοτοποδιανός. Ο οικισμός αυτός ερήμωσε από πανώλη, όπως κι άλλοι γειτονικοί.

Εκείνο που πρέπει να θεωρείται  σίγουρο είναι πως οι κάτοικοι αυτού του τόπου όχι μόνο ευλαβούνται ιδιαιτέρως την Παναγία τους αλλά θεωρούν κιόλας πως όποιος ορκιστεί στην εικόνα της και πει ψέματα τιμωρείται.

Συνήθως όρκοι τέτοιου είδους παίρνονται μπροστά από την εικόνα του Αη Γιώργη όμως στο Κατωφύγι η Παναγία είναι ο μάρτυρας και ο κριτής ανάμεσα σε αλήθεια και ψέμα.

Μάλιστα μας διηγήθηκαν και μια ωραία ιστορία για έναν βοσκό που κλήθηκε να ορκιστεί πως δεν είχε διαπράξει κλοπή ζώων μπροστά στην εικόνα της Παναγίας. Ο βοσκός δεν τόλμησε να πει την αλήθεια και αφού ορκίστηκε πως ήταν «καθαρός» βγήκε από την εκκλησία και καυχήθηκε πως είπε ψέματα αλλά δεν έπαθε το παραμικρό.

Η χαρά του όμως δεν κράτησε πολύ αφού υπέστη ξαφνικά αιμορραγία, πράγμα που τον έκανε να επικαλεστεί την Παναγία ζητώντας τη βοήθεια της.

Εντέλει η Παναγία τον βοήθησε να συνέλθει κι εκείνος για να την τιμήσει καθιέρωσε να πηγαίνει κάθε χρόνο και να τη λειτουργεί τη Δευτέρα του Πάσχα.

Έτσι σιγά σιγά καθιερώθηκε να γιορτάζει τη Δευτέρα του Πάσχα ενώ τη λειτουργούν επίσης την 1^η Σεπτεμβρίου αλλά και στις 23 Αυγούστου, στα εννιάμερα της Παρθένου.

Οι κάτοικοι στο Κατωφύγι επέλεξαν να τη λειτουργούν και τον Αύγουστο για να μπορούν να πηγαίνουν στη χάρη της και να μεταλαβαίνουν.

Ο ναός εσωτερικά είναι αρκετά μικρός. Φέρει ξυλόγλυπτο τέμπλο με δυο όμορφες εικόνες του 1870.

Εξωτερικά του ναού, κατά το παρελθόν, είχαν εντοπιστεί τάφοι που έπαψαν να υπάρχουν μετά τη διαμόρφωση της αυλής.

Το εκκλησάκι φέρει δυο καμπάνες. Μάλιστα η μια είναι φτιαγμένη από μισή οβίδα του Β Παγκοσμίου Πολέμου της οποίας το άλλο μισό βρίσκεται μετασκευασμένο, κι αυτό σε καμπάνα, σε ναό στον κοντινό Ξενιάκο. Η οβίδα καμπάνα στην Κοτοποδιανή φέρει χαραγμένα τα ονόματα Ε. Μπανασάκης και Ζ. Χειράκης.