Η ερειπωμένη μονή του Αγίου Αντωνίου στους Πέρα Γαλήνους κοντά στις Σίσες

 

Στους Πέρα Γαλήνους, κοντά στις Σίσες Μυλοποτάμου, βρίσκεται η ερειπωμένη μονή του Αγίου Αντωνίου από την οποία σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό.

Είναι κτισμένη πολύ κοντά στη θάλασσα, πράγμα που ενισχύει την παράδοση ως προς την καταστροφή της από πειρατές.

Η ονομασία Γαλήνοι είναι γνωστή από την Ενετοκρατία. Η πρώτη αναφορά της οφείλεται στον P. Belon που είχε γράψει πως επιβιβάστηκε σε ένα πλοίο που ταξίδευε από το Ρέθυμνο στο Χάνδακα όταν άρχισαν να τον καταδιώκουν πειρατές το 1548.

Αποβιβάστηκε τότε σε μια περιοχή κοντά στους Γαλήνους την οποία ανέφερε ως Cigalinus. Εικάζεται πως άκουσε από κάποιον ντόπιο να μιλά για τσι Γαλήνους και θεώρησε πως ήταν μία λέξη.

Το προσωνύμιο Γαλήνοι πιστεύεται πάντως πως οφείλεται στην ονομασία της Παναγίας Γαληνούσας  ή Γαληνής.

Το καθολικό του μοναστηριού βρίσκεται σε απόσταση 250 μέτρων από την ακτή. Είναι μια ευρύχωρη, μονόχωρη, βασιλική με δυο σφενδόνια, δίπλα στην οποία βλέπουμε σωρούς από πέτρες και τμήματα τοίχων που κάποτε ήταν τα κελιά της αλλά και βοηθητικοί χώροι του μοναστηριού. 

Το εσωτερικό του ναού είναι ιδιαίτερα λιτό, με ένα τέμπλο φτιαγμένο από φθηνό ξύλο και πολλές μικρές εικόνες να στολίζουν τους τοίχους και την κόγχη του Ιερού.

Η ερήμωση

Σε ότι αφορά την ερήμωση της η παράδοση θέλει να οφείλεται σε εχθρικές επιδομές χωρίς να είναι ξεκάθαρο αν αυτές ήταν πειρατικές ή οθωμανικές.

Έτσι κάποιοι μιλούν για ερήμωση της κατά την οθωμανική επίθεση κατά της Κρήτης, από το 1645-1669. Έτσι ερμηνεύουν και την  κτητορική επιγραφή που υπάρχει στην κεντρική πύλη της μονής του Αγίου Παντελεήμονα στο Φόδελε θεωρώντας το 1677, που αναφέρει, ως έτος ολοκλήρωσης των οικοδομικών εργασιών στους χώρους της από μοναχούς που εγκατέλειψαν τον Άγιο Αντώνιο.

Λέγεται πως οι μοναχοί Μακάριος, Ιερεμίας και Κοσμάς μετά την καταστροφή του Αγίου Αντωνίου από τους Οθωμανούς πήραν ότι πολύτιμο είχαν από τους Πέρα Γαλήνους και πήγαν στο Φόδελε όπου ίδρυσαν τη μονή του Αγίου Παντελεήμονα. (Διαβάστε εδώ).

Άλλοι θεωρούν πως οι μοναχοί του Αγίου Αντωνίου έφυγαν στα μέσα του 16^ου αιώνα από το μοναστήρι τους, εποχή έξαρσης των πειρατικών επιδρομών, τις οποίες δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν.

Μετά τη ερήμωση της μονής στους Γαλήνους εκποιήθηκε από το ταμείο Εφέδρων του Ρεθύμνου η περιουσία της. Σήμερα βιώνει την απόλυτη μοναξιά στην περιοχή των Πέρα Γαλήνων, ένα τόπο που έχει μετατραπεί σε βοσκοτόπι, με δύσκολη πρόσβαση από την ΕΟ και μοναδική ζωή αυτή την κατσικιών που βόσκουν ανάμεσα στα ερείπια της.

(Αντλήθηκαν πληροφορίες από την έκδοση "Το Μαλεβίζι από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα", ΟΡ.Α.ΜΑ 1998)