Ταξίδι πίσω στο χρόνο μέσα από την έκθεση «Φιλό-ξενη Αρχαιολογία» στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιοδική φωτογραφική έκθεση «Φιλό-ξενη Αρχαιολογία» που πραγματοποιείται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου και στον υπόγειο χώρο του με είσοδο επί της οδού Δουκός Μποφώρ.

Η έκθεση ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2021 και θα διαρκέσει έως τον Ιανουάριο του 2022, αναδεικνύοντας το πολυσχιδές έργο των Ξένων Αρχαιολογικών Σχολών από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.

Μάλιστα το ενδιαφέρον της συγκεκριμένης έκθεσης έχουν ενισχύσει και οι ξεναγήσεις που οργανώθηκαν από αρχαιολόγους του Μουσείου, με την τελευταία να προγραμματίζεται την Τετάρτη 29/09 στις 18.30, με την Προϊσταμένη του Αρχαιολογικού Μουσείου Στέλλα Μανδαλάκη.

Εμείς βρεθήκαμε χθες στην έκθεση, στην προτελευταία ξενάγηση, και ταξιδέψαμε με τη βοήθεια της καλής αρχαιολόγου Κατερίνας Αθανασάκη, πίσω στο χρόνο, σε εποχές γοητευτικές, γεμάτες ανακαλύψεις, αλλά και δύσκολα εγχειρήματα.

Οι ξένοι αρχαιολόγοι που βρέθηκαν στην Κρήτη τα πρώτα χρόνια των ανασκαφών βρήκαν πρόσφορο και παρθένο έδαφος στο έργο τους, το ίδιο όμως κι εκείνοι που είχαν ως κίνητρο το να βρουν και να φυγαδεύσουν εκτός Κρήτης αρχαιολογικούς θησαυρούς. Η απουσία προστασίας από την Πολιτεία αλλά και η άγνοια των κατοίκων των περιοχών αρχαιολογικού ενδιαφέροντος για τη σημασία και ιστορική αξία των αρχαίων αντικειμένων συνέβαλλαν σε αυτό.

Στις έξι ενότητες της περιοδικής έκθεσης μπορεί ο επισκέπτης να γνωρίσει όλη την πορεία των ξένων σχολών, όχι μόνο στην Κρήτη αλλά σε όλη τη χώρα, να δει πλούσιο φωτογραφικό υλικό, να καταλάβει το δέσιμο που αναπτύχθηκε ανάμεσα στο ντόπιο στοιχείο και τους ανασκαφείς, να διαπιστώσει τον ενθουσιασμό και ταυτόχρονα την αγωνία κατά την ανεύρεση αρχαιολογικών θησαυρών.

Η είσοδος στην έκθεση γίνεται με ένα έκθεμα που παίζει συμβολικό ρόλο. Πρόκειται για μια λίθινη επιγραφή προερχόμενη από τη Μεγάλη Επιγραφή της Γόρτυνας, την εκτενέστερη και σημαντικότερη κρητική επιγραφή με νομικό περιεχόμενο. Το κείμενο της είναι στη δωρική διάλεκτο και η φορά της γραφής βουστροφηδόν.

Ο συγκεκριμένος ενεπίγραφος λίθος βρέθηκε εντοιχισμένος σε σπίτι στους Αγίους Δέκα και παραδόθηκε στο Μουσείο από το Μανώλη Ηλιάκη, μετέπειτα στενό συνεργάτη της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής. Ήταν από τις πρώτες επιγραφές που έφθασαν στο πρώτο μουσείο του Ηρακλείου. Το ενδιαφέρον είναι πως η επιγραφή εντοπίστηκε σε 3 φάσεις. Το πρώτο τμήμα, το 1858, το οποίο οδηγήθηκε στο Λούβρο, το δεύτερο το 1879 μεταφέρθηκε στο Ηράκλειο στο χώρο του μουσείου που λειτουργούσε τότε στο κτίριο των δικαστηρίων ενώ το τρίτο τμήμα βρέθηκε το 1884 και παρέμεινε στη Γόρτυνα.

Ειδικά στο κομμάτι της έκθεσης που αφορά στην Κρήτη, μια συλλογή φωτογραφιών μας μεταφέρει σε πεδία ανασκαφών των προηγούμενων αιώνων αλλά και στον πρώτο χώρο που φιλοξένησε τα ευρήματα τους στο Ηράκλειο, στο σημερινό δικαστικό μέγαρο της πόλης. Σε ξεχωριστή αίθουσα της έκθεσης φιλοξενείται η δραστηριότητα των Σχολών που έδρασαν στο νησί μας μαζί με σπάνια έγγραφα σχετιζόμενα με τη δραστηριότητα αυτή.

Ο θεσμός των Ξένων Αρχαιολογικών Σχολών και Ινστιτούτων στην Ελλάδα μετρά περισσότερο από ενάμιση αιώνα ζωής και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της αρχαιολογικής και ιστορικής έρευνας.

Στην Κρήτη, καθοριστική υπήρξε η συμβολή των ξένων αρχαιολόγων στην ανάδειξη των αρχαιοτήτων μας ήδη από τον 19ο αιώνα και ιδιαίτερα από τις αρχές του 20ου, μέσα από τις πρώτες μεγάλες ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν υπό την εποπτεία της νεοσύστατης τότε Κρητικής Πολιτείας (1898-1913).

Να σημειώσουμε πως η έκθεση «Φιλό-ξενη Αρχαιολογία» συνδυάζεται με τον εορτασμό της επετείου των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821.

Μπορείτε να δείτε εδώ τη Δωδεκάδελτο της Γόρτυνας το αρχαιότερο νομοθετικό κείμενο της Ευρώπης

(Οι παραπάνω φωτογραφίες και τα δικαιώματα τους ανήκουν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου)