Μαναρόλι ή μπίζι: Ένα ξεχασμένο κρητικό όσπριο με μεγάλη διατροφική αξία και νοστιμιά

 

Το μαναρόλι ή μπίζι είναι ο καρπός φυτού που ανήκει στην κατηγορία των λαθουριών.Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές έρευνες, τα λαθούρια είναι από τα πρώτα ψυχανθή που καλλιεργήθηκαν από τον άνθρωπο ενώ στη χώρα μας έχει καταγραφεί η παρουσία άνω των 20 διαφορετικών ειδών του γένους Lathyrus.

Παλιότερα δεν υπήρχε οικογένεια στα χωριά μας που να μην καλλιεργεί στον κήπο της μαναρόλι για να το χρησιμοποιήσει ως όσπριο καθώς είναι και γευστικό και πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά.

Δυστυχώς στην πορεία των ετών η καλλιέργεια του περιορίστηκε δραματικά και το μαναρόλι χάθηκε από την παραδοσιακή διατροφή των Κρητικών. Ήταν πιο εύκολο να αγοράσει κανείς κατεψυγμένο αρακά, ο οποίος κατέκλυσε τα ψυγεία των σούπερ μάρκετ αλλά και συσκευασμένα όσπρια εισαγωγής από τα παντοπωλεία, από το να καλλιεργήσει μαναρόλι.

Μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές και σε περιορισμένες εκτάσεις, κάποιοι μερακλήδες αγρότες, που δε λένε να ξεχάσουν όσα έμαθαν από τις οικογένειες τους, εξακολουθούν να το καλλιεργούν και να το βάζουν στο τραπέζι τους.

Τα τελευταία χρόνια ωστόσο είναι ενθαρρυντικό το γεγονός πως αναζητώντας κάποιοι τις ρίζες της παραδοσιακής μας διατροφής και νέες γεύσεις άρχισαν να αναζητούν ξανά το μαναρόλι και να το εντάσσουν στην καθημερινότητα τους.

Έτσι αγρότες, σαν τον Κώστα Σιδεράκη, που διατηρεί εκτάσεις στην περιοχή της Φοινικιάς στο Ηράκλειο, μπήκαν στη διαδικασία να καλλιεργήσουν μαναρόλι το οποίο διαθέτουν σε «ψαγμένα» καταστήματα της Κρήτης και σε εστιατόρια που δεν ακολουθούν την πεπατημένη στα μενού τους.

Όπως μας είπε ο κ. Σιδεράκης, το μαναρόλι μοιάζει λίγο με τον αρακά και την παπούλα αλλά το σχήμα του, αν το παρατηρήσει κανείς προσεκτικά, παραπέμπει σε μίνι μανάρι, όπως λέμε στην Κρήτη το μικρό τσεκούρι που χρησιμοποιούν οι αγρότες στις δουλειές τους. Γι αυτό και λόγω του σχήματος του ονομάστηκε μαναρόλι, αν και πολλοί το αποκαλούν μπίζι.

Το μαναρόλι μαγειρεύεται όπως όλα τα όσπρια, δηλαδή κοκκινιστό ή ντερμπιέ με λεμόνι όμως μπορεί να γίνει και εξαιρετική φάβα.

Γενικά αν υπάρχει φαντασία μπορεί να μαγειρευτεί και με λαχανικά όπως το σπανάκι ή τα πράσα.Είναι πολύ νόστιμο και γεμάτο ασβέστιο και πρωτεΐνες γι αυτό και επιλέγεται από εκείνους που έχουν βγάλει το κρέας και τα υποπροϊόντα του από τη ζωή τους.