Ο ναός του Αγίου Νικήτα του Τσαμάντη στα ορεινά του Καβουσίου

 

Στην καταπράσινη και όμορφη ρεματιά της Μυλωνιάς, σε υψόμετρο 820 μέτρων, και ανατολικά του μικρού οικισμού-μετοχιού Τσαμάντης, είναι κτισμένος ο ναός του Αγίου µεγαλοµάρτυρα Νικήτα, του Τσαμάντη, όπως τον αποκαλούν οι ντόπιοι.

Συκιές, που μετρούν πολλές δεκαετίες ζωής, κυπαρίσσια, καρυδιές και πεύκα στολίζουν τον τόπο, πέριξ του ναού,  την ώρα που οι πτήσεις των γερακιών στο γαλάζιο ουρανό είναι συνεχείς. Οι πηγές νερού άφθονες σε τούτα τα μέρη και τα απομεινάρια της ανθρώπινης προσπάθειας να δαμάσει τη γη σε αυτό το υψόμετρο πάμπολλα.

Ο ναός του Αγίου Νικήτα είναι µονόχωρος και καµαροσκεπής κτισµένος το τελευταίο µισό του 19ου αιώνα, κι έχει υποστεί επεµβάσεις συντήρησης στην πορεία των ετών, όπως η επιστέγαση µε κεραµίδια βυζαντινού τύπου.

Οι φορητές εικόνες και το απλό ξύλινο τέµπλο που βλέπουμε στο εσωτερικό του είναι χαρακτηριστικά δείγματα λαϊκών δηµιουργών της εποχής.

Στην πίσω πλευρά του ο τάφος μιας γυναίκας, της Αγγελικής Τσουράκη, που τις τελευταίες στιγμές της ζωής της τις πέρασε εκεί ψηλά και τάφηκε επιτόπου, όταν άφησε την τελευταία της πνοή το 1943. Εξάλλου οι μετακινήσεις από τα ορεινά προς στα χωριά του κάμπου εκείνη την εποχή ήταν δύσκολες, πόσο μάλλον όταν επρόκειτο να μεταφερθεί μια νεκρή.

Κατά το παρελθόν οι Καβουσανοί που διατηρούσαν περιουσίες στην περιοχή αυτή οργάνωναν μεγάλο πανηγύρι στη χάρη του Αγίου Νικήτα, στις 15 Σεπτεμβρίου. Όλοι σχεδόν ήταν εκείνες τις ημέρες στα μετόχια του Τσαμάντη, για τον τρύγο κι άλλες αγροτικές εργασίες, κι έτσι από τη μια είχαν την ευκαιρία να ξεκουραστούν την ημέρα της γιορτής κι από την άλλη να βρεθούν όλοι μαζί, να κουβεντιάσουν, να ανταλλάξουν νέα και φυσικά να διασκεδάσουν.

Γενικότερα στο Καβούσι η μετακόμιση και η  παραµονή των κατοίκων στα µετόχια και τις αγροικίες, που διατηρούσαν στους μικρούς οικισµούς του ορεινού όγκου της Θρυπτής, και η ασχολία τους κατά τους θερινούς µήνες µε αγροτικές ασχολίες της περιόδου, όπως η καλλιέργεια κηπευτικών, ο τρυγητός, το πάτηµα των σταφυλιών και το καζάνεµα των στεµφύλων, σηµατοδοτούσε και τα τοπικά πανηγύρια.

Οι γιορτές του Τιµίου Προδρόµου (αποτοµή της Τιµίας Κεφαλής του), του Αγίου Ιωάννου του «Ριγολόγου», αλλά και του Γενεσίου της Παναγίας, όπως και της Αγίας Άννας, του Τιµίου Σταυρού, του Αγίου Νικήτα και του Αγίου ∆ηµητρίου, ήταν σηµαντικές για την καθηµερινή ζωή των ιδιοκτητών των μετοχιών της Θρυπτής.

Ήταν μια πρώτης τάξεως  ευκαιρία να δοξολογήσουν τον Θεό, να τιµήσουν τους Αγίους, να αναπαυθούν από την κοπιώδη εργασία τους, να επικοινωνήσουν αληθινά µεταξύ τους και να ευθυµήσουν µε αυτοσχέδια και αυθόρµητα γλέντια.

Μεγάλο πανηγύρι οργανώνεται και σήμερα στο ναό του Αγίου Νικήτα, ο οποίος ανήκει στην Ενορία Καβουσίου και γιορτάζει στις 15 Σεπτεμβρίου.

Ο Σταυρός πάνω στο τέμπλο μοιάζει να προέρχεται από παλαιότερο τέμπλο που είτε υπήρχε στο ναό είτε μεταφέρθηκε από άλλη εκκλησία