Βαθιάδες: Η καταπράσινη ρεματιά στη Νέα Πραισό με την Ιερή Πηγή και το αρχαιολογικό ενδιαφέρον

 

Οι Βαθιάδες είναι μια καταπράσινη και όμορφη ρεματιά κοντά στον οικισμό της Νέας Πραισού αλλά και κοντά στο σπουδαίο αρχαιολογικό χώρο που υπάρχει στην περιοχή.

Κατάφυτη από πλατάνια, αγριελιές, κυπαρίσσια και κάθε είδους βλάστηση οι Βαθιάδες δεν παρουσιάζουν μόνο φυσικό κάλλος αλλά και αρχαιολογικό ενδιαφέρον.

Όπως μας είπε ο πρόεδρος της κοινότητας Πραισού, Νίκος Κοκκινάκης, μέσα στη στέρνα, που βλέπουμε στους Βαθιάδες, είχε βρεθεί και παραδόθηκε στο αρχαιολογικό μουσείο, ένας κίονας με δύο κεφάλια αλόγων εκπληκτικής τέχνης. Επάνω του ο κίονας έφερε, επιπλέον, ρόδακες και ελληνικά γράμματα.

Το εύρημα αυτό έγινε αιτία ώστε να προχωρήσει ανασκαφή στο συγκεκριμένο σημείο κατά την οποία εντοπίστηκαν, μια κεραμική σωλήνα με κεφάλι λιονταριού αλλά και μια δεύτερη με κεφάλι γρύπα καθώς και μια πέτρα που επίσης έφερε επάνω της κεφάλι λιονταριού.

Αγγεία σε πολύ καλή κατάσταση, καθώς και κάποια άλλα που με τα χρόνια και τις εναποθέσεις αλάτων είχαν κολλήσει μεταξύ τους δημιουργώντας μια συμπαγή μάζα, συγκαταλέγονται μεταξύ των ευρημάτων, που ακόμα επίσημα δεν έχουν παρουσιαστεί.

Στο σημείο αυτό εντοπίστηκαν και μικρά αντικείμενα, σαν βόλια, με τρεις διαφορετικές στρώσεις υλικού, ενδεχομένως απομεινάρια κάποια πολιορκίας από τις πολλές που γνώρισε η περιοχή.

Στους Βαθιάδες, όπως μαρτυρά και η οργιώδης βλάστηση, το νερό περισσεύει. Και πράγματι εκεί υπάρχει πηγή νερού, μέρος του οποίου καταλήγει σε μια πολύ παλιά στέρνα. Ίσως για τους αρχαίους κατοίκους του τόπου να μην ήταν μια απλή πηγή αλλά μια ιερή πηγή, γι’ αυτό και υπήρχαν γύρω της τόσα ευρήματα.

Κατά το παρελθόν εκεί οι ντόπιοι έβλεπαν και μεγάλους πληθυσμούς της πεταλούδας panaxia quadripunctaria (euplagia quadripunctaria, η περίφημη πεταλούδα της Ρόδου) που σήμερα σχεδόν έχει εξαφανισθεί λόγω των καλλιεργειών.

Όπως είχε επισημάνει σε τοπωνυμικό συνέδριο ο Ερρίκος Σκουλούδης, το τοπωνύμιο Βαθιάδες απαντάται σε διάφορες περιοχές της Κρήτης και σχετίζεται  με βαθύπεδο.

Ωστόσο ο ίδιος, έχοντας ερευνήσει και μελετήσει όσο κανένας άλλος το παρελθόν της περιοχής, δεν μπορεί να μην θεωρήσει πιθανή τη συσχέτιση του ονόματος Βαθειάδες με το τοπωνύμιο «Βάτια» που αναφέρεται στην από το 1586 διαθήκη του Βαβελιανού Πέτρου Σαλαμών.

Εύλογα αναρωτιέται ο κ. Σκουλούδης μήπως η πραγματική ονομασία δεν ήταν Βαθιάδες αλλά Βάτια και μετά  έγιναν Βατιάδες, δηλαδή τόπος γεμάτος με βάτια (βάτους). Τα βάτια έγιναν Βατιάδες κατά το σκίνα- σκινιάδες.

Ο ίδιος πιστεύει πως ο αναστηλωμένος  ναός της Αγίας Μαρίνας, που υπάρχει λίγο πιο κάτω, ήταν  ο ναός του Ευαγγελισμού στα Μαύρα Αμπέλια που αναφέρεται στην ίδια διαθήκη, δηλαδή ο ναός της Αγίας Μαρίας που τα χρόνια της τουρκοκρατίας χάθηκε η ακριβής ονομασία της τιμώμενης και έφθασε σήμερα ως παραφθορά να αναγνωρίζεται ως ναός της Αγίας Μαρίνας.

Η ιστορία με το λαγό

Ο κ. Σκουλούδης έχει καταγράψει στο βιβλίο του «Δημώδεις παραδόσεις, θρύλοι, ιστορίες, αρχαίοι μύθοι, παραμύθια από την περιοχή Πραισού Σητείας και την ευρύτερη περιφέρεια της» και μια ιστορία του παρελθόντος που διαδραματίστηκε στους Βαθιάδες.

Σύμφωνα με αυτήν, ο γέρο Καμίχης (Δημήτρης Μακρυδάκης) από τους Βαβέλους διατηρούσε κηπούλια, μάλλον σημμισακά, στους Βαθιάδες. Εκεί πήγαινε κι έστηνε παγίδες για τους λαγούς. 

Ήταν εποχή του θέρους και είπε πως θα πάει να μολάρει το νερό στη στέρνα να ποτίσει και θα επιστρέψει να πάει με την οικογένεια του στο θέρισμα. Σηκώθηκε λοιπόν δεν είδε το φεγγάρι και νόμιζε πως είχε ξημερώσει, όμως ήταν μεσάνυχτα. 

Πηγαίνει στους Βαθιάδες αλλά πριν κατέβει στη στέρνα είδε ψηλά το φεγγάρι και κατάλαβε πως ήταν νύχτα. Πριν καλά καλά συνειδητοποιήσει ότι δεν είχε ξημερώσει ακούει ένα χτύπημα της παγίδας και ένα παρατεταμένο ιιιιιι.

Σκέφτηκε πως πιάστηκε στην παγίδα κανείς λαγός και άρχισε να ανεβαίνει το ρυάκι πηγαίνοντας προς τις Πλαγούρες, πάνω από τους Βαβέλους. Ακολουθούσε το λαγό που είχε πιαστεί στην παγίδα. Από δω να πιάσει το λαγό, από κεί να πιάσει το λάγο φτάνει στην Πλαγούρα απέναντι στην εκκλησία της Παναγίας των Βαβέλων.

Την ώρα που ανέδιαζε εκεί αρχίζει ο λαγός να γελά και τον ακούει ο γέρο Καμίχης να του λέει «Σε κορόιδεψα και κλουθάς εδώ». Μετά ο λαγός που ήταν τελικά  ο πονηρός, έγινε.. «λαγός» και εξαφανίσθηκε.