Στη "φωλιά" με τα μωρά της αράχνης-Πόσα ξέρουμε γι αυτά τα αρθρόποδα;

Μας προκάλεσε την περιέργεια ενώ περπατούσαμε σε μια φρυγανώδη έκταση στο Αλάγνι. Αρχικά νομίζαμε πως ήταν σπόροι του φυτού όπου είχε φτιαχτεί ο ιστός και με τον άνεμο είχαν παρασυρθεί και καταλήξει στα δίκτυα της αράχνης. Όταν όμως σκύψαμε και ακουμπήσαμε λίγο τον ιστό, άρχισαν να κινούνται και τότε καταλάβαμε πως ήταν μωρά αράχνης.

Εκατοντάδες μικρά αραχνάκια που σύντομα θα είναι σε θέση να φτιάξουν τους δικούς τους ιστούς στα χωράφια, ακίνδυνα για τον άνθρωπο αλλά ανήκοντα στα είδη με τα οποία, συνήθως, οι περισσότεροι από εμάς θέλουμε να είμαστε «μακριά κι αγαπημένοι». Βέβαια υπάρχουν και είδη αράχνης των οποίων το τσίμπημα προκαλεί προβλήματα, (Latrodectus mactans και Loxosceles reclusa) όμως πρέπει να είναι κάποιος πολύ άτυχος για να βρεθεί στο δρόμο τους.

Πόσα πράγματα όμως ξέρουμε γενικότερα για τις αράχνες;

Σύμφωνα με τη μυθολογία, η Αράχνη ήταν δεινή υφάντρια, κόρη του βαφέα Ίδμονα, ο οποίος κατοικούσε στη Λυδία. Διδάχτηκε την τέχνη της από τη θεά Αθηνά, και ήταν μάλιστα φημισμένη για τα όμορφα υφαντά της.

Καυχήθηκε, όμως, κάποτε, ότι ύφαινε καλύτερα από τη θεά και έτσι συναγωνίστηκαν στον αργαλειό, για να αποδειχτεί του λόγου το αληθές.

Η Αράχνη έφτιαξε ένα αριστούργημα και τότε θυμωμένη η Αθηνά τη μεταμόρφωσε σε μικρό ζωύφιο που υφαίνει συνέχεια χωρίς ποτέ να τελειώνει το υφαντό του.

Καταρχήν να ξεκαθαρίσουμε πως η αράχνη δεν είναι έντομο, καθώς έχει οκτώ πόδια, δεν έχει φτερά και το σώμα της χωρίζεται σε κεφαλοθώρακα και κοιλιά.

Αναπνέει με ένα είδος αρχαίων-για τα αρθρόποδα- πνευμόνων, που λέγονται «πνεύμονες-βιβλία».

Αράχνες σήμερα υπάρχουν σε όλες τις ηπείρους, αριθμώντας περί τα 40.000 είδη στον πλανήτη, ταξινομημένα σε 109 οικογένειες, εκτός από την Ανταρκτική. Μέχρι την ενηλικίωση της μπορεί μια μικρή αράχνη να αποβάλλει από 4-12 φορές τον εξωσκελετό της για να αποκτήσει την τελική εικόνα της. Οι περισσότερες αράχνες πάντως ζούν για λίγο και ειδικά οι αρσενικές πεθαίνουν μετά το ζευγάρωμα τους.

Το δηλητήριο ορισμένων ειδών μπορεί να σκοτώσει τον άνθρωπο μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα, ενώ με τους κυνόδοντες που διαθέτει δαγκώνει ακόμη και πάνω από το παπούτσι.

Λέγεται πως το δηλητήριο της βραζιλιάνικης αράχνης Phoneutria nigriventer προκαλεί επώδυνη στύση του πέους που διαρκεί για πολλές ώρες (αυτά είναι τα κακά νέα), ενώ η υπεύθυνη τοξίνη γι’ αυτή τη δυσάρεστη κατάσταση θα μπορούσε να αποφέρει νέες θεραπείες για τη στυτική δυσλειτουργία (τα καλά νέα).

Όσο για το δηλητήριο της ταραντούλα Grammostola spatulata θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής, καθώς περιέχει ένα πεπτίδιο που μπορεί να περιορίσει τις αρρυθμίες που προκαλούνται από το άγχος.

Εξάλλου στο Πανεπιστήμιο του Queensland γίνεται μελέτη πάνω στον ιστό της αράχνης Hadronyche versuta για την ανάπτυξη φιλικών προς το περιβάλλον φυτοφαρμάκων. Οι πρωτεΐνες που υπάρχουν στο δηλητήριό της στοχεύουν απευθείας στο νευρικό σύστημα των εντόμων αλλά αφήνουν τους… ανθρώπους σώους και αβλαβείς.

Για τους περισσότερους ανθρώπους ο φόβος των αραχνών είναι πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα από ό,τι οι ίδιες οι αράχνες. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο έχουν αναπτύξει έναν απίθανο τρόπο για να «θεραπεύσουν» την αραχνοφοβία από τους ασθενείς, βάζοντάς τους να κοιτάζουν εικόνες με αντικείμενα που θυμίζουν… αράχνη. Το πείραμα είχε ποσοστό επιτυχίας 92%.

Να σημειώσουμε πως όλες οι αράχνες είναι σαρκοφάγες εκτός από ένα είδος που ανακαλύφθηκε το 2009 στην Αμερική και είναι αποκλειστικά φυτοφάγο.

Η «κόλλα» που εκκρίνουν οι αράχνες για να φτιάξουν τον ιστό τους γίνεται ισχυρότερη με την παρουσία νερού, υποδηλώνοντας ότι θα μπορούσε να αποδειχθεί ένα χρήσιμο υλικό για τη χειρουργική ή την υποβρύχια μηχανική.

Στα αξιοσημείωτα πάντως είναι και το γεγονός πως ενώ ο ιστός της αράχνης κολλάει κι ότι ακουμπήσει επάνω του παγιδεύεται η ίδια καταφέρνει να κινείται σ' αυτόν χωρίς πρόβλημα γιατί χρησιμοποιεί για το περπάτημα τα νύχια της.