Ο Επιτάφιος της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο- Η διαφορά του από εκείνον της Μ. Εβδομάδας

 

Η γιορτή του Δεκαπενταύγουστου λέγεται και Πάσχα ή Λαμπρή του καλοκαιριού, κι όχι άδικα.

Μια μέρα πριν σε πολλές περιοχές της Κρήτης στολίζουν τον Επιτάφιο της Παναγίας και κάνουν την περιφορά του. Όπως επισημαίνει ο Νίκος Ψιλάκης στο βιβλίο του "Λαϊκές Τελετουργίες στην Κρήτη-Έθιμα στον κύκλο του χρόνου", το κλίμα στον Επιτάφιο του Αυγούστου δεν είναι τόσο βαρύ όσο είναι τη Μεγάλη Παρασκευή καθώς υπάρχει μια ουσιώδης διαφορά: Τη Μεγάλη Βδομάδα ο λαός μας θρηνεί όχι μόνο το Χριστό αλλά και το παιδί, το νέο άνδρα που οδηγήθηκε στο σταυρό και τον τάφο ενώ το Δεκαπενταύγουστο τη μάνα, την Παναγία, ενθυμούμενος την εκ της γης μετάσταση της Θεοτόκου.

Μια ακόμα διαφορά είναι πως το έθιμο του Επιταφίου της Παναγίας δεν είναι τόσο ριζωμένο στις ψυχές των ανθρώπων και γι' αυτό υπάρχουν περιοχές όπου δεν στολίζουν καν εκείνη την ημέρα.

Αν θελήσουμε πάντως να αναζητήσουμε τις ρίζες του εθίμου θα πρέπει να πάμε πολύ πίσω κι αυτό μαρτυρά ο Εγκωμιαστικός Κανόνας για τη μετάσταση της Παρθένου,  ο οποίος γράφτηκε από το μακαριστό Ιάκωβο Ιερομόναχο και «ετελειώθει παρ’ εμού του αμαθούς και ελαχίστου Ιωάσαφ ιερομόναχου, υπάρχοντος καμού Κρητός, εκ της επαρχίας του Αγίου Κνωσσού γεννηθέντος εις χορίον Γονιαίς, ανατραφέντος, δε εις χορίον Απάνο Αρχάνες τη ιε’ Ιουνίου 1822».

Το συγκεκριμένο χειρόγραφο εντοπίστηκε στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων απ΄όπου η ενορία Αρχανών πήρε φωτοτυπημένο αντίγραφο, το μετέγραψε και το χρησιμοποιεί πλέον για τα εγκώμια του Επιταφίου της Παναγίας.

(Οι φωτογραφίες προέρχονται από την Ενορία Κάτω Βάθειας όπου ο στολισμός Επιταφίου στη γιορτή της Παναγίας αποτελεί σημαντικό κομμάτι του εορτασμού του σπουδαίου γεγονότος της Κοίμησης της Παρθένου)