Ο Άγιος Κωνσταντίνος στη Μεγάλη Βρύση και η μάχη που διεξήχθη στο σημείο όπου είναι κτισμένος

 

Μπαίνοντας στον οικισμό της Μεγάλης Βρύσης, στο δήμο Γόρτυνας, το πρώτο εντυπωσιακό κτίριο που συναντά κανείς, κάτω από ένα πευκόφυτο μικρό άλσος, είναι η εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου.

Πρόκειται για τον καθεδρικό ναό της Μεγάλης Βρύσης και τον προστάτη του χωριού που κτίστηκε τον 17^ο αιώνα. Είναι ένας μονόχωρος αλλά ευρύχωρος ναός που τιμούν και φροντίζουν ιδιαίτερα οι κάτοικοι της Μεγάλης Βρύσης.

Στο εσωτερικό του δεσπόζει ένα βαρύ, ξυλόγλυπτο τέμπλο, σε φυσικό χρώμα, φτιαγμένο το 1872 από τον Εμμανουήλ Ζωγράφο. Επάνω του βλέπουμε εικόνες φιλοτεχνημένες από τον Ευάγγελο Μαρκογιαννάκη, το 1916, και τον Σ. Μανιουδάκη το 1926.

Παλιότερες φορητές εικόνες, τόσο των τιμώμενων Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης όσο και άλλων Αγίων κοσμούν τους τοίχους της εκκλησίας.

Το καμπαναριό που βλέπουμε σήμερα στο ναό τοποθετήθηκε πριν από περίπου 50 χρόνια καθώς το παλιό ήταν ετοιμόρροπο κι έπρεπε να αποκαθηλωθεί. Όπως θυμούνται οι ντόπιοι, το πρώτο καμπαναριό έφερε επιγραφή με λατινικούς χαρακτήρες.

Στο πλάτωμα πάνω από την εκκλησία, εκεί που σήμερα βρίσκονται τα πεύκα, με την καλύτερη θέα στην περιοχή, λειτουργούσε κατά το παρελθόν το νεκροταφείο της Μεγάλης Βρύσης. Σήμερα έχει μεταφερθεί σε άλλο σημείο όμως στην είσοδο της εκκλησίας έχει φτιαχτεί το μνημείο τιμής για τους ήρωες αγωνιστές της Μεγάλης Βρύσης στους απελευθερωτικούς αγώνες του τόπου.

Η περιοχή αυτή της Μεγάλης Βρύσης, όπως διηγούνταν ο Αρβανιτοδημήτρης και ο Αντωνακογιάννης, είναι συνδεδεμένη με την ίδια την ιστορία του χωριού καθώς επί ημερών του Καπετάν Κόρακα μια ομάδα εθελοντών, που πήρε μέρος στη μάχη του Ξυδά και προερχόταν από τη Μακεδονία, μετά την αρνητική έκβαση της μάχης, οπισθοχώρησε και κλείστηκε μέσα στην εκκλησία.

Η ιστορία αναφέρει πως 20 παλικάρια σφάχτηκαν από τους Οθωμανούς μέσα στο ναό και στην περιοχή αυτή διεξήχθη η περίφημη μάχη του Αγίου Κωνσταντίνου, στην οποία πήρε μέρος και καπετάνιος του χωριού Κωνσταντίνος Ζαχαριουδάκης.

Στο βιβλίο  «Μιχαήλ Κόρακας», του Αναγνώστη Χ. Ζαχαριάδη, συμπολεμιστή του καπετάν Κόρακα, αναφέρονται τα εξής για τη μάχη αυτή:

... Με το μεγάλο τρέξιμο επήγαν οι αγάδες στην εκκλησία μπήκανε είκοσι βελοντάδες...

οι δυστυχείς τρομάξανε δεν είχαν τι γεννούνε εμπήκανε στην εκκλησία γιατι τους κυνηγούνε... 

πιαστήκανε στο πόλεμο Τούρκοι και θελονταδες κι ο Κόρακας επιάστηκε τότε με τσ'αγαδες.... 

Ο Ζαχαρίας επρόφθασε που έσφαζαν ένα Λιάπη με τη μαχαίρα σκότωσε εκείνο τον αράπη..

του πήρε τη φοράδα του κι ο Κόρακας μια μαύρη κι ο Ρωμανός σκότωσε 'να Τούρκο παλικάρι...

που ήσανε στην εκκλησία τους είχαν' ποκλεισμένους οι Τούρκοι ήσανε εκεί σα τσι δαιμονισμένους...

εκεί τους τελειώσανε αυτούς τους θελοντάδες σ'αυτούς εξεθυμάνανε οι Κρητικοί αγάδες....

πισθοχωρεί ο Κόρακας 'που τη μεγάλη Βρύση γιατί δεν είχε δύναμη Τούρκους να πολεμήσει....

ο Κόρακας πισθοχωρεί 'που την αγίαν Άνναν τα μπαϊράκια τω Τούρκων χαρά μεγάλη καναν.....

στο Καψοσκότι πέσανε μέσα σ' ένα χαντάκι εκεί τους κρεοκόψανε μαζί μ'ενα αγαδάκι....