Αμουργέλλες: Περιήγηση στον οικισμό του σήμερα αλλά και στο παρελθόν του

 

Οι Αμουργέλλες ή Αμουργέλες, όπως γράφεται κατά βάσην σήμερα, είναι οικισμός του Δήμου Μινώα Πεδιάδος στην πρώην επαρχία Μονοφατσίου.

Το χωριό έχει κτιστεί σε υψόμετρο 440 μέτρων στις δυτικές υπόρειες του υψώματος Αμυγδαλοκεφάλα και κατοικείται κυρίως από τους απογόνους προσφύγων που ήλθαν στην περιοχή μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Πριν την έλευση των προσφύγων κατοικούνταν από μουσουλμάνους ενώ πριν απ' αυτούς γνώρισε ανάπτυξη με τους Ενετούς. Την αρχαιότερη μνεία στον οικισμό, σύμφωνα με το Στέργιο Σπανάκη, τη συναντάμε σε έγγραφο του 1370 ως φέουδο του Andrea Cornario.

Την ενετική παρουσία στις Αμουργέλλες επιβεβαιώνει η ύπαρξη ναών εκείνης της περιόδου, όπως ο τοιχογραφημένος μονόχωρος ναός του Αγίου Γεωργίου κοντά στο φράγμα (ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ) , ο ναός του Αγίου Μάρκου που καταστράφηκε και στα θεμέλια του ανεγέρθηκε νέος, ο ναός της Αγίας Παρασκευής, από την οποία διασώθηκε μόνο ένας τοίχος, αλλά και ο ερειπωμένος ναός της Παναγίας στο νεκροταφείο του οικισμού (Για τους ναούς των Αμουργελλών που ερειπώθηκαν ή κτίστηκαν ξανά ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ).

Λίγο έξω από τον οικισμό πάνω σε μικρό ύψωμα βλέπουμε τα ερείπια του οικισμού Καμάρες, του οποίου τις ρίζες χάνουμε πίσω στη βυζαντινή περίοδο. Ερείπια κτισμάτων αλλά και ενός ναού που ήταν αφιερωμένος στους Ταξιάρχες βρίσκονται διάσπαρτα πάνω στο λοφίσκο (ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ).

Ένα από τα πιο όμορφα σημεία που μπορεί κανείς σήμερα να επισκεφθεί στις Αμουργέλλες και να περπατήσει περιμετρικά του είναι το φράγμα που δημιουργήθηκε στην περιοχή την περίοδο 2001-2005. Πηγή ζωής για τους κατοίκους συγκεντρώνει σήμερα πολλά διαφορετικά είδη πανίδας και χλωρίδας (ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ). Έχει γίνει αιτία παραμονής νέων ανθρώπων στον τόπο καθώς αύξησε την παραγωγικότητα της γης τους.

Αγροτική περιοχή οι Αμουργέλλες, όπως και τα όμορα χωριά, ξεχώριζαν κατά το παρελθόν για τις μεγάλες ποσότητες σταφίδας που παρήγαγαν, καλλιέργεια που δυστυχώς σήμερα έχει υποχωρήσει έναντι της ελιάς. Βλέπετε οι πρόσφυγες που ήλθαν στον τόπο αυτό έφεραν μαζί τους όχι μόνο τις μνήμες από τις χαμένες πατρίδες τους αλλά και τις καλλιεργητικές τεχνικές τους που τους έκαναν να ξεχωρίζουν ως αμπελοκαλλιεργητές.

Για την ιστορία ν' αναφέρουμε πως οι πρώτοι κάτοικοι μετά την αποχώρηση των Οθωμανών από την περιοχή προέρχονταν από την Αξό της Καπαδοκίας, τα Αλάτσατα, τα Βουρλά, το Σεβντίκιον και την Ερυθραία της Μικράς Ασίας. Επίσης εκεί μετακινήθηκαν, ρίζωσαν κι έκαναν τόπο τους τις Αμουργέλλες οι οικογένειες των Κλάδων, των Μαρήδων και των Αλεξάκηδων από την Κράνα  Μυλοποτάμου.

Άγιος Νικόλαος είναι νεώτερος ναός και λειτουργεί ως ενοριακός 

Ο Άγιος Γεώργιος κοντά στο φράγμα 

Ο τοίχος που σώζεται στην Αγία Παρασκευή

Η Παναγία στο νεκροταφείο

Ο Άγιος Μάρκος

Οι Καμάρες

Σε παλιότερο ημερολόγιο που τύπωσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αμουργελλών αποτυπώθηκαν φωτογραφίες απ όλες τις οικογένειες προσφύγων που μετακινήθηκαν και έζησαν εκεί

Αυτό λέγεται πως ήταν το σπίτι του Αγά