Άγιος Ιωάννης Πρόδρομος στο Αστρίτσι: Ο πρώτος ναός του χωριού και με μια σημαντική ιδιαιτερότητα

Στην Κάτω Βρύση, λίγο έξω από τον οικισμό του Αστριτσίου, βρίσκεται ο ναός του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου ο οποίος κουβαλά μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία ενώ είναι και μοναδικός στο είδος του σε όλη τη γύρω περιοχή.

Όπως αναφέρει ο Μιχαήλ Αλεξάκης, στο βιβλίο του για το Αστρίτσι, όταν το 1898 πήγαν στο χωριό οι πρώτοι χριστιανοί κάτοικοι για να ζήσουν εκεί και να φτιάξουν τα σπίτια τους δεν υπήρχε όρθια καμιά χριστιανική εκκλησία καθώς ο οικισμός μέχρι τότε κατοικούνταν από μουσουλμάνους.

Έπρεπε λοιπόν πάση θυσία να φτιάξουν μια νέα εκκλησία για να εκτελούν τα θρησκευτικά του καθήκοντα. Βρήκαν ερειπωμένο ένα εκκλησάκι, λαξευμένο κατά το ήμισυ σε βράχο, στη ρεματιά και σε απόσταση περίπου 300 μέτρων μακριά από το χωριό, και ξεκίνησαν να το επισκευάζουν.

Να πούμε βέβαια πως αυτή η εκκλησία είχε μια πολύ σημαντική ιδιαιτερότητα που την κάνει να ξεχωρίζει από όλες τις άλλες ακόμα και σήμερα : Το ιερό της δε βλέπει προς την ανατολή, εκεί όπου βρίσκονται οι Άγιοι Τόποι και αναστήθηκε ο Χριστός, όπως ισχύει σε όλους τους ναούς, αλλά στο νότο.

Κάποιοι αποδίδουν αυτή την ιδιαιτερότητα στο γεγονός ότι δεν μπορούσαν οι αρχικοί κτήτορες να προσδιορίσουν σε εκείνο το σημείο που ήταν η ανατολή.

Λέγεται πως ο πρώτος ναός του Αγίου Ιωάννου φτιάχτηκε εκεί γύρω στο 1400.Μετά τον κατέστρεψαν οι Οθωμανοί, που κατοίκησαν στο Αστρίτσι, μέχρι που, μετά την επανάσταση του 1897, κατάφεραν να φθάσουν στην περιοχή οι πρώτοι χριστιανοί. Αρχικά όχι μόνο εκκλησία δεν είχαν αλλά ούτε και σπίτια. Διέμεναν σε σπηλιάρια που υπάρχουν γύρω από τη ρεματιά.

Ο "μουσουλμάνος" που χρηματοδότησε το κτίσιμο

Σύμφωνα με διηγήσεις των σημερινών κατοίκων του Αστριτσίου, οι πρόγονοι τους μόλις τακτοποιήθηκαν κάπως στις σπηλαιώσεις  βρήκαν τα χαλάσματα του ημισπηλαιώδους ναού και άρχισαν σιγά σιγά να τον κτίζουν ξανά.

Μια μέρα πέρασε από το σημείο ένας "μουσουλμάνος" που κατοικούσε στο χωριό και τους ρώτησε τι κάνουν. Εκείνοι του απάντησαν πως φτιάχνουν ξανά την εκκλησία τους. Αυτός όχι μόνο δεν αντέδρασε αρνητικά αλλά βοήθησε χρηματοδοτώντας, κρυφά, την όλη προσπάθεια ώστε να φέρουν μαστόρους από τους Βαρβάρους και να τελειώσει γρήγορα το κτίσιμο. Μέσα στο διάστημα από το 1889-1891 ολοκληρώθηκε ο ναός.

Τελικά το 1922, όταν μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση για την αποχώρηση και των τελευταίων Οθωμανών από το Αστρίτσι, οι πρώτοι χριστιανοί κάτοικοι του έμαθαν πως ο εν λόγω "μουσουλμάνος" που τους βοήθησε οικονομικά να φτιάξουν την εκκλησία του Αγίου Ιωάννου ήταν κρυπτοχριστιανός.

Η μάνα του, μια όμορφη κοπέλα από τις κοντινές Μελέσες, με βάση τις διηγήσεις, έγινε  γυναίκα του αγά της περιοχής αλλά φρόντισε κρυφά να διατηρήσει το θρήσκευμα της και να περάσει και στο γιο της την αληθινή χριστιανική πίστη, την οποία συγκάλυπτε πίσω από το μανδύα του μουσουλμάνου. 

Ο ναός στην Κάτω Βρύση γιορτάζει στη χάρη του Αγίου Ιωάννου, κάθε χρόνο, στις 29 Αυγούστου.