M. Hagleitner: Λέκτορας μουσικολογίας στη Βιέννη, αγαπά την Κρήτη, παίζει λύρα & μελετά τη μουσική μας

 

Μια μεγάλη έκπληξη ήταν η γνωριμία με το Μιχάλη ένα βραδάκι στην πλατεία του Χανδρά στη Σητεία κι αυτό γιατί ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων που δεν συναντά κανείς εύκολα σε τούτο δω τον τόπο.

Ο Μιχάλης, όπως τον αποκαλούν οι Κρητικοί που τον γνωρίζουν, είναι Αυστριακός όμως αγαπά το νησί μας τόσο πολύ που συνέδεσε τη ζωή του μ’ αυτό κι επειδή, πέρα από την Κρήτη, αγαπά και τη μουσική συνδύασε και την επαγγελματική του σταδιοδρομία με την παραδοσιακή μας μουσική.

Της Ελένης Βασιλάκη

Ο Michael Hagleitner, για τον οποίο ο λόγος, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αυστρία και συγκεκριμένα στη Βιέννη. Είναι λέκτορας-μουσικολόγος και διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης.Είναι μια δουλειά που, όπως μας λέει, δεν είναι για να κερδίζει χρήματα αλλά γιατί έχει μεγάλη σημασία για εκείνον.

Παράλληλα έχει σπουδάσει και πληροφορική και ήταν η βασική εργασία του εκείνη του προγραμματιστή μέχρι πριν από 15 χρόνια.

Διαπίστωσε βέβαια στην πορεία πως και η μουσική θέλει το δικό της software κι επειδή αρκετοί του ζητούσαν σχετικά προγράμματα κατάφερε να «παντρέψει»  και τα δυο και κατέληξε, εκτός των άλλλων, να ετοιμάζει προγράμματα πληροφορικής για την Ακαδημία, για Πανεπιστήμια, για Ιδρύματα, συνθέτες κ.α.

Στην Κρήτη βρέθηκε πρώτη φορά πριν από 29 χρόνια. Ένας φίλος του ήλθε στο νησί εξαιτίας μιας γυναίκας. Τι κατάληξη είχε αυτό το ειδύλλιο δεν μας αποκάλυψε παρά μόνο πως στο τέλος, μαζί με το φίλο του, βρέθηκαν να κάνουν τουρ με ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο από τη μια άκρη του νησιού ως την άλλη.

Ο Μιχάλης λέει στο σημείο αυτό «Δεν είμαι ο κλασικός πατριώτης. Η Βιέννη είναι ωραία, το καταλαβαίνω τώρα, αλλά πρώτη φορά ένιωσα πως είμαι στον τόπο μου όταν βρέθηκα στην Κρήτη».

Σε ένα χρόνο, μετά την πρώτη του επίσκεψη στο νησί, έκανε άλλα τρία ταξίδια από την Αυστρία στην Κρήτη και στη συνέχεια, με κάθε ευκαιρία, ερχόταν εδώ. Μόλις επέστρεφε στην Αυστρία καταλάβαινε πως δεν μπορούσε να ζήσει μακριά από την Κρήτη.

Έχει ενδιαφέρον το πώς κατέληξε να βρει σπίτι και να δεθεί με τα Περιβολάκια Σητείας.

Στην Αυστρία δεν είχε καν δίπλωμα οδήγησης, όμως στην Κρήτη συνειδητοποίησε πως πρέπει να αποκτήσει κι έτσι παίρνοντας το δίπλωμα κι ερχόμενος για πολλοστή φορά στο νησί μας νοίκιασε με φίλο του ένα αυτοκίνητο κι εκείνος του είπε πως ήλθε η ώρα να οδηγήσει μόνος του. Έπιασε το τιμόνι και κατά ένα τρόπο μαγικό ο δρόμος τον έβγαλε στο μικρό οικισμό Περιβολάκια της Σητείας.

Αυτό που του αρέσει πολύ στον τόπο μας είναι να κοιτάζει την ώρα που ο ήλιος  βάφει μπλε τα βουνά του και μάλιστα σε διάφορες αποχρώσεις του συγκεκριμένου χρώματος. Μάλιστα εδώ άρχισε πρώτη φορά να ασχολείται και με τη φωτογραφία εξαιτίας των εικόνων που αντίκριζε.

Αναζητούσε, στα συχνά πλέον ταξίδια του, το πιο ωραίο μέρος να τραβήξει φωτογραφίες κι αυτό το βρήκε, επίσης, στα Περιβολάκια. Ακολουθώντας τον παλιό δρόμο από την Ετιά που οδηγεί προς το χωριό οι εικόνες που έβλεπε και αποτύπωνε, φωτογραφικά, ήταν μοναδικές.

Κάποια στιγμή ένας Άγγλος φίλος του, λάτρης κι εκείνος της Κρήτης, τον κάλεσε να πάνε μαζί για φαγητό σε μια οικογένεια που γνώριζε στα Περιβολάκια. Εκεί μια γυναίκα, που είχε ζήσει για χρόνια στη Γερμανία, καθώς ο Μιχάλης τότε δε γνώριζε καθόλου ελληνικά, του είπε πως πρέπει να αποκτήσει ένα σπίτι αφού αγαπά τόσο αυτό τον τόπο.

Πήγαν μαζί στο χωριό, είδαν διάφορα παλιά σπίτια και το τελευταίο που βρήκε στην άκρη του οικισμού ήταν αυτό που έψαχνε. Φαίνεται μόνο μέσα από τις ελιές και έχει θέα προς το νεκροταφείο. Το σπίτι στοίχιζε ελάχιστα κι έτσι το αγόρασε ενώ όλοι στα Περιβολάκια τον βοήθησαν ώστε να το ανακαινίσει, αυτό συνέβη πριν από 25 χρόνια.

Μάλιστα ο Μιχάλης φαίνεται πως ταυτίστηκε τόσο πολύ με τους Κρητικούς που ακολούθησε και μια παράδοση που συναντούσαμε παλιά, κυρίως στα χωριά μας, πήρε δηλαδή το σπίτι και το έφτιαξε με το λόγω τιμής, απλά με ένα ιδιωτικό συμφωνητικό, και μόλις πριν από 5 χρόνια έκανε συμβόλαιο, εξαιτίας του κτηματολογίου.

Ο έρωτας με την Κρητική μουσική

Την περίοδο που αγόρασε το σπίτι άρχισε να ασχολείται και με την Κρητική μουσική. Εκείνη την εποχή εργαζόταν μόνο ως προγραμματιστής και απλά είχε σπουδάσει μουσικολογία, που ήταν όμως η μεγάλη του αγάπη.

Γνώριζε έναν δάσκαλο στη Σητεία και τον ρώτησε τι μουσική ακούνε οι Κρητικοί. Εκείνος του χάρισε μερικούς δίσκους με την παραδοσιακή μουσική μας , ανάμεσα τους και τα ριζίτικα του Νίκου Ξυλούρη, που ήταν τελικά ο δίσκος ο οποίος του άνοιξε την πόρτα για την παραδοσιακή μουσική της Κρήτης.

Από τότε, δεν υπήρχε εκείνα τα χρόνια youtube και κρητική μουσική στο διαδίκτυο, άρχισε να ψάχνει και να μαθαίνει γι’ αυτήν.

Μπήκε σε διαδικασία  να αγοράζει δίσκους και cd και ξαφνικά βρέθηκε με μια συλλογή 300 κρητικών άλμπουμ μουσικής. Το 2000 έμεινε στην Κρήτη για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε ήταν που απόκτησε το πρώτο του παιδί, και θέλησε να ζήσει λίγο παραπάνω σε αυτόν τον τόπο χωρίς να πηγαινοέρχεται. Αυτό του έδωσε την ευκαιρία να πάει σε πολλά πανηγύρια με κρητική μουσική, την οποία ερωτεύθηκε και σε live έκδοση.

Το 2003 συνειδητοποίησε, σαν άλλος έφηβος, πως όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας και στον κόσμο δεν του άρεσαν καθόλου κι έτσι παράτησε τη δουλειά του προγραμματιστή, ολοκλήρωσε τις σπουδές που είχε ξεκινήσει χρόνια πριν στη μουσικολογία και ασχολήθηκε συστηματικά με την κρητική μουσική.

Το 2008 άρχισε να παίζει και λύρα, γιατί θεώρησε πως είναι σημαντικό αν θέλει να καταλάβει πλήρως τι είναι η κρητική μουσική να μάθει και να παίζει κρητική μουσική.

Καθημερινά πλέον ασχολείται με τη  λύρα ενώ ως παιδί είχε διδαχθεί πιάνο κι αργότερα είχε μάθει, ως χόμπι, να φτιάχνει μουσικά όργανα από πηλό. Έπαιζε επίσης αφρικανικά όργανα, φλογέρες κ.α

Τα τελευταία 5-6 χρόνια έμενε στην Κρήτη 4-6 μήνες σε ετήσια βάση, ετοίμασε εδώ το master του για την κρητική μουσική και ταυτόχρονα έκανε την έρευνα του πάνω στο αντικείμενο που του είχε κλέψει το μυαλό. Τακτικά πήγαινε σε εκδηλώσεις με κρητική μουσική κι όταν δεν είχε τέτοιες έβρισκε παρέες που έπαιζαν μουσική και τις παρακολουθούσε από κοντά.

Μετά ξεκίνησε να διδάσκει στο Πανεπιστήμιο στη Βιέννη κρητική μουσική. Έχει έλθει με φοιτητές του στο νησί μας τουλάχιστον 3 φορές, στο πλαίσιο έρευνας εθνομουσικολογίας, το 2011, το 2014 και το 2018.

Οι περισσότεροι φοιτητές του ενθουσιάστηκαν τόσο πολύ με αυτό που είδαν και γνώρισαν που στη συνέχεια αποφάσισαν να κάνουν κι εκείνοι το μεταπτυχιακό τους πάνω στην παραδοσιακή μουσική της Κρήτης.

Μάλιστα το 2011, σε συνεργασία με διεθνείς επιστήμονες,  δρομολόγησαν ένα βιβλίο που θα ήταν το πρώτο στη γερμανική γλώσσα με αποκλειστικό περιεχόμενο την κρητική μουσική. Το 2017 αυτή η έκδοση ολοκληρώθηκε και ήταν μια συνεργασία του Πανεπιστημίου της Βιέννης και της εταιρείας Κρητικό Μουσικό Εργαστήρι Αεράκης.

Επίσης έγιναν όλα αυτά τα χρόνια αρκετά μουσικά προγράμματα στο ραδιόφωνο της Αυστρίας σχετικά με την κρητική μουσική. Φέτος τον 15αύγουστο το πρώτο πρόγραμμα του Αυστριακού ραδιοφώνου τους αφιέρωσε μια ολόκληρη ώρα κατά την οποία έπαιξαν και γνώρισαν στους αυστριακούς  την κρητική μουσική.

Στην Κρήτη ο Μιχάλης ηχογραφεί κρητική μουσική για την Αυστριακή Ακαδημία Επιστημών, που διατηρεί το πιο παλιό αρχείο του κόσμου σε ηχογραφήσεις ώστε να μπορέσουν οι επόμενες γενιές να τις κατανοήσουν και να τις μελετήσουν. Στο website του Πανεπιστημίου της Βιέννης έχουν δημιουργήσει εξάλλου, σελίδα για την κρητική μουσική (δείτε εδώ).

 

Πέρυσι ξεκίνησε και μια προσπάθεια που θα οργανωθεί περισσότερο φέτος για να βγουν κάποιοι δίσκοι του Μιχάλη με την εταιρεία Αεράκης.

Στην κουβέντα μας με τον  Michael Hagleitner είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε για πρώτη φορά τα ονόματα κρητικών μουσικών που τραγούδησαν και έπαιξαν παραδοσιακή μουσική πολλά χρόνια πριν, τότε που ήταν δύσκολες οι ηχογραφήσεις, δεν υπήρχε το διαδίκτυο και έτσι τα ονόματα τους δεν έγιναν ευρύτερα γνωστά, παρότι η δουλειά τους ήταν σπουδαία.

Για τον Αυστριακό μουσικολόγο φαίνεται πως αυτές οι μουσικές και οι άνθρωποι λειτούργησαν καθοριστικά για να αγαπήσει και να μυηθεί στη μουσική μας, εξάλλου και ο ίδιος δεν δηλώνει λάτρης, των social media και των δημοφιλών τρόπων προβολής της δουλειάς των σύγχρονων καλλιτεχνών.

Είναι περισσότερο εραστής της κρητικής μουσικής, ρομαντικός και αυθεντικός σε αυτό που κάνει και κυρίως, παρά την αυστριακή καταγωγή, του είναι πλέον ένας Κρητικός.