Οι νερόμυλοι στις Χελιδωνιές της Μαρωνιάς στη Σητεία-Ένα μικρό βιοτεχνικό πάρκο άλλων εποχών

 

Στην περιοχή Χελιδωνιές, στη Μαρωνιά Σητείας, υπήρχε παλιά ο παράδεισος του νερόμυλου.

Τόπος με πολύ νερό, λόγω του παρακείμενου ποταμού, έδωσε τη δυνατότητα στους ντόπιους να λειτουργήσουν αρκετούς νερόμυλους για να αλέθουν τα σιτηρά τους όχι μόνο εκείνοι αλλά και οι κάτοικοι των γειτονικών χωριών.

Η περιοχή γεμάτη δέντρα και βλάστηση θα μπορούσε σήμερα, εφόσον είχε καθαριστεί, να αποτελεί ένα επίγειο παράδεισο.

Δυστυχώς οι νερόμυλοι, όταν σταμάτησε ο κόσμος να καλλιεργεί σιτηρά και ανακαλύφθηκαν νέες τεχνολογίες άλεσης, έπαψαν να λειτουργούν και εγκαταλείφθηκαν.

Με τα χρόνια τους σφιχταγκάλιασαν οι κισσοί και σχεδόν τους έκρυψαν από το ανθρώπινο μάτι. Τώρα πρέπει να φτάσεις ως την είσοδο τους για να καταλάβεις τι υπάρχει πίσω από τα πυκνά φυλλώματα.

Κι αυτό που θα δεις είναι εντυπωσιακό. Οι νερόμυλοι ήταν ευμεγέθεις, θολωτοί και δίπλα τους υπήρχαν μυλονόσπιτα και βοηθητικοί χώροι. Εντυπωσιακά τζάκια για να ζεσταίνονται όσοι δούλευαν στους μύλους και όσοι πήγαιναν για άλεσμα στέκουν ακόμα όρθια.  Ήταν σαν ένα βιοτεχνικό πάρκο, εκείνης της εποχής αυτό το σημείο στις Χελιδωνιές.

Ο Συμεών Λιναρδάκης, που μας έδειξε το συγκεκριμένο μυλοτόπι, θυμάται τους νερόμυλους τση Λυδίας, και των Ψαράκηδων, οι οποίοι γειτνίαζαν και σήμερα, έτσι όπως είναι καλυμμένοι με κισσό και χωρίς ανοικτές προσβάσεις, μοιάζουν σαν ενιαίο συγκρότημα.

Σηκώνοντας το βλέμμα λίγο πιο ψηλά από τους νερόμυλους βλέπουμε, στη θέση Τρυπητός, να διακρίνονται τμήματα κυκλώπειου τείχους. Το σημείο προσφέρει πανοραμική θέα μέχρι τη Σητεία και λέγεται πως εκεί υπήρχε, σε προγενέστερους χρόνους, κάποιο φυλάκιο ή φρυκτωρία.