Πολύ κοντά στον οικισμό Βαλής στη Μεσαρά και πάνω σε ένα
μικρό ύψωμα είναι κτισμένο το εγκαταλελειμμένο σήμερα μετόχι Ξερόκαμπος.
Τα ερείπια των σπιτιών του ξεπροβάλλουν πάνω στη στροφή λες
και καλούν τους διερχόμενους να τους κάνουν λίγη παρέα για να σπάσουν τη μοναξιά
στην οποία έχουν βυθιστεί εδώ και κάμποσες δεκαετίες.
Γιατί ο Ξερόκαμπος κάποτε έσφυζε από ζωή... άνθρωποι πήγαιναν
κι έρχονταν, θέριζαν τα σπαρτά τους στα γειτονικά χωράφια, τρυγούσαν τα αμπέλια
τους και ζούσαν με πολύ δουλειά και καθόλου ανέσεις.
Στην πραγματικότητα ο Ξερόκαμπος φτιάχτηκε από ανθρώπους που
κατάγονταν από άλλα χωριά και είτε μετακινούνταν εκεί τις εποχές του
χρόνου που είχαν αγροτικές δουλειές στις κοντινές ιδιοκτησίες τους είτε είχαν
μετακομίσει μόνιμα για να αποφεύγουν τις μετακινήσεις.
Όμως όταν τα παιδιά τους άρχισαν να μεγαλώνουν και να θέλουν
σχολεία η ζωή τους έγινε δύσκολη. Στον Ξερόκαμπο δεν είχαν τίποτα, ούτε
σχολείο, ούτε ένα καφενείο να περάσουν την ώρα τους, ούτε ένα μαγαζάκι για να
ψωνίσουν πράγματα που χρειάζονταν.
Έτσι πριν από περίπου
60 χρόνια ο ένας μετά τον άλλο άρχισαν να εγκαταλείπουν τον Ξερόκαμπο
βυθίζοντας το μετόχι στην ερημιά και τη σιωπή. Αυτή ήταν εξάλλου η μοίρα πολλών
μικρών χωριών και μετοχιών στην Κρήτη που σήμερα υπάρχουν ως φαντάσματα με τα
κουφάρια των σπιτιών τους να είναι οι μόνοι μάρτυρες της αλλοτινής ζωής τους.
Σήμερα στον Ξερόκαμπο πηγαίνουν μόνο λίγοι αγρότες που διατηρούν εκεί κοντά τις περιουσίες τους, που κι αυτές άλλαξαν κι έγιναν ελαιοκαλλιέργειες.
Οι στέγες των σπιτιών έχουν πέσει όπως και οι περισσότεροι τοίχοι τους. Στο εσωτερικό τους φύτρωσαν συκιές. Μόνο η καμάρα μιας κατοικίας στην είσοδο του μετοχιού κρατιέται όρθια για να δείξει πως υπήρξε όμορφος ο Ξερόκαμπος και με αρχιτεκτονική άποψη, σύμφωνη με το πνεύμα της εποχής του.
Τα σπίτια του ήταν σχετικά άνετα, με τζάκια και ενσωματωμένα στους τοίχους ντουλάπια, τα έπιπλα τότε ήταν αβάστακτη πολυτέλεια. Είχαν κτιστεί το ένα κοντά στο άλλο, όπως τα περισσότερα σπίτια των χωριών της Κρήτης κι ας υπήρχε γύρω τους χώρος να απλωθούν.