Οι οθωμανικές κρήνες στο Χόνδρο της Βιάννου και στο συνοικισμό Περβόλα

 

Στον οικισμό του Χόνδρου Βιάννου και στον κοντινό συνοικισμό του την Περβόλα διασώζονται από την περίοδο της Τουρκοκρατίας δυο κρήνες με ωραία χαρακτηριστικά.

Η κρήνη στην Περβόλα βρίσκεται στον περίβολο του ναού του Μιχαήλ Αρχαγγέλου και της Αγίας Αικατερίνης στη θέση του οποίου λειτουργούσε ως τα τέλη του 19^ου αιώνα τζαμί.Το 1934 το τζαμί κατεδαφίστηκε όμως διατηρήθηκε η κρήνη που υπήρχε έξω απ' αυτό .

Η εν λόγω κρήνη στις μέρες μας έχει ανακαινισθεί για να διατηρηθεί και να μην καταρρεύσει.Το νερό έφθανε ως αυτήν με ειδικό αυλάκι-αγωγό από τη μάνα-πηγή που βρίσκεται περίπου 500 μέτρα βορειότερα.

Η παρουσία κρήνης έξω από θρησκευτικούς χώρους των μουσουλμάνων, όπως γνωρίζουμε, ήταν κεφαλαιώδους σημασίας αφού πριν εισέλθουν στο τέμενος τους έπλεναν πόδια και χέρια για να είναι καθαροί.

Η δεύτερη κρήνη βρίσκεται μέσα στον οικισμό του Χόνδρου και οι ντόπιοι την ονομάζουν κουτούτο.

Λένε μάλιστα πως ήταν εκεί από την περίοδο της Ενετοκρατίας αν και η αείμνηστη αρχαιολόγος Χρυσούλα Τζομπανάκη προσδιορίζει την κτήση της στο τελευταίο τέταρτο του 19^ου αιώνα. Ενδεχομένως βέβαια να προϋπήρχε στη θέση αυτή βενετσιάνικη κρήνη που καταστράφηκε και στη θέση της έφτιαξαν κατά την Τουρκοκρατία μια νέα.

Ο Ιταλός αρχαιολόγος G. Gerola, κατά το πέρασμα του από το Χόνδρο, στις αρχές του 20^ου αιώνα, είχε φωτογραφήσει την κρήνη και τα ερείπια ενός αρχοντικού δίπλα του. Μάλιστα ακόμα και σήμερα μπορεί να διακρίνει κανείς απομεινάρια από τα σκαλοπάτια που υπήρχαν και οδηγούσαν πάνω από την κρήνη σε υπερυψωμένο σπίτι.

Το κουτούτο του Χόνδρου είναι φτιαγμένο με πολύ προσοχή , από τοπική πέτρα και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα λιτής κατασκευής του είδους.

Η Χρυσούλα Τζομπανάκη αναφέρει πως η βρύση της κρήνης έχει τοποθετηθεί μέσα στην τυπική για ανάλογα κτίσματα κόγχη η οποία έχει διαμορφωθεί από λαξευμένους αψιδόλιθους με έντονα τονισμένο τον αψιδόλιθο του «κλειδιού» του τόξου.

Και οι δύο κρήνες φέρουν δυσανάγνωστες επιγραφές στην αραβική γλώσσα.

(Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από την έκδοση "Ο Χόνδος Βιάννου στα μονοπάτια της ιστορίας", του Συλλόγου Απανταχού Χονδριγιανών "Το Κεφάλι", του συγγραφέα Αντώνη Εμμ. Στιβακτάκη)

Η Κρήνη εντός του Χόνδρου

Η Κρήνη στην Περβόλα