Οι μινωικές αρχαιότητες στο Κεφάλι του Χόνδρου Βιάννου

 

Η περιοχή του Χόνδρου της Βιάννου έχει να επιδείξει μια πλούσια ιστορία κι ένα ακόμα πιο πλούσιο παρελθόν, ακριβή εικόνα του οποίου ακόμα δυστυχώς δεν έχουμε διαμορφώσει καθώς απομένουν αρκετά σημεία όπου δεν έχουν γίνει ανασκαφές αλλά είναι βέβαια εκεί η ύπαρξη αρχαιοτήτων.

Ανασκαφές μέχρι τώρα έχουν γίνει σε διάφορες τοποθεσίες στον οικισμό του Χόνδρου, κυρίως στα δυτικά και νοτιοδυτικά του, αποκαλύπτοντας μινωικές αρχαιότητες διαφόρων φάσεων, από την Πρωτομινωική (2600-2400 π. Χ) έως και την Υπομινωική (1150-1000).

Αυτό μαρτυρά την αδιάλειπτη κατοίκηση του λεκανοπεδίου αλλά και της ορεινής και ημιορεινής ζώνης του χωριού.Τα σημαντικότερα ευρήματα συγκεντρώνει η θέση Κεφάλι, η οποία χωρίζεται στο μεσαίο, το ανατολικό και το δυτικό Κεφάλι.

Στο μεσαίο, που λειτουργεί ως διάσελο, ο έφορος Αρχαιοτήτων Νικόλαος Πλάτωνας ανέσκαψε μεταξύ 1956-59, εκτεταμένο κτιριακό συγκρότημα της ΥΜ ΙΙΙ περιόδου όπου εντόπισε πάνω από 50 δωμάτια. Ήταν ένα ενιαίο οικιστικό συγκρότημα με κατοικίες ενός ορόφου και δωμάτια διαφόρων μεγεθών. Κάποια εξ αυτών ήταν πλακόστρωτα όπως πλακόστρωτες ήταν και οι εσωτερικές αυλές τους, με εστίες για μαγείρεμα σε αυτούς τους εξωτερικούς χώρους.

Ο εν λόγω οικισμός φαίνεται να καταστράφηκε βίαια από φωτιά,ίχνη της οποίας βρήκαν οι αρχαιολόγοι, κατά την ΥΜ ΙΙΒ περίοδο. Μάλιστα είχε προηγηθεί αφαίρεση αντικειμένων από το χώρο . Πολλά ήταν τα αγγεία που βρέθηκαν στο σημείο, μεταξύ αυτών χύτρες, αμφορείς, υδρίες, προχοϊδια με φυτική διακόσμηση κ.α.

Στο συγκρότημα αυτό υπήρχε και ιερό όπου βρέθηκαν τμήματα κωνικών ρυτών, σωληνωτό σκεύος  σχετιζόμενο με τη συντήρηση ιερών όφεων, τεμάχια από τράπεζες προσφορών και πολλά άλλα.

Στο ανατολικό Κεφάλι, πάνω στο ύψωμα, εντοπίστηκαν λείψανα τοίχων οικοδομικού συγκροτήματος με δυο εισόδους. Δυστυχώς η περιοχή είχε καλλιεργηθεί κι είχαν αφαιρεθεί πολλές πέτρες πράγμα που έκανε δύσκολη την εξαγωγή ακριβούς συμπεράσματος ως προς το σχέδιο του οικοδομήματος.

Στο δυτικό Κεφάλι  ή Λαζανά, βρέθηκε ένα ακόμα οικοδομικό συγκρότημα καλής κατασκευής με μεγάλους πελεκημένους λίθους που χρονολογείται γύρω στο 1600 π. Χ. Εκτιμάται πως ήταν μια μεγάλη αγρέπαυλη που επίσης καταστράφηκε, ενδεχομένως από σεισμούς. Ακολούθησε αφαίρεση όλων των αντικειμένων αξίας από το σημείο.

(Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από την έκδοση "Ο Χόνδρος Βιάννου στα μονοπάτια της ιστορίας" του Αντώνη Εμμ. Στιβακτάκη, Σύλλογος Απανταχού Χονδριγιανών "Το Κεφάλι")

Ο χώρος από ψηλά